یو شمېر خبریالان وايي، په افغانستان کې اطلاعاتو ته لاسرسی ستونزمن دی او په خپلو ژورنالیستیکي کارونو کې له ډېرو محدودیتونو سره مخ دي.
دغه خبریالان زیاتوي چې د طالبانو ویاندویان په ډېری حالاتو کې دوی ته له معلوماتو ورکولو ډډه کوي.
له بلې خوا د هېواد یو شمېر اوسېدونکي د طالبانو له خوا د فیسبوک د بندولو پر طرحې نیوکه کوي او ټینګار کوي چې د دې پرېکړې په پلي کېدو سره به معلوماتو ته د خلکو لاسرسی ډېر محدود شي.
په افغانستان کې یو شمېر خبریالان وايي، چې د راپور ورکولو چارې د طالبانو له لوري له ډېرو محدودیتونو سره مخ دي او خبریالان لازمو معلوماتو ته لاسرسی نه لري.
دغه خبریالان ټینګار کوي چې د راپورونو د چمتو کولو پر مهال له ډېرو ستونزو سره مخ کېږي او په ډېرو حالاتو کې د طالبانو ویاندویان رسنیو ته معلومات نه ورکوي.
یو خبریال وایی: «کله چې یوه پېښه وشي او د طالبانو ویاندویانو ته زنګ ووهو، هغوی زموږ زنګونو ته ځواب نه وايي، د خبریالانو لپاره ډېرې ننګونې او ستونزې شته.»
د افغانستان د خبريالانو د مركز مشر وايي، په تېر كال كې رسنۍ او خبريالان د طالبانو له لوري له ډېرو محدوديتونو سره مخ شوي او په افغانستان كې يې حقونه په پراخه توګه تر پښو لاندې شوي دي.
احمد قریشي، د افغانستان د خبریالانو مرکز مشر وایی: «په افغانستان کې د رسنیو وضعیت او په هېواد کې د خبریالانو د کار شرایط مساعد نه دي، له بده مرغه، سره له دې چې د رسنیو قانون او اطلاعاتو ته د لاسرسي قانون په هېواد کې د تطبیق وړ ښودل شوی دی، طالبانو په هېواد کې لږ تر لږه ۱۷ داسې فرمانونه صادر کړي دي چې په حقیقت کې د طالبانو خپله پالیسي ده.»
تازه د طالبانو د مخابراتو او معلوماتي ټکنالوژۍ وزارت د فیسبوک د بشپړ بندولو طرح چمتو کړې ده.
د هېواد یو شمېر اوسېدونکي د طالبانو دغه پرېکړه د بیان د ازادۍ خلاف بولي او ټینګار کوي چې د پلي کېدو په صورت کې به خلک اطلاعاتو ته له لاسرسي بې برخې شي.
د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته فیسبوک په دې ټولنیزه شبکه کې د طالبانو او د هغوی د پلویانو فعالیتونه محدود کړل او د ملي ټلویزیون او باختر خبري اژانس پاڼې چې د طالبانو تر ادارې لاندې فعالیت کوي، هم وتړل شوې.
د بې پولې خبریالانو سازمان د جنورۍ میاشتي راپور ښیې چې افغانستان، روسیه او ویتنام د خبریالانو لپاره درې ننګونکي هیوادونه دي او په دغو هیوادونو کې خبریالان د جاسوسۍ په تور نیول کیږي او زنداني کیږي.
تر دې مخکې د بې پولې خبریالانو سازمان شمېرې ورکړې وې چې په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ له راتګ سره د ۵۴۷ رسنیو له ډلې، ۸۰ ټلویزیوني شبکې، ۱۳۷ راډیوګانې او ۱۳ خبري اژانسونه له فعالیت لوېدلي او ډېری خبریالان په ځانګړې توګه ښځینه خبریالانې بېکاره شوې دي.
