هزاران شهروند افغانستان در ترکیه بودوباش دارند. بسیاری از آنها پناه‌جویانی هستند که به‌گونه‌ی غیرقانونی و از راه‌های دشوارگذر و با هزینه‌های زیاد خود را به ترکیه رسانده‌اند.
برخی از این پناه‌جویان از رفتار پولیس ترکیه انتقاد دارند و می‌گویند که بسیاری از شهروندان کشور در ترکیه، از حقوق اساسی شان بی‌بهره هستند و حتا نمی‌توانند برای درمان به پزشک مراجعه کنند.
شماری از این پناه‌جویان می‌گویند که پولیس ترکیه پناه‌جویان را به‌گونه‌ی جبری اخراج می‌کند و در هنگام اخراج با آنان، رفتار نامناسبی دارد.
احمد فیصل، نظامی پیشین که حالا در ترکیه پناه‌جو است، می‌گوید: «پولیس ترکیه با پناه‌جویانی که به‌گونه‌ی غیرقانونی به این کشور آمده‌اند، رفتار زشتی دارد. این پناه‌جویان از حقوق انسانی برخوردار نیستند. وقتی مریض می‌شوند، نمی‌توانند به شفاخانه مراجعه نمایند تا از خدمات صحی استفاده کنند. آنها نمی‌توانند خانه کرایه بگیرند و آزادانه گشت‌و‌گذار کنند.»
در همین حال، برخی از پناه‌جویان که به‌گونه‌ی غیرقانونی در ترکیه به سر می‌برند، انتقاد دارند که تا رسیدن به ترکیه، سه و نیم هزار دالر هزینه کرده‌اند؛ اما اکنون با هراس در این کشور زندگی می‌کنند و هر لحظه امکان برگشت دادن آنان وجود دارد.
یکی از این پناه‌جویان به خبرنگار تلویزیون آمو می‌گوید که بسیاری از شهروندان کشور با وجود داشتن مشکلات امنیتی و اقتصادی خود را به ترکیه رسانده‌اند؛ ولی حالا با چالش‌های جدی روبه‌رو استند.
اتل، پناه‌جوی افغانستان در ترکیه در این باره گفت: «یکی از مشکلاتی که مهاجرین و پناه‌جویان افغانستان با آن روبه‌رو اند، رفتار غیرقانونی پولیس ترکیه است؛ زیرا مهاجرین را لت‌وکوب کرده و ماه‌ها آنها را بندی می‌کنند و به آنها نان و آب نمی‌دهند. آنها را در یک جای غیرقانونی نگهداری می‌کنند.»
او در ادامه افزود: «یکی از دلایل رفتن من به ترکیه، نبود کار بود. من لیسانس دارم و خبرنگار بودم. اما به دلیل نبود کار، مجبور شدم به ترکیه بیایم. نزدیک به ۴ هزار دالر مصرف کردم تا به ترکیه رسیدم. کلان‌ترین مشکل پناه‌جویان افغانستان این است که آنها سند اقامت ندارند و توسط پولیس دستگیر و لت‌وکوب می‌شوند. آنها با دست‌های بسته به میدان هوایی برده شده و مجبور می‌شوند انگشت خود را به ورق بگذارند. در ورق آمده‌است که من به رضایت از ترکیه بیرون شدم.»
فیروز، یکی دیگر از پناه‌جویان افغانستان می‌گوید: «از نیمروز حرکت کردم، پاکستان رفتم، از پاکستان از کوه‌ها با سختی گذشتم. در کوه اسکلت انسان‌هایی را دیدم که از پاکستان به ایران می‌رفتند و در راه جان باخته بودند. ما با مشکلات فراوان روبه‌رو شدیم. ۲۷ ساعت پیاده‌گردی کردیم تا به ایران رسیدیم. بعد به تهران رفتیم و از مرز ماکو وارد ترکیه شدیم. پولیس ترکیه آمد و به ما دشنام داد و ما را لت‌وکوب کرد و دوباره آوردند و در مرز ایران رهای ما کردند که سرانجام توانستیم به ترکیه بیاییم.»
کسانی که به تازگی از ترکیه به‌گونه‌ی اجباری اخراج شده‌اند نیز از رفتار پولیس ترکیه سخت شکایت دارند.
یکی از اخراج شدگان می‌گوید که از سوی پولیس ترکیه بازداشت و پس از لت‌وکوب به افغانستان فرستاده شده‌است.
احمدالله، پناه‌جوی اخراج شده گفت: «من در هنگام کار دستگیر شدم، پولیس ترکیه مرا با کالای کار به کمپ انتقال داد و در کمپ، مهاجران زیادی نگهداری می‌شدند. در کمپ، مهاجران به زور مجبور به ترکِ ترکیه می‌شدند. من به حدی لت‌وکوب شدم که در عُمر خود به این اندازه لت نخورده بودم.»
این درحالی است که چندی پیش دید‌بان حقوق بشر در گزارشی ۷۳ صفحه‌ای اعلام کرد که ترکیه ده‌ها هزار پناه‌جوی افغانستان را در مرز زمینی آن کشور به سمت ایران و سپس به افغانستان بازگردانده‌است.
آمارهای این نهاد نشان می‌دهد که ترکیه از اخراج ۴۴ هزار و ۷۶۸ نفر از طریق هوایی به کابل در هشت ماه اول سال ۲۰۲۲ میلادی خبر داده‌است که نسبت به هشت ماه اول سال ۲۰۲۱ ، افزایش ۱۵۰ درصدی را نشان می‌دهد.
«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه در روزهای گذشته در نشست مشترک خبری با «شهباز شریف» نخست وزیر پاکستان با اشاره به وضعیت افغانستان گفته بود: «با توجه به تهدیدها و خطرهای مشترک، برقراری صلح و ثبات در افغانستان، فراتر از وظیفه‌ی انسان‌دوستانه‌ی ما در قبال برادران و خواهران افغان ما است.»
