زلمی خلیلزاد نماینده پیشین ایالات متحده برای مصالحه افغانستان، در اعلامیه‌‌ای به کمیته خارجی کانگرس امریکا درباره ماموریتش در روند صلح افغانستان و خروج نیروهای امریکایی توضیحاتی ارائه کرده است.
خلیلزاد که در سال ۲۰۱۸ میلادی از سوی دونالد ترمپ رئیس‌جمهور پیشین امریکا برای روند مصالحه افغانستان و زمینه‌سازی برای خروج نیروهای امریکایی از این کشور گماشته شده بود، در این اعلامیه گفته که واشنگتُن اعتمادش را برای رسیدگی به معضل افغانستان به علت طولانی‌شدن جنگ از دست داده بود.
به گفته او امریکا نیاز داشت تا بر رقابت‌های قدرت‌های بزرگی مانند چین، روسیه و تهدیداتی که از سوی ایران صورت می‌گرفت تمرکز کند.
این دیپلمات امریکایی هم‌چنان گفته است که هدف تبدیل‌کردن افغانستان به یک کشور مدرن، دموکراتیک و کمک به فرایند ملت‌سازی در این کشور، قضاوتی غیر حقیقی به شمار می‌رفت و باوجود تلاش‌های فراوان از سوی ایالات متحده، این کشور نتوانست سروسامان بگیرد و هم‌واره با مشکلاتی نظیر حکومتداری و سطح بلند فساد روبه رو بود.
خلیلزاد گفته است که در روند اخراج نیروهای امریکایی از افغانستان، هم در داخل حکومت امریکا و هم در بیرون از آن مخالفت‌های وجود داشت؛ اما رئیس‌جمهور آن وقت خروج نیروها را به نفع امریکا می‌دانست.
او از امضای توافق‌نامه دوحه نیز یاد‌آور شده و گفته است که پس از پیروزی در انتخابات، اداره بایدن سه گزینه در رابطه به حل مسئله‌ی افغانستان داشت:
- امریکا باید از توافق‌نامه دوحه بیرون می‌شد؛
- امریکا باید توافق‌نامه دوحه را عملی می‌کرد؛ اما با در نظرداشت تغییراتی مانند تمدید مهلت توافق شده برای خروج نیروها، مستلزم‌ساختن این خروج به ساختار یک حکومت سیاسی میان طالبان و حکومت افغانستان و یاهم مستقرکردن شماری از نیروهای ضد هراس‌افگنی در افغانستان؛
- و یا نیروها را بدون هیچ‌کدام از این شرایط خارج کند؛
او گفته که گمان می‌رفت تا حکومت افغانستان در جریان روند خروج نیروهای امریکایی با طالبان مبارزه کند و این موضوع نه تنها به نظامیان بلکه به نهادهای دیگر ایالات متحده امریکا نیز ابلاغ شده بود.
به گفته‌ی او، اما این گمان اشتباه ثابت شد و شرایط به نفع طالبان تغییر کرد و آنان پس از تسلط بر چندین ولایت در ماه آگست سال ۲۰۲۱، کابل را نیز تصرف کردند.
فرستاده ویژه پیشین امریکا افزوده که حتا در آخرین زمان سقوط حکومت پیشین افغانستان، طالبان از وارد‌شدن به کابل خودداری کردند و قرار بود یک حکومت انتقالی در نتیجه‌ی گفت‌وگو به میان آید؛ اما فرار اشرف غنی رئیس‌جمهور آن وقت این فرصت را از بین برد.
او در این اعلامیه تاکید کرده که پشت‌کردن به افغانستان یک اشتباه خواهد بود.
