در دهه شصت قرن بیستم در دوران جنگ ایران و عراق که مدت هشت سال را در بر گرفت، دولت وقت عراق با زعامت صدام حسین با استفاده از تاکتیک استعمال سلاح‌های دور برد از جمله راکت‌های سکارد شهرهای مهم ایران از جمله تهران، اصفهان، شیراز و تبریز را مورد حمله قرار می‌داد . این تاکتیک در آن زمان به نام جنگ «شهر ها» (The War of the Cities) مسمی شد.
با وجود آن که از آغاز جنگ ایران و عراق از انواع تسلیحات سبک و سنگین کار گرفته شد، اما حملات راکتی بر شهرها و آن هم راکت‌های دور برد و با تخریب وسیع از سال ۱۳۶۳ خورشیدی (۱۹۸۴ میلادی ) بیشتر شد و در بین سال ۱۳۶۵ و ۱۳۶۷ خورشیدی تشدید یافت.
گفته می‌شود که در آن مدت حدود ۱۸۰ راکت سکارد و ۱۰۰۰ راکت‌هایی با برد متوسط از جانب عراقی ها در جنگ شهرها به کار گرفته شد که به طور طبیعی ایران نیز در مقابل به اقدامات نه چندان موثر مبادرت ورزید.
استعمال راکت‌های دور برد آن هم بالای شهرهای بزرگ و استراتیژیک ایران، جمهوری اسلامی ایران را وادار ساخت تا قطعنامه شماره ۵۹۸ مؤرخ ۲۰ جولای ۱۹۸۶ میلادی ملل متحد را بپذیرد، و به گفته امام خمینی رهبر مذهبی آن زمان آن کشور جام زهر را نوشید و آن در حالی بود که رهبر مذکور شعار صدور انقلاب اسلامی را زمزمه می نمود و ادعا داشت که رژیم های مستبد خلیج و اسرائیل را مجازات خواهد کرد و عراق را از پا در خواهد آورد.
اینک درست چهل سال بعد (از سال ۱۹۸۴) یک بار دیگر حومه‌های تهران و شهرهای دیگر ایران مورد حملات راکت‌های دور برد قرار گرفته و ایرانی که امروزه بر زیر ساحت‌های نظامی‌اش می‌بالد و ادعای مبنی بر اینکه خود را یکی از قدرت‌های مقندر نظامی حد اقل در سطح منطقه می‌پندارد؛ مورد تاخت و تاز دشمن قرار می‌گیرد.
اما ایران این بار نه از طرف همسایه‌اش مورد حمله قرار گرفته؛ بلکه از سوی دشمن ستراتیژیک‌اش اسرائیل توبیخ می‌شود.
حملات راکتی بر قلمرو ایران که در صبح روز شنبه ۲۶ اکتوبر ۲۰۲۴، میلادی انجام شد و آن را اسرائیل عملیات دوامدار می‌خواند؛ آیا ایران را یک بار دیگر به تمکین وادار خواهد ساخت و یا خیر؟
با وجود آن که پاسخ بدین سوال برای حال مشکل خواهد بود؛ اما آن چه مسلم است جمهوری اسلامی در حال حاضر در برد نیست و حتا اگر بتواند وضعیت موجود خوبش را حفظ کند، باید خود را برنده حساب کند.
دلایلی که ضعف جمهوری اسلامی ایران را نمایان می‌کند در موارد ذیل خلاصه شده می‌تواند:
- تضعیف نیروهای نیابتی و حامی جمهوری اسلامی ایران در منطقه توسط اسراییل به خصوص بعد از اکتوبر سال ۲۰۲۳ میلادی؛
- بحران شدید مالی که جمهوری اسلامی ایران برای تدوام یک جنگ پر هزینه و دومدار ندارد چون مقامات اسرائیلی بعد از حملات مؤرخ ۲۶ اکتوبر اعلان داشتند که این جنگ که اگر ایران به تنش ادامه دهد؛ مراحل دیگر نیز خواهد داشت. یعنی مرحله‌یی به پیش خواهد رفت؛
- شکاف عمیق در بین نخبه گان قدرت در جمهوری اسلامی ایران؛
- دخیل بودن جمهوری اسلامی ایران در جنگ اوکراین به نفع روسیه؛
- دیپلوماسی ضعیف و ناکام جمهوری اسلامی ایران؛ به خصوص با جهان غرب؛
- عدم حمایت مردمی از دولت حاکم در داخل ایران؛
- اعمال سیاست‌های تبعیض‌آمیز علیه اقلیت‌های مذهبی و قومی در جمهوری اسلامی ایران؛
- موجودیت فساد اداری عمیق در دستگاه‌ها و نهادهای دولتی ایران؛
- تعقیب سیاست تروریزم دولتی در سطح ملی و بین المللی؛
- نداشتن روابط حسنه با کشورهای عربی شرق میانه؛
- دخیل بودن در جنگ یمن در مجاورت و ضدیت کشورهای مقتدر خلیج چون عربستان سعودی و امارات متحده عربی؛
با این حال یک بار دیگر احتمال تکرار جنگ شهرها این بار از جانب اسرائیل در حال شکل گیری است. دیده شود که این بار جانشین امام خمینی، آقای خامنه‌ی زهر جام را بر خواهد بر داشت و یا خیر؟
نصرالله ستانکزی آگاه مسایل سیاسی و بین المللی و استاد پیشین دانشکده حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه کابل است.
مسئولیت محتوای مقاله‌هایی که در بخش دیدگاه وب‌سایت آمو منتشر می‌شوند به دوش نویسندگان آن است.
