محمد یونس قانونی، معاون پیشین ریاستجمهوری افغانستان، در سخنرانیاش در نشست مجازی به مناسبت یازدهمین سالیاد درگذشت مارشال محمد قسیم فهیم گفته است که سال روان، سال تحول در کشور است و نشانههایی وجود دارند که این تحول بهشیوه «غیر مترقبه و انفجار درونی» یاهم «در نتیجه یک فرایند سیاسی مردمی و جهانی» آمدنی است.
در این برنامه از سوی فرهنگسرای پنجشیر، در اتاق مجازی گفتمان اکس، یا اکساسپیس، برگزار شده بود، آقای قانونی گفت: «ما امیدوار هستیم سال جاری سال تحول در افغانستان باشد. تمامی قراین و نشانهها نمایانگر این است که تحول آمدنی است، یا به صورت غیر مترقبه و بهاصطلاح انفجار درونی ویاهم توسط فرایند سیاسی توسط مردم افغانستان و جامعه جهانی و منطقه.»
الماس زاهد، عضو رهبری شورای مقاومت ملی برای نجات، نیز در این مراسم تاکید کرد که در صورت تقویت وحدت میان مخالفان سیاسی طالبان، پیروزیهای بیشتر در انتظار آنان است.
او گفت: «از وحدت و یکپارچهگی دور نشوید، انشاالله انشاالله، ما پیروزیهای بسیار بزرگی را در پیشرو داریم. بهشرط وحدت، انسجام و یکپارچهگی.»
اما روایتهای متفاوتتری در این سخنرانیها نیز وجود داشت. ویساحمد برمک، وزیر داخله پیشین، در این مراسم گفت که مردم دیگر بر رهبران سیاسی جمهوریت اعتماد گذشته را ندارند.
او گفت: «امروز بر رهبران جمهوریت و کسانیکه در نظام کار میکردند، یکی از مشکلهای اساسی رهبران ما، اینجا برخی دوستان استند، ناراحت نشوند، همیناست که مردم دیگر اعتمادی که بیست سال گذشته بر گفتار، عملکرد، قول و قرار آنان داشتند، دیگر آن اعتماد را ندارند. بههمین دلیل است که ما در خلای بسیار خطرناک رهبری، قرار گرفتیم و نمیتوانیم رهبری بسیار تاثیرگذار را بهمیان آوریم، تا همهگی دورش جمع شود.»
فوزیه کوفی، عضو پیشین پارلمان کشور، در این مراسم گفت که وقتی متوجه میشود که حتا رهبران رده نخست سیاسی در انتظار تحرک جهان برای تحول در افغانستان نشستهاند، ناامید میشود. او تاکید کرد که نباید برای تحول در کشور، تنها در انتظار جهان نشست.
خانم کوفی گفت: «اگر واقعیت دل ما برای مردم افغانستان میسوزد، یکبار هم که شده اختلافات خود را کنار بگذاریم. مخالفت با طالبان تنها دلیل نیست که ما را وصل میکند. ما باید با هم نشست کنیم صادقانه. گاهی وقتها که من با رهبران دست اول ما صحبت میکنم، ناامید کننده است که میبینم که آنان هنوز هم انتظار دارند، که دنیای خارج برای افغانستان میخواهد چی انجام دهد.»
با اینهمه، در حالی مخالفان سیاسی از تحول و پیروزی سخن میزنند، که با غیابت سراج حقانی یکی از طرفهای مهم در ساختار قدرت طالبان، وهمچنان غیابت عباس ستانکزی معین سیاسی وزارت خارجه طالبان، بیشتر از هر زمانی گزارشها از اخنلافهای داخلی میان طالبان بیشتر شده است.
منابع با اعتبار تاکید دارند که این اختلافها بر انحصار قدرت از سوی رهبر طالبان، ریشه دارد. هرچند که سخنگوی طالبان پیوسته ادعا کرده که هیچ اختلافی در ساختار آنان وجود ندارد، اما تفاوت دیدگاه امر معمول است.