سازمان بین‌المللی مهاجرت روز دوشنبه در یک بیانیه گفت که در ماه جون بیش از ۲۵۶ هزار مهاجر از ایران به افغانستان بازگشته‌اند. این نهاد این آمار را بی‌سابقه خوانده و گفته است که بازگشت کم‌پیشینه مهاجران فشار شدید بر زیرساخت‌های مرزی و نظام امدادرسانی افغانستان وارد کرده است.
این افزایش چشمگیر در پی ضرب‌الاجل ۲۰ مارچ از سوی دولت ایران برای خروج مهاجران فاقد مدرک روی داده است.
به گزارش این نهاد، تنها در ۲۵ جون، بیش از ۲۸ هزار تن در یک روز از مرز ایران وارد افغانستان شده‌اند. از آغاز سال جاری میلادی تاکنون، بیش از ۷۱۴ هزار مهاجر از ایران بازگشته‌اند؛ ۹۹ درصد فاقد مدرک بوده‌اند و ۷۰ درصد به‌صورت اجباری اخراج شده‌اند. برخلاف گذشته که عمدتاً مردان مجرد بازمی‌گشتند، اکنون ترکیب بازگشت‌کنندگان بیشتر خانوادگی است.
ایمی پوپ، مدیرکل سازمان جهانی مهاجرت، گفت: «موج گسترده بازگشت از ایران – آن هم پس از افزایش مشابه از پاکستان – فشار بی‌سابقه‌ای بر نظام پاسخ بشردوستانه وارد کرده است. خانواده‌ها خسته و بدون هیچ دارایی، تنها با لباس‌های تن‌شان بازمی‌گردند و نیاز فوری به غذا، مراقبت‌های صحی و حمایت دارند.»
در حال حاضر، تنها بیش از ۲۳ هزار تن از بازگشت‌کنندگان در ماه جون توانسته‌اند در مراکز پذیرش سازمان جهانی مهاجرت در گذرگاه‌های اسلام‌قلعه و میلک، و در ایستگاه‌های ترانزیتی در ولایت‌های هرات و نیمروز خدمات دریافت کنند. این خدمات شامل غذای اضطراری، سرپناه موقت، ترانسپورت، مراقبت‌های صحی، کمک نقدی و حمایت روانی-اجتماعی به‌ویژه برای زنان و کودکان است.
سازمان جهانی مهاجرت بارها هشدار داده که افغانستان توان جذب این شمار عظیم از بازگشت‌کنندگان را ندارد. با احتساب مهاجرانی که از پاکستان اخراج شده‌اند، شمار مهاجران بازگشتی در سال جاری نزدیک به ۹۰۰ هزار تن رسیده است. نهادهای امدادرسان هشدار داده‌اند که این وضعیت می‌تواند نظام‌های محلی را فلج کرده و به بی‌ثباتی در جوامع آسیب‌پذیر دامن بزند.
این نهاد از جامعه جهانی خواسته است برای تأمین منابع مالی اضطراری و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای وارد عمل شود. این سازمان هشدار داده که در نبود اقدام هماهنگ و منابع کافی، بحران ممکن است از کنترل خارج شود.
همچنین، سازمان جهانی مهاجرت تأکید کرده که روند بازگشت‌ها باید داوطلبانه، ایمن و پایدار باشد و بر ضرورت حمایت از ادغام مجدد بازگشت‌کنندگان برای جلوگیری از تکرار چرخه‌های آوارگی تأکید کرده است.
