په سیمه کې د امنیتي وضعیت واقعیت د امریکایی، پاکستانی یا طالب چارواکو د رسمي او عامه بیانونو په پرتله ډیر پیچلی دی. که څه هم متحده ایالاتو اعلان کړی چې د پاکستان حکومت په همکارۍ یې د کابل هوايي ډګر د برید اصلي طراح نیولی او متحده ایالاتو ته یې سپارلی دی، خو دا پېښه د سیمه ییزو افراطي ډلو په اداره کولو او لارښوونه کې د پاکستان د رول په اړه مهمې پوښتنې راپورته کوي.
پاکستان د سړې جګړې راهیسې تراوسه سیاسي سوداګري او نیابتي جګړې د عوایدو د یوې لویې سرچینې په توګه کارولې دي. په ۱۹۸۰ لسیزه کې د جهادیانو ملاتړ، په ۱۹۹۰ لسیزه کې د طالبانو کارول او له ۲۰۰۱ کال وروسته د ترهګرو شبکو څخه ګټه اخیستل دا ټول ښیي چې دې هیواد تل هڅه کړې چې امنیتي کړکېچونه رامینځته کړي او بیا یې اداره کړي ترڅو له لارې یې سیاسي او اقتصادي امتیازات ترلاسه کړي.
په ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته، د پاکستان اقتصاد د پرمختګ پر ځای سقوط وکړ. دې وښودله چې اسلام آباد یو ځل بیا اړتیا لري چې په سیمه کې د خپلو ګټو د خوندي کولو لپاره یوه نوې جبهه جوړه کړي.
اوس، پاکستان غواړي د بلوچستان په ملاکنډ، باجوړ او مستونګ سیمو کې د داعش ډلې په تجهیزولو سره دوه موخې تعقیب کړي:
۱. پر طالبانو فشار: په پاکستان کې دننه د داعش ګواښ رامینځته کول د طالبانو د کنټرولولو او د ډیورنډ کرښې، له هند سره د اړیکو او سیمه ییز سیاست په ګډون په مختلفو مسلو کې د امتیازاتو ورکولو لپاره یوه وسیله ده.
۲. له امریکا څخه امتیازات ترلاسه کول: په پاکستان کې د داعش ګواښ ته په وده ورکولو سره، اسلام آباد هڅه کوي چې ځان د “ترهګرۍ پر وړاندې مبارزه” کې د یو مهم ملګري په توګه وښيي او له متحده ایالاتو څخه مالي او پوځي امتیازات ترلاسه کړي، او حتی د امریکایي اډو د ځای پرځای کولو امکان هم ولري.
په داسې حال کې چې ډېری سیمه ییزې ترهګرې ډلې په افغانستان کې میشتې دي، خو په بلوچستان او نورو سیمو کې د پاکستان لخوا د داعش نوي مرکزونه ښیي چې دا هیواد دوه ګونی لوبه کوي. له یوې خوا په طالبانو فشار راوړي او له بلې خوا غواړي د داعش پر وړاندې په جګړه کې د یو متحد په توګه د ځان په وړاندې کولو سره له متحده ایالاتو څخه مالي او پوځي مرستې ترلاسه کړي.
د دې واقعیتونو په پام کې نیولو سره، په افغانستان کې د امنیتي تشې او همدارنګه د پاکستان د دوه ګوني سیاستونو له امله د سیمه ییزې ترهګرۍ مخ په زیاتیدونکی ګواښ پراخیږي. دا بهیر نه یوازې افغانستان، بلکې په راتلونکي کې د ایران په ګډون نور هیوادونه هم په نښه کولی شي ځکه چې پاکستان ممکن په بل پړاو کې د ایران په ختیځو پولو کې د افراطي ډلو د هڅولو له لارې د نویو ټکو د ترلاسه کولو لپاره یو بل کړکېچ رامنځته کړي.
په ټولیزه توګه، د ترهګریزو ګواښونو په رامینځته کولو او اداره کولو کې د پاکستان لوبه دوام لري او دا هیواد اراده لري چې د داعش ګواښ د یوې وسیلې په توګه وکاروي ترڅو په سیمه کې نور نفوذ وکړي او د لویدیځ ملاتړ ترلاسه کړي.
