در آستانه روز جهانی آزادی مطبوعات، شماری از خبرنگاران در درون کشور میگویند که کارشان با گذشت هر روز دشوارتر میشود.
این خبرنگاران میگویند که رویکردهای طالبان باعث شده دسترسی خبرنگاران به اطلاعات دقیق کاهش یابد.
این درحالی است که یوناما یا دفتر نمایندگی مللمتحد در افغانستان در گزارش تازهاش بازداشت خبرنگاران از سوی طالبان را نگران کننده خوانده است.
شماری از خبرنگاران همزمان با فرا رسیدن روز جهانی آزادی مطبوعات میگویند، کار آنان یاهم آزادی بیان در افغانستانِ زیر اداره طالبان با محدودیتهای چشمگیری روبهرو شده است.
به گفته این خبرنگاران، طالبان به آزادی بیان و رسانهها باور ندارند و با گذشت هر روز محدودیتهای تازهای در برابر کار خبرنگاران وضع میکنند.
صمیم فیضی، یکی از خبرنگاران به آمو گفت: «بزرگترین مشکل که خبرنگاران و رسانهها با آن روبهرواند، حق دسترسی به اطلاعات است که متاسفانه رسانهها و خبرنگاران به آن دسترسی کامل ندارند. از نهادهای بینالمللی میخواهیم تا حمایت همه جانبه از رسانههای افغانستان، جهت استواری آزادی بیان داشته باشند.»
سید یاسین متین، یکی از خبرنگاران درباره چالشهای کاریاش گفت: «خبرنگاران در افغانستان به گونه موقتی بازداشت شدهاند. این یک نگرانی است. ما خبرنگاران توقع داریم که به یک نهاد مشخص پاسخگو باشیم و امیدواریم که در قسمت مصوونیت خبرنگاران نیز توجه بیشتر شود.»
همزمان با این؛ یوناما یا دفتر نمایندگی ملل متحد در افغانستان، در تازهترین گزارشاش وضعیت خبرنگاران و رسانهها در کشور را چالش برانگیز خوانده و از بازداشتهای خودسرانه خبرنگاران از سوی طالبان نگرانی کرده است.
دفتر نمایندگی ملل متحد در افغانستان گفته است: «خبرنگاران و کارمندان رسانهها همچنان در محیطی چالش برانگیز به فعالیت خود ادامه میدهند و افزون بر طیفی از محدودیتهای اعمال شده از سوی مقامهای اداره طالبان و خطر بازداشت خودسرانه، رسانهها با چالشهای مالی قابل توجهی در جریان کارشان مواجهاند.»
مرکزخبرنگاران افغانستان نیز در گزارش سالانهاش گفته است که در ۱۲ ماه گذشته، دستکم ۱۳۶ رویداد نقض آزادی رسانهها و خبرنگاران را در کشور ثبت کرده است که شامل ۷۳ مورد تهدید و ۶۴ مورد بازداشت خبرنگاران است.
در بخشی از این گزارش آمده است که دستورالعملهای طالبان کار خبرنگاری و آزادی بیان را در افغانستان با محدودیتهای چشمگیری روبهرورو کرده است.
در این گزارش گفته شده است: «از ماه می سال ۲۰۲۳ میلادی تا اکنون، رسانهها و خبرنگاران در کشور به لحاظ سطح آزادی و برخورداری از حقوق بنیادی و قانونیشان، با محدودیتهای بیشتری نسبت به دوره زمانی پیش از آن مواجه بودهاند و حقوقشان به شکل گستردهتری نقض شده است.»
این درحالی است که طالبان از آغاز سال روان هجری خورشیدی تاکنون، یعنی در درازای چهل روز اخیر هشت خبرنگار را در قندز، غزنی و خوست بازداشت کردهاند. از این میان، دو تن این خبرنگاران، حبیبالرحمان تاثیر، خبرنگار محلی در غزنی و عبیدالله احمدی، خبرنگار آزاد در قندز، تاکنون در بازداشت طالباناند.
افزون بر عدم دسترسی به اطلاعات، جلوگیری از نشر خبرهایی که رویکردهای طالبان را مورد انتقاد قرار دهد، منع برنامههای مشترک میان گویندگان و مجریان زن و مرد، پخش نشدن صدای زنان از رادیوها در شماری از ولایتها، پوشیدن ماسک یا پنهان کردن چهره گویندگان و مجریان زن در تلویزیونها نیز از مهمترین محدودیتهای وضع شده از سوی طالبان در برابر رسانهها و خبرنگاران دانسته میشوند.