له هندي چارواکو سره د افغانستان لپاره د امریکا د ځانګړي استازي توماس وېسټ له کتنو سره هم مهاله طالبان له نړۍ غواړي چې د دوی «پرمختګ» په نظر کې ونیسي.
د افغانستان لپاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ځانګړي استازي توماس وېسټ پرون هند ته په سفر کې د دې هېواد د بهرنیو چارو وزارت له مرستیال او د افغانستان او پاکستان د بهرنیو چارو وزارت له مشر سره وکتل.
نوموړي په ایکس پاڼه کې لیکلي دي چې؛ له هندي چارواکو سره یې د افغانستان په اړه د واحدو ډیپلوماتیکو اړیکو د پراختیا په اړه خبرې کړې دي.
په ورته وخت کې د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد سیمې ته د ښاغلي ټام ویسټ د پرله پسې سفرونو په غبرګون کې ویلي چې، نړۍ باید د دوی پرمختګونو ته هم پام وکړي.
مجاهد د طالبانو تر ادارې لاندې د ملي ټلویزیون له خوا په خپاره شوي غږ کې زیاته کړې: « د افغانستان طالبان غواړي چې، که بېلابېل هېوادونه یا ګوندونه د افغانستان په اړه خبرې کوي، په افغانستان کې چې اوس کوم پرمختګونه او ثبات او امنیت شته، هغه هم په پام کې ونیسي. دوی باید دا یو فرصت وګڼي او یا همکاري وکړي. د افغانستان اسلامي امارت له ټولو هېوادونو سره ښې اړیکې غواړي. موږ لا هم له نورو هېوادونو د ښو اړیکو تمه لرو.»
د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي تېره اوونۍ اعلان وکړ چې، هند او متحده عربي اماراتو ته به سفرونه وکړي او د افغانستان له وګړو سره د مرستو د دوام په اړه به له امریکايي همکارانو سره وګوري.
د سیاسي چارو کارپوه طاهر قادري په دې اړه زیاته کړه: «په تېرو دوه نیمو کلونو کې موږ د لوړ پوړو چارواکو او د طالبانو د ډلې تر منځ بې شمېره ناستې لیدلې او له هغه وخته چې د طالبانو او پاکستان ترمنځ شخړې زیاتې شوې، زه فکر کوم. دا چې هند یو ګام نور هم نږدې شوی دی. او امریکایان باید له هر فرصت څخه په استفادې سره هر هغه هیواد چې په حقیقت کې له طالبانو سره نږدې اړیکې ولري او پر طالبانو نفوذ ولري. دوی باید له دوی سره خبرې وکړي.»
په ورته وخت کې د سیاسي چارو کارپوهان په دې باور دي چې هند په افغانستان کې د پاکستان د رول د کمزوري کولو په خاطر له طالبانو سره د نږدېوالي په لټه کې دی.
نوې ډهلي د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۱۵کله چې طالبان واک ته ورسېدل، خپل ټول دیپلوماتان له افغانستانه وایستل.
یو کال څخه لږ وروسته یې، د ۲۰۲۳کال په جون کې، په افغانستان کې د خپل ډیپلوماتیک شتون لپاره، د کابل سفارت ته یو تخنیکي ټیم واستاوه.
دې هېواد د ۲۰۲۳ کال د ډسمبر په ۱۶مه په هند کې د افغانستان سفارت یو شمېر هغو دیپلوماتانو ته وسپارل چې د طالبانو ملاتړ یې کوي.
د روان کال په جنورۍ میاشت کې هندي ډیپلوماتانو په کابل کې د سیمه ییزو همکاریو د نوښت په غونډه کې ګډون وکړ او د روان کال په مارچ میاشت کې نوې ډیلي د دوه اړخیزو خبرو لپاره کابل ته یو لوړ پوړی پلاوی واستاوه.
د راپورونو له مخې، د ۲۰۲۱ کال د اګسټ په ۱۵ مه ډیپلوماتان او کارکوونکي له کابله ووتل او د ۲۰۲۲ کال د جون په ۲۴ مه کابل ته د ډیپلوماټیک حضور په موخه یو تخنیکي ټیم واستول شو، چې د ۲۰۲۳ کال د ډسمبر په ۱۶ مه یې له هند سره هوکړه وکړه. په هند کې د افغانستان سفارت له خوا د طالبانو د ملاتړ یو شمېر دیپلوماتانو ته د ۲۰۲۴ کال د جنورۍ په ۲۹مه، په کابل کې د سیمه ییزو همکاریو نوښت په غونډه کې ګډون ومنه او د ۲۰۲۲ کال د مارچ په اتمه یې کابل ته د یوه پلاوي د لېږلو اعلان وکړ. همدارنګه له طالبانو سره پر دوه اړخیزو اړیکو او اقتصادي مسایلو خبرې وشوې.
خو اساسي پوښتنه دا ده چې هند ولې له طالبانو سره د نږدېوالي په لټه کې دی؟
د نړیوالو اړیکو په برخه کې د پوهنتون استاد عبدالحمید محمودي په دې اړه وايي: «له هغه وخته چې هند په سیمه کې د لوړو موخو په لټه کې دی، له پاکستان سره د افغانستان ملګرتيا یقینا د منلو وړ نه ده او له بلې خوا هند هڅه کوي چې د پاکستان متحدین د پاکستان د واک له کړۍ څخه جلا کړي. له طالبانو سره باید د هند اړیکي په همدې فورمول او همدې شرایطو وڅېړل شي. دا په دې مانا ده چې، هند هڅه کوي چې له یوې خوا د ځان لپاره لا زیات ځای پیدا کړي او له بلې خوا د احتمالي ګواښونو مخه ونیسي او د خپلو سیالانو فرصتونه محدود او کم کړي.
تمه ده چې؛ د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی له هند وروسته متحده عربي اماراتو ته هم سفر وکړي.
د دې هېواد د اوسېدونکو په ځانګړې توګه ښځې او نجونې د طالبانو د مجبورولو لپاره لاسونه سره یو ځای کوي چې د نړۍ او سیمې هېوادونه باید د ښځو حقونو او آزادۍ ته درناوی وکړي.
