افغانستان

طالبان دروازه‌های دانشگاه‌ را بر روی دختران بستند

Students at Kabul University. Sept. 2022.

در یک نامه رسمی وزارت تحصیلات عالی طالبان که یک نسخه آن به دست آمو رسیده است، به همه مرکزهای تحصیلی دستور داده شده است که دانشگاه‌ها را تا «امر ثانی» به روی دختران ببندند.

در این نامه که ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی طالبان آن را امضا کرده است آمده است: «بر بنیاد مصوبه‌ی ۲۸ کابینه به همه شما خبر داده می شود که حکم بسته شدن دانشگاه‌ها تا امر ثانی به روی دختران را عملی کنید و درباره‌ی اقدامات‌تان به وزارت تحصیلات عالی اطمینان دهید».

مریم، دانشجوی سال سوم رشته اقتصاد دانشگاه کابل است.

او به آمو گفت که بارها برای رفتن دختران به صنف‌های بالاتر از ششم دادخواهی کرده، اما اکنون خودش از رفتن به دانشگاه محروم شده است.

مریم می افزاید: «امروز طالبان دانشگاه‌ها را به روی دختران بستند، اما هیچ یک از برادران در کنار خواهران و یا پدران در کنار دختران خود ایستاد نشدند. ما حق رفتن به مکتب را برای دیگر دختران می خواستیم، اما امروز حق رفتن به دانشگاه را از ما گرفتند».

دانشگاه هرات.

هما تازه سال ششم رشته طب معالجوی دانشگاه طبی کابل را به پایان رسانده است.

او می گوید سال‌ها درس خواند و انتظار کشید تا به سال هفتم دانشگاه برسد و فارغ شود. اما اکنون طالبان او را در یک قدمی فراغت از طب معالجوی، از رفتن به دانشگاه منع کردند.

او در ادامه گفت: «طالبان از زنان افغان می ترسند. می دانند اگر زنان تحصیل کنند فردا حق خود را می خواهند. طالبان در تلاش اند که دختران و زنان افغان را در تاریکی نگاه کنند. روزهای سیاه زنان افغان پایانی ندارد و هر روز به بهانه‌های مختلف زنان را در بند می کشند و به انزوا قرار می دهند و به این کار ادامه می دهند تا محو کامل زن از جامعه افغانستان».

چه کسانی در درون طالبان با تحصیل و آموزش دختران مخالف‌اند

طالبان هموراه مخالف حضور زنان در جامعه بوده‌اند. آن‌ها در دور نخست رژیم‌شان نیز دختران را از حق رفتن به مکتب و دانشگاه محروم کرده بودند. با این حال، به نظر می رسد شماری از اعضای رهبری این گروه، به گونه‌ی بسیار جدی با حضور زنان در ملاء عام و برخورداری آن‌ها از حق تحصیل مخالفت دارند.

پیش از این، چهار منبع آگاه از میان طالبان به آمو تایید کرده بودند که هبت الله آخندزاده، رهبر این گروه با شماری از اعضای کابینه‌اش تصمیم گرفته‌اند تا دروازه‌های دانشگاه‌ها را به روی دختران ببندند.

این منابع که همه مقام‌های ارشد در دستگاه طالبان استند، به آمو گفته بودند که نور محمد ثاقب، وزیر حج و اوقاف طالبان، عبدالحکیم شرعی، وزیر عدلیه طالبان، شیخ عبدالحکیم، قاضی القضات، خالد حنفی، وزیر امربالمعروف طالبان و ملاحسن آخند، رییس الوزاری طالبان بر بسته شدن دروازه‌های دانشگاه‌ها به روی دختران پا فشاری دارند.

صنف خالی یک دانشگاه در ننگرهار.

همه این پنج تن از افراد نزدیک به حلقه ملاهبت‌الله آخندزاده استند. ملا هبت‌الله در بیش از یک سال گذشته فرمان‌های که به نظر می رسد به شدت زن‌ستیزانه اند را صادر کرده است. مسئولیت مستقیم محروم ساختن دختران از مکتب، پوشاندن چهره‌ی گویندگان زن در رسانه‌ها، اجازه نیافتن زنان برای مسافرت به تنهایی، و هم‌چنان عملی ساختن مجازات مانند قصاص، سنگ‍سار و شلاق زدن بر دوش اوست.

این در حالی‌است که تنها شماری اندکی از چهره‌های طالبان تاکنون خواهان گشایش مکتب‌ها بر روی دختران شده اند. بیشتر اعضای رهبری طالبان در این مورد سکوت اختیار کرده اند.

واکنش‌ها

بسته کردن دانشگاه‌ها به روی دختران، افزون بر اینکه خشم دانشجویان را برانگیخته است با واکنش‌های شهروندان افغانستان نیز رو به رو شده است.

حمیرا قادری، نویسنده و استاد دانشگاه به آمو گفت که دختران افغانستان در یک سال گذشته تنها گذاشته شده‌اند.

او گفت«مردان ما، برادران ما، پدران ما در کنار دختران مقاومت‌گر ما در افغانستان ایستاده نشدند. طالب صدای مخالف احکام خود را نشنید. برای همین است که امرهایی که مدام از قندهار می آید بدون مقاومت در بین مردم پذیرفته می شود. دختران مان تنها بودند و تمام بار این مظلومیت را که حالا می کشند به خاطر تنهایی‌شان است».

تمنا عارف، یکی از کاربران رسانه‌های اجتماعی در واکنش به بسته شدن دانشگاه‌ها به روی دختران نگاشته است: «من هنوز دروه‌ی لیسانس را تمام نکرده‌ام. فردا آخرین امتحان سمستر ششم ما است. در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۱۹ ساعت را درس خواندم».

اما فردا دانشگاه به روی تمنا بسته است و از سرنوشت امتحان او نیز خبری نیست.

او باید همچون دیگر دانشجویان دختر، در انتظار حکمی از طالبان برای بازگشایی دانشگاه‌ها باشد.

طالبان شش ماه پس از بازگشت به کابل، اجازه دادند که دختران در ولایت‌های گرمسیر به دانشگاه‌ها بروند و پس از آن به گونه تدریجی دانشگاه‌ها در همه ولایت‌ها به روی دختران بازگشایی شدند. اما پس از آن با وضع محدودیت‌هایی از سوی وزارت تحصیلات عالی این گروه، صنف‌ها و اوقات درسی دختران دانشجو از پسران جدا شد.

هم‌زمان با این بیشتر از ۴۵۶ روز است که مکتب‌ها به روی دختران بالاتر از صنف ششم بسته است.

پیش از این چهار منبع آگاه که همه از مسولان ارشد طالبان اند به آمو گفته بودند که امکان دارد این گروه مکتب‌های ابتدایی را نیز به روی دختران ببندد. این منابع گفتند که تصمیم رهبری طالبان در این مورد هنوز در مراحل«ابتدایی» است و نهایی نشده است.

سیاست‌های «زن‌ستیزانه‌ی» طالبان درباره زنان و دختران، انتقادهایی را در درون و بیرون از افغانستان برانگیخته است.

پارلمان اروپا در ۳ قوس سال روان هجری خورشیدی با پخش قطع‌نامه‌ای گفت که رویکرد فعلی طالبان با زنان و دختران در افغانسان«آپارتاید جنسیتی» است.‎ در همین حال، روزا اوتانبایوا، رئیس یوناما در کابل، گفته است که عملکرد طالبان افغانستان را با یک «بحران کرامت انسانی و حقوق بشری» روبرو ساخته است.