گروه بینالمللی بحران در گزارش تازهاش از اتحادیه اروپا خواسته است تا بر پاکستان فشار بیاورد تا به روند اخراج پناهجویان افغانستان پایان دهد و به تعهدات خود تحت قوانین بشردوستانه جهانی پابند بماند.
در این گزارش نسبت به پیامدهای فاجعهبار برای صدها هزار شهروند افغانستان از جمله زنان، خبرنگاران و مدافعان حقوق بشر که در معرض اخراج قرار دارند و بسیاری از آنها پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ کشور شان را ترک کردهاند، هشدار داده شده است.
این گروه با استناد به اصل «عدم بازگرداندن اجباری» — که بازگرداندن افراد به کشورهایی را که در آن با خطر آزار و اذیت مواجهاند ممنوع میسازد — از دولتهای اروپایی خواسته است تا خواستار توقف فوری اخراجها شوند، فارغ از وضعیت حقوقی پناهجویان.
در این گزارش همچنین توصیه شده است که پاکستان از اخراج افرادی که در صورت بازگشت به افغانستان در معرض آسیب جدی هستند، بهویژه زنان و دختران تحت محدودیتهای طالبان، خودداری کند.
این هشدار شامل پناهجویانی نیز میشود که در انتظار اسکان مجدد در کشورهای اروپایی هستند ولی هنوز منتقل نشدهاند. گروه بحران خواستار آن شده که دولت پاکستان با نهادهای سازمان ملل برای شناسایی افراد آسیبپذیر همکاری کند.
این نهاد همچنین از اتحادیه اروپا خواسته است تا اعتبار کارتهای اقامت موقت صادرشده برای پناهجویان افغانستان را که از سوی سازمان ملل ارائه میشود و مهلت آنها در ۳۰ جون ۲۰۲۵ پایان مییابد، تمدید کند و همزمان از پاکستان بخواهد که افرادی را که همچنان منتظر نتیجه درخواست پناهندگی یا اسکان مجدد هستند، اخراج نکند.
در این گزارش تأکید شده است که مقامهای اروپایی باید روند انتقال پناهجویان، بهویژه گروههای آسیبپذیر، را تسریع کنند و حمایتهای بشردوستانه خود را هم در داخل پاکستان و هم در افغانستان برای بازگشتکنندگان و جوامع میزبان افزایش دهند.
گزارش گروه بحران نشان میدهد که جمعیت پناهجویان افغانستان در پاکستان ساختاری چندلایه دارد و شامل سه گروه عمده میشود.
نخست، حدود ۱.۳ میلیون تن دارای کارت شهروندی صادرشده توسط کمیساریای عالی سازمان ملل؛ دوم، ۸۰۰ هزار تن دارای کارت تابعیت افغانستان (ای سی سی) که توسط پاکستان و با همکاری سازمان جهانی مهاجرت صادر شده است؛
و سوم، حدود ۱.۳ میلیون تن بدون مدرک که در اواخر سال ۲۰۲۳ شناسایی شدهاند.
در ماههای اخیر، صدها هزار تن که بسیاری شان بدون مدارک قانونی بودهاند پاکستان را ترک کردهاند. برخی از آنها تحت فشار مجبور به بازگشت شدهاند. در عین حال، گزارشهایی وجود دارد که شماری از این افراد دوباره از طریق مسیرهای غیرقانونی و با کمک قاچاقبران انسان به پاکستان بازگشتهاند.
این نهاد گفته است که پس از تسلط طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، حدود ۶۰۰ هزار تن به پاکستان پناه آوردند. در میان آنها، زنان و دخترانی که از محدودیتهای جنسیتی فرار کرده بودند، فعالان، خبرنگاران و کارمندان پیشین دولتها و نهادهای غربی دیده میشوند که برای پناهندگی درخواست دادهاند و امیدوار به اسکان مجدد در اروپا یا امریکای شمالی بودند.
گزارش در پایان هشدار داده است که با تشدید روند اخراجها و نبود چارچوب حمایتی پایدار، بدون دخالت فوری و هماهنگ نهادهای بینالمللی، بحران بهسمت یک وضعیت اضطراری انسانی گستردهتر پیش خواهد رفت.