د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي ریچارډ بنټ ماموریت د یوه بل کال لپاره وغځول شو.
پرون چهارشنبه د ملګرو ملتونو د بشري حقونو عالي شورا په خپله ۵۴مه غونډه کې یو پرېکړه لیک صادر کړ، چې په عمومي توګه په نړیواله کچه خو له چین او پاکستان پرته د ښاغلي بنټ ماموریت د ځینو نویو کاري ماموریتونو په اعلانولو سره د بل کال لپاره وغځول شو.
په دغه پرېکړه ليک کې په افغانستان کې د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو له ځانګړي راپور ورکوونکي او د ملګرو ملتونو له نورو کارپوهانو غوښتل شوي، چې د راتلونکي میلادي کال تر جون مياشتې پورې دې د ” تبعيض بنسټیز سیتم پدیدې، جلاوالي، بشري کرامت او ن جونو او ښځو ته د سپکاوي په اړه” په افغانستان کې راپور چمتو کړي.
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د عالي شورا ۵۴ مه غونډه؛ د افغانستان د بشري حقونو وضعیت یو له مهمو چورلیزونو څخه دی.
د دې شورا د پرېکړه لیک پر بنسټ، د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي ریچارډ بنټ د ماموریت د غځولو موضوع له رایې ورکولو پرته د نړیوال توافق له امله وغځول شوه.
خو په دې غونډه کې د افغانستان د استازي په وینا چین او پاکستان په دې اجماع کې شامل نه وو.
د بشري حقونو د څار د ښځو د څانګې مرستیاله هیدر بار وايي: «د بشري حقونو سازمانونو او کارپوهانو او فعالانو، د بشري حقونو د څار سازمان په ګډون، په افغانستان کې د ترسره شویو جرمونو د اسنادو د راټولولو او ساتلو لپاره د حساب ورکونې د یوې نوې حل لارې غوښتنه کړې، ترڅو عاملین په پای کې محاکمه شي. خو بیا هم دغه مشوره عملي نه شوه. هغه څه چې موږ یې په بدل کې لرو هغه د ځانګړي راپور ورکوونکي د ماموریت تمدید دی، خو هغه وايي چې د هغه واک او شته سرچینې د هغه ناوړه ګټه اخیستنې لپاره کافي نه دي چې دا مهال په افغانستان کې کېږي.»
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د عالي شورا د غونډې په پرېکړه لیک کې د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي ریچارډ بینیټ د دندې د غځولو سربیره، ښاغلي بینیټ ځینې نوې دندې هم لري، لکه د ګډ راپور چمتو کول د ملګرو ملتونو کارپوهان له کارپوهانو سره د” تبعیض بنسټیز سیستم پدیدې، جلا والي او انساني کرامت او ښځو او نجونو ته سپکاوی “په افغانستان کې او همدارنګه د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ دفتر سره په همکارۍ، دا کار کوي. پریکړه وکړه چې د راتلونکي کال تر مني پورې په افغانستان کې د بشري حقونو د سرغړونو لپاره د اختیارونو او حساب ورکونې پروسې بیاکتنې په ګډون یو هر اړخیر راپور چمتو کړي.
په همدې حال کې ریچارډ بنت هم د خپل ماموریت د غځولو له امله مننه وکړه او په افغانستان کې یې د بشري حقونو د ملاتړ په برخه کې پر خپلو هڅو ټینګار وکړ.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارډ بنټ وايي: «زه په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه د ځانګړي راپور ورکوونکي د ماموریت د غځولو لپاره د بشري حقونو د عالي شورا له ۵۴مې غونډې څخه مننه کوم. دا د ویاړ خبره ده چې په دې ماموریت کې په خپلواکه او بې طرفه توګه د راپور ورکولو او د بشري حقونو د ښه کولو او ملاتړ لپاره کار وکړم.”
په افغانستان کې د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي ماموریت په داسې حال کې وغځول شو، چې د ملګرو ملتونو په ګډون د نړیوالو بنسټونو راپورونه په افغانستان کې د بشري حقونو د ناوړه وضعیت په اړه څرګندونې کوي.
له بلې خوا، د طالبانو له بیا واکمنېدو سره ښځې او نجونې د نورو په پرتله د طالبانو له سختو بندیزونو سره مخ دي. هغه محدودیتونه چې د ښځو او نجونو د کار، زده کړو او آن د سفر حقونه یې په نښه کړي دي.
تر دې مخکې د ملګرو ملتونو کارپوهانو په یوه راپور کې ویلي و چې د طالبانو دغه بندیزونه د جنسیتي اپارتاید یا جنسیتي تبعیض او جلاوالي په توګه ترتیب کیدای شي.
