وزیران خارجه نزدیک به ۶۰ کشور عضو سازمان همکاری اسلامی روز یکشنبه در پایان پنجاهویکمین نشست شورای وزیران خارجه، بیانیهای فراگیر صادر کردند که در آن از آنچه «نسلکشی ادامهدار در غزه» خوانده شد، بهشدت انتقاد کردند و حملههای نظامی اخیر اسرائیل به ایران، سوریه و لبنان را محکوم کردند. وزیران همچنین خواستار دسترسی فوری بشردوستانه و آتشبس فوری برای مهار بیثباتی منطقهای شدند.
در محور اصلی «بیانیه استانبول» که در پایان این نشست تصویب شد، سازمان همکاری اسلامی به عنوان دومین نهاد بیندولتی بزرگ جهان پس از سازمان ملل، بهشدت از اقدامات اسرائیل انتقاد کرد و خواستار پاسخگویی این کشور از طریق سازوکارهای بینالمللی شد.
وزیران خارجه در این بیانیه تصریح کردند: «ما تجاوز اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران را محکوم میکنیم و بر ضرورت فوری توقف حملات اسرائیل تأکید داریم و نگرانی شدید خود را نسبت به این تشدید خطرناک که ثبات انسانی، اقتصادی و زیستمحیطی منطقه را تهدید میکند، اعلام میداریم.»
آنان همچنین هشدار دادند که تهدیدها علیه ایران در کنار تهاجم به غزه نشاندهنده گسترش خطرناک درگیریهاست و این اقدامات با بازتابهای گسترده منطقهای پیوندی ناگسستنی دارند.
وزیران خارجه سازمان همکاری اسلامی بار دیگر بر حمایت قاطع خود از آرمان فلسطین تأکید کرده و خواستار ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ با پایتختی بیتالمقدس شرقی شدند. آنان از برگزاری کنفرانس صلحی با رهبری سازمان ملل و با مشارکت عربستان سعودی و فرانسه حمایت کردند؛ کنفرانسی که هدف آن پیشبرد راهحل دوکشوری است.
از جمله نگرانیهای فوری بشردوستانه، سازمان همکاری اسلامی خواستار آتشبس فوری و پایدار در غزه، اجرای قطعنامه ۲۷۳۵ شورای امنیت سازمان ملل و آغاز بازسازی و احیای غزه شد. این بیانیه همچنین جابجایی اجباری، انسداد کمکهای بشردوستانه و آزار ساکنان کرانه باختری را محکوم کرد و این اقدامات را نقض قوانین بینالمللی و تهدیدی جدی برای صلح منطقه دانست.
علاوه بر موضوع فلسطین و ایران، بیانیه استانبول به مسائل امنیتی گستردهتری نیز پرداخت؛ از جمله اعلام همبستگی با پاکستان در برابر خشونتهای فزاینده در آسیای جنوبی، محکومیت تلاشها برای تغییر هویت تمدنی اماکن مقدس بیتالمقدس، محکومیت اسلامهراسی فزاینده، حمایت از بازسازی پس از جنگ در آذربایجان و استقبال از بازگشت تدریجی سوریه به دیپلماسی منطقهای.
بیانیه استانبول نقطه عطفی برای کشورهای اسلامی به شمار میرود که به دنبال راهبردی هماهنگ در عرصه دیپلماتیک هستند؛ راهبردی برای کاهش خشونتها، حفظ جان غیرنظامیان و ترویج حکمرانی فراگیر. وزیران خارجه در این نشست بر برنامههایی تأکید کردند که نقش فعالتر سازمان همکاری اسلامی در دیپلماسی منطقهای و میانجیگری بینالمللی را تضمین میکند.