افغان خبریالان او په هېواد کې له خبریالانو ملاتړي بنسټونه د بلخ ولایت په یوه کلتوري مرکز کې پر خبریالانو د شنبې د ورځې چاودنه غندلې او دا یې د بیان ازادۍ د ځپلو په معنی بللې ده.
دغه خبریالان او د رسنیو کارکوونکي په هېواد کې د دوی د امنیت په اړه اندېښنه څرګندوي.
په دې راپور کې مو د افغانستان د ځينو ولایتونو یو شمېر خبریالانو نظرونه اخیستي، چې د خوندیتوب غوښتنه کوي.
ننګرهار کې د خصوصي رسنیو د خبریالانو د ټولنې مسوول ایمل ظاهر له آمو سره په خبرو کې د تېرې ورځې چاودنه د خبریالانو لپاره د اندېښنې وړ بللې او له اړوندو ادارو غواړي چې خبریالان خوندي کړي.
نوموړی وایي: «د بلخ په چاودنه کې زموږ ګڼ خبریالان ژوبل شوي، له ټولو ښکېلو لوریو او طالبانو غواړو چې خبریالان په نښه نه کړي او د دوی خوندیتوب ته جدي پام وکړي.»
ورته مهال په کندهار کې خبریال محمد یار مجروح دا برید غندي او عاملینو ته یې د سزا غوښتنه کوي.
مجروح پر طالبانو غږ کوي، چې د دوی خوندیتوب او امنیت ته پام وکړي.
هغه زیاتوي: «په مزار شریف کې پر خبریالانو برید په کلکو ټکو غندو او عاملینو ته یې د سزا غوښتنه کوو، له طالبانو غواړو چې د خبریالانو خوندیتوب ته پام وکړي.»
له بلې خوا، په ختيځ کې خبریال عزیز الله عزیز د بلخ برید د ټولو خبریالانو لپاره د اندېښنې وړ بولي او وایي، داسې برېښي چې په افغانستان کې لا هم خبریالان له ګڼو ستونزو سره مخ دي.
هغه له طالبانو، د ننه په هېواد او بهر کې د خبریالانو له ملاتړو بنسټونو غواړي چې په دې برخه کې هڅې ګړندۍ او په دغه ډول ناستو او د خبري پوښښ پرمهال د خبریالانو ژوند خوندي کړي.
عزیز وایي: «له اړوندو مسوولینو غوښتنه کوو چې نه یوازې د خبریالانو بلکې د ولس لپاره کار وکړي او د دوی ژوند خوندي کړي. له نړیوالو بنسټونو او په هېواد کې د خوندیتوب له ادارو غواړو چې د خبریالانو د امنیت ساتلو او ستونزو اورولو لپاره کار وکړي.»
افغانستان کې له ازادو رسنیو د ملاتړ ادارې (نی) بنسټ مسوولان وایي، په دې پېښه کې تر ۱۵ زیات خبریالان مړه او ټپیان شول، چې دې پېښې خبریالان سخت اندېښمن کړي دي.
د دغې ادارې مسوول محمد ظریف کریمي له طالبانو غواړي چې د دې پېښې جزییات ورسره شریک او په اړه یې څېړنه وکړي.
نوموړی زیاتوي: «هغه پېښه چې د مزار په فرهنګي مرکز کې وشوه پکې تر ۱۴ تنو یوازې خبریالان ټپیان شول، دوه تنه په دغه برید کې ووژل شول، موږ تمه لرو چې مسوولې ادارې د خبریالانو خوندیتوب ته پام وکړي او دا پېښه وڅېړي.»
له بلې خوا، په افغانستان کې د ملګروملتونو سازمان د استازولۍ دفتر یوناما هم په مزار شریف کې پر خبریالانو پرونی برید په کلکو ټکو غندلی او پر خپله ټوېټر پاڼه یې لیکلي، چې په مزار شریف کې تازه پېښه د نه منلو وړ ده.
دغې ادارې ویلي، چې تاوتریخوالی باید پای ته ورسول شي او افغان خبریالان چې له ځانه یې زړورتیا ښودلې خوندي شي.
په ورته مهال د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي توماس وېسټ هم په بلخ ولایت کې پر خبریالانو پرونۍ چاودنه ترهګر برید بللی دی.
د یادولو وړ ده چې د شنبې په ورځ د مزار شریف په تبیان فرهنګي مرکز کې د چاودنې له امله دوه تنه مړه او د ۱۴ خبریالانو په ګډون دېرش تنه ټپیان شوي دي.
په ټولنیزو رسنیو کې هم د هغو خبریالانو نوملړ خپور شوی، چې په کې د بېلابېلو رسنیو خبریالان شامل دي.
