یو شمېر ښاریان او د بشري حقونو ځینې فعالان د طالبانو لخوا په ټول هېواد کې د امنیت د برابرولو ادعا د خلکو غولول او د هیواد د عیني واقعیتونو خلاف ګڼي.
دوی وايي، چې د طالبانو له واک ته رسیدو وروسته، د دوی امنیت او د ژوند خوندیتوب واخیستل شو او دوی خپلې ورځې او شپې په ویره او اضطراب کې تیروي.
په ورته وخت کې، یو شمېر پخواني حکومتي سرتیري او د بشري حقونو ځینې فعالانې د طالبانو تر ادارې لاندې افغانستان د ښځو، نجونو، پخوانیو حکومتي سرتیرو او د بشري حقونو فعالانو لپاره ترټولو خطرناک هیواد ګڼي، او ټینګار کوي چې په زرګونو خلک د طالبانو له ویرې له هیواده وتلي دي.
دا په داسې حال کې ده چې د طالبانو رئیس الوزرا په خپله وروستۍ وینا کې د امنیت ډاډ ورکړ او له ټولو افغان کډوالو یې وغوښتل چې هیواد ته راستانه شي.
په تیرو څلورو کلونو کې، طالب چارواکو په وار وار ادعا کړې چې په ټول هیواد کې امنیت تامین شوی دی؛ په وروستي ځل د طالبانو رئیسالوزرا د بشپړ امنیت ډاډ ورکړ او د هیواد له ټولو کډوالو یې وغوښتل چې افغانستان ته راستانه شي.
د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخواني استازي زلمي خلیلزاد د طالبانو دا ادعا مثبته بللې ده.
خو، د طالب چارواکو د دې څرګندونو په ځواب کې، هیوادوال وايي چې د دوی لپاره هیڅ امنیت او د ژوند خوندیتوب نه دی پاتې.
د دوی په وینا، د طالبانو لخوا د انساني او ټولنیزو آزادیو د محرومیت سربیره، دوی اوس د ښارونو دننه او بهر د سفر کولو خوندیتوب نه لري.
د بلخ یوه اوسېدونکې، آزیتا، وايي: «چېرته دی هغه سراسري امنیت، چې هېڅوک په ښار کې د تګ راتګ مصونیت نه لري؟ پخواني نظامیان وژل کېږي، او په افغانستان کې هېڅوک د خبرو کولو حق نه لري.»
د بشري حقونو ځینې فعالانې چې د طالبانو د زندانونو تجربه هم لري؛ د طالبانو په واکمنۍ کۍ د افغانستان روان او امنیتي واقعیت ویرونکی او ظالمانه بولي، او ټینګار کوي چې د ملي امنیت او عمومي بخښنې ادعا یوه دروغجنه کیسه ده.
د بشري حقونو فعاله، رقیه ساعي، وايي: «طالبانو افغانستان د خپلو وګړو لپاره زندان ګرځولی دی. هغه کسان چې په پخواني نظام کې یې کار کړی یا یې رسنیز او د بشري حقونو فعالیتونه لرل، اوس د طالبانو له هدفمند او غچاخیستونکو بریدونو سره مخ دي. سلګونه پخواني نظامیان د طالبانو له خوا بندیان دی، شکنجه او وژل شوي دي. زرګونه کسان د طالبانو له وېرې افغانستان پرېښی دی او اوس د بېرته راستنېدو لار نه لري.»
طالبانو په وار وار د ملي امنیت او عمومي بخښنې خبرې کړې دي؛ خو د ملګرو ملتونو د سرمنشي وروستی راپور ښیې چې د پخواني حکومت یو شمیر سرتیري د طالبانو لخوا بندیان شوي، شکنجه شوي او حتی وژل شوي دي.
د ملګرو ملتونو وروستي راپور کې په افغانستان کې د داعش د خراسان څانګې لخوا هدفي بریدونه هم څرګند شوي دي.
ملګرو ملتونو په دې راپور کې د طالبانو په وړاندې د مقاومت او آزادۍ جبهې لخوا د نظامي بریدونو د زیاتوالي په اړه هم خبرې کړې دي.
سربیره پردې، د بشري حقونو سازمانونو وروستي راپورونه، په شمول د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ځانګړي راپور ورکوونکي، راپورونه ښیي چې طالبانو، د ښځو او نجونو په وړاندې د محدودیتونو لګولو سربیره، د پخوانیو سرتیرو، بشري حقونو فعالانو او خبریالانو د نیولو او شکنجه کولو پروسه هم ګړندۍ کړې ده.
د دې ترڅنګ، د نړیوالو سازمانونو راپورونه ښیي چې طالبانو، د عمومي بخښنې اعلانولو سره سره، ځینې پخواني سرتیري نیولي، شکنجه کړي او حتی وژلي دي. هغه څه چې ځینو ویلي دي د طالبانو تر واکمنۍ لاندې د خوندیتوب ادعا تر پوښتنې لاندې راولي.
له دې سره، ځینې کارپوهان په دې باور دي چې طالبانو لا تر اوسه خپل غچ اخیستونکی چلند نه دی پریښی، او پر پخوانیو سرتیرو د هدفي بریدونو شدت او د طالب ضد غږونو چوپول دوام لري.
