کشورهای منطقه در اعلامیه پایانی نشست فارمت مسکو بر شکلگیری دولت فراگیر در افغانستان تاکید کردند.
اعلامیه پایانی نشست فارمت مسکو فهرستی از خواستهها از طالبان را با خود دارد. نگرانیها و خواستههایی از جامعه جهانی و منطقه و حتا کشورهای در تعامل نزدیک با طالبان که در دو سال پسین برآورده نشده است.
در این اعلامیه به چند مورد درشت اشاره شده است:
نخست، از تشدید فعالیتهای داعش در افغانستان ابراز نگرانی شده و از طالبان خواسته شده که گروههای هراسافگن در افغانستان و تهدیدساز برای منطقه را از ببین ببرند.
دوم، بر شکلگیری دولت فراگیر در افغانستان تاکید شده است.
سوم، نگرانی از وضعیت حقوقبشری و محدودیتها بر زنان و در نهایت از طالبان خواسته شده که جلوی تولید و ترافیک مواد مخدر را بگیرند.
محمدعلم ایزدیار، معاون پیشین مجلس سنا میگوید: «حتا کشورهای حامی طالبان امروز صدا و اعتراضشان را نسبت به آنچه که در افغانستان میگذرد و تهدیداتی که از افغانستان به منطقه و این کشورها سرایت میکند، بلند کردهاند. به همین خاطر جایی برای به رسمیت شناختن آنان نمیماند.»
هرچند وزیر خارجه طالبان در فارمت مسکو گفت، منطقه روی چگونگی حکومت برای آنها نسخه ننویسند، اما کشورهای منطقه بار دیگر تاکید کردهاند که هیچ پیشرفتی در تشکیل یک دولت واقعا فراگیر در افغانستان صورت نگرفته و نیاز است تا طالبان با گروههای سیاسی- قومی، گفتوگوی عملی و نتیجهمحور را به منظور ایجاد یک دولت فراگیر و مسئول آغاز کنند.
آنچه که یکی از دریچههای رسیدن طالبان به مشروعیت هم از سوی برخی از کشورها پنداشته میشود.
برنا صالحی، فعال سیاسی در این باره گفت: «چیزی که اینجا بدست آمد شاید برای روسها بود و ایرانیها که حداقل اینها نشان دادند که با طالبان رابطه نزدیک دارند و به نحوی طالبان را از نزدیکی به ایالات متحده هشدار دادند و توقع دارند که طالبان بیشتر به راه حلهای منطقهای تمرکز کنند.»
در نشست فارمت مسکو هم شبیه بسیاریها از نشستهای دیگر درباره افغانستان، هیچ کرسی برای زنان گذاشته نشده بود.
هرچند که کشورها از محدودیتها بر زنان و نقض حقوقبشر از سوی طالبان نگرانی کردند، اما زنان میگویند، تنها ابراز نگرانی کافی نیست و باید در این باره گامهای عملی برداشته شود.
مسعوده کوهستانی، فعال حقوق زن میگوید: «این جلسات بدون حضور زنان قابل قبول نیست و صراحتا این نشانگر حمایتشان از گروه تروریستی و دشمنی با مردم اصیل افغانستان است.»
روسیه، ایران، هند، چین، پاکستان، قزاقستان، قرقيزستان، ترکمنستان، ازبیکستان همچون شرکت کننده و طالبان و نمایندگان برخی از کشورها بهعنوان مهمان در فارمت مسکو حضور داشتند. تاجیکستان هم که عضو نشست بود به اعلامیه پایانی توافق نشان نداد.
برخی از آگاهان میگویند که پابرجایی خواستههای درشت منطقه در این نشست طالبان را دست خالی گذاشت.