با گذشت نزدیک به چهار سال از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، هزاران شهروند کشور که به دلیل همکاری با نهادهای وابسته به ایالات متحده ناچار به ترک کشور شده‌اند، همچنان در کشورهای همسایه با بی‌سرنوشتی و بلاتکلیفی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بسیاری از آن‌ها می‌گویند که از سوی امریکا رها شده‌اند.
طیبه نوابی، زن ۲۷ ساله، یکی از این پناهجویان است. او پس از سقوط کابل در اوت ۲۰۲۱ با امید به نجات و اسکان مجدد، همراه با خانواده‌اش به پاکستان پناه آورد. اما اکنون پس از سه سال، همچنان در شرایطی پر از ترس و ابهام به‌سر می‌برد.
خانم نوابی در گفت‌وگو با رادیوی امریکایی WBUR، از روزهای تلخ پس از ورود طالبان به کابل روایت کرده است: «همه‌چیز در یک لحظه فرو ریخت.»
او می‌گوید که در آن زمان با یک نهاد غیردولتی همکار با امریکا کار می‌کرده و پس از تسلط طالبان، افراد این گروه به خانه‌شان حمله کردند، او را با چاقو مجروح و همسرش را بازداشت کردند.
او می‌گوید: «فریاد می‌زدم، مغزم هنگ کرده بود. آن‌ها قصد داشتند شوهرم را بکشند. همسایه‌ها با شنیدن فریادها وارد عمل شدند و ما را نجات دادند.»
خانواده نوابی در ادامه به یک «خانه امن» منتقل شدند که توسط نیروهای امریکایی اداره می‌شد. به گفته او، در آنجا به خانواده‌اش وعده داده شد که طی دو هفته به ایالات متحده منتقل خواهند شد — وعده‌ای که هرگز عملی نشد.
اکنون، طیبه و خانواده‌اش بدون ویزا، بدون دسترسی به خدمات درمانی و اجازه کار در یک اتاق کوچک در پاکستان زندگی می‌کنند و هر روز در ترس از بازداشت و اخراج توسط پولیس پاکستان به‌سر می‌برند.
او می‌گوید: «در زندانی بدون دیوار گیر کرده‌ایم. امریکا آخرین امید من بود، اما ما را فراموش کرده‌اند.»
براساس آمار سازمان «افغان ایوک» که توسط شاون وندایور، افسر پیشین نیروی دریایی امریکا راه‌اندازی شده، بیش از ۱۰۰ هزار افغان پس از سقوط کابل تلاش کردند از مسیرهای مختلف به امریکا پناه ببرند. بسیاری از آن‌ها امروز در کشورهایی مانند پاکستان، امارات متحده عربی و ترکیه در شرایط نامشخص زندگی می‌کنند.
وندایور می‌گوید: «داستان طیبه، یکی از هزاران روایت مشابه است. ما به این افراد قول دادیم که تنها نخواهند ماند. اما اکنون صدای آن‌ها شنیده نمی‌شود.»
دولت بایدن اخیراً اعلام کرده که بخشی از برنامه‌های انتقال پناهجویان افغان به امریکا متوقف شده است. همچنین، وضعیت حفاظت‌شده موقت (TPS) که به برخی شهروندان افغان اجازه اقامت موقت در امریکا را داده بود، در آستانه پایان قرار دارد.
وزارت امنیت داخلی ایالات متحده در بیانیه‌ای گفته است که دلیل این تصمیم، «بهبود وضعیت امنیتی در افغانستان» است — ادعایی که از سوی فعالان حقوق بشر و نهادهای بین‌المللی به‌شدت رد شده است.
وندایور در واکنش گفته است: «هیچ‌چیز در افغانستان بهتر نشده است. طالبان همچنان در قدرت‌اند، زنان از کار و تحصیل محروم‌اند، اقلیت‌ها سرکوب می‌شوند، و همکاران سابق ما در خطر مستقیم قرار دارند. بازگرداندن این افراد، یعنی صدور حکم مرگ برای‌شان.»
طیبه نوابی نیز چنین نگاهی دارد. او می‌گوید: «طالبان من را می‌شناسند. بار اول جان سالم به در بردم. اما اگر دوباره برگردم، زنده نخواهم ماند.»
با وجود تلاش نهادهایی مانند افغان ایوک، هزاران پناهجوی افغان همچنان در صف انتظار انتقال به امریکا هستند؛ فهرستی که با پیچیدگی‌های اداری، تغییر سیاست‌ها و فشارهای داخلی در امریکا، روز‌به‌روز طولانی‌تر و بی‌نتیجه‌تر می‌شود.
نوابی می‌گوید: «وقتی امریکا در افغانستان بود و به ما نیاز داشت، ما ایستادیم. حالا که ما به کمک نیاز داریم، آیا سزاوار نیست که تنها رها نشویم؟»
