نیویورک تایمز در یک مقاله تحلیلی فرمان اخیر ترمپ برای منع و محدودیت سفر شهروندان ۱۲ کشور به امریکا که افغانستان نیز در میان آن‌ها است، گفته است که این فرمان حتا با این استدلال که از وقوع حمله‌های هراس‌افکنی در امریکا جلوگیری می‌کند و مانع اقامت غیرقانونی افرادی می‌شود که ویزه خود را تمدید نمی‌کنند، با تناقض‌ها و ابهامات بسیاری همراه است.
داگ رَند، مقام پیشین امور مهاجرت در اداره بایدن، با اشاره به این ۱۲ کشور به‌علاوه هفت کشور دیگری که با محدودیت‌هایی مواجه‌اند اما به‌طور کامل مشمول ممنوعیت نیستند، گفت: «هیچ معیار منسجمی وجود ندارد که منجر به انتخاب این ۱۹ کشور شود. برخی از کشورها به‌نظر می‌رسد که به دلایل سیاسی انتخاب شده‌اند و برخی دیگر فقط با استناد به داده‌هایی سطحی در این فهرست قرار گرفته‌اند.»
این فرمان که از دوشنبه اجرایی می‌شود، سفر شهروندان کشورهای افغانستان، میانمار، چاد، جمهوری کنگو، گینه استوایی، اریتره، هائیتی، ایران، لیبی، سومالیا، سودان و یمن به امریکا را ممنوع می‌کند. همچنین سفر از کشورهای بوروندی، کوبا، لائوس، سیرالئون، توگو، ترکمنستان و ونزوئلا با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود. البته این ممنوعیت شامل برخی استثناها، از جمله دارندگان ویزه معتبر، می‌شود.
ترمپ دلیل زمان‌بندی این ممنوعیت را حمله اخیر در کلرادو عنوان کرده که در آن، یک مرد مصری به اتهام حمله به گروهی که در حال ادای احترام به گروگان‌های غزه بودند، بازداشت شده است.
اما مصر—که شریک نظامی امریکا و میانجی مهم مذاکرات میان اسرائیل و حماس است—در فهرست کشورهایی که با ممنوعیت مواجه‌اند، قرار ندارد. همچنین کشورهایی که از دید نهادهای امنیت ملی امریکا خطرناک تلقی می‌شوند، مانند سوریه، که ترمپ اخیراً در پی بهبود روابط با آن بوده، در این فهرست دیده نمی‌شود.
داگ رند و دیگر کارشناسان مهاجرت یادآور شدند که کشورهایی با آمار بالاتر در زمینه اقامت غیرقانونی، از این فهرست حذف شده‌اند.
به‌عنوان مثال، اسپانیا در فهرست نیست، در حالی که بنا بر آمار دولتی، بیش از ۲۰ هزار تن از اتباع این کشور در سال مالی ۲۰۲۳ بیش از مهلت ویزای خود در امریکا اقامت داشته‌اند. این در حالی است که تنها حدود ۴۰۰ تن از شهروندان چاد در همان بازه زمانی چنین تخلفی داشته‌اند. مجموعاً کمی بیش از پنج هزار تن از هفت کشور آفریقایی مشمول ممنوعیت، در سال ۲۰۲۳ ویزه خود را نقض کرده‌اند.
کارشناسان حقوقی می‌گویند فرمان جدید به‌گونه‌ای طراحی شده تا از ایرادهای قانونی نسخه‌های قبلی در دوره اول ریاست‌جمهوری ترمپ جلوگیری کند.
در عین حال، کاخ سفید اعلام کرده همکاری برخی کشورها با طرح‌های ترمپ برای اخراج گسترده مهاجران، عاملی در عدم گنجاندن آن‌ها در فهرست بوده است. در بیانیه ریاست‌جمهوری آمده است: «برخی کشورها به‌طور تاریخی از پذیرش شهروندان اخراجی خودداری کرده‌اند و این موضوع تلاش‌های امریکا برای مدیریت مهاجرت و حفظ امنیت عمومی را پیچیده کرده است.»
کاخ سفید همچنین تأکید کرده کشورهایی که در فهرست آمده‌اند، در فرآیندهای غربالگری و بررسی سوابق مهاجران دارای «نقص» هستند.
چاد وُلف، سرپرست سابق وزارت امنیت داخلی در دوره اول ریاست‌جمهوری ترمپ، انتقادها درباره تمرکز فرمان ممنوعیت بر کشورهای مسلمان یا آفریقایی را رد کرد.
او گفت: «آیا تقصیر من است که برخی کشورها که خطرناک هستند، هم مسلمان و هم در آفریقا یا جاهای دیگر واقع شده‌اند؟ نه، من انتخاب نکردم. این واقعیت دنیاست. من درک می‌کنم چرا برخی می‌گویند این ممنوعیت نسخه دوم ‘ممنوعیت مسلمانان’ یا تصمیمی سیاسی است، اما واقعیت‌ها چیز دیگری می‌گویند.»
با این حال، اشاره‌های مکرر ترمپ به افزایش مهاجرت به اروپا—قاره‌ای که او آن را هشدار برای امریکا توصیف کرده—نگرانی‌هایی درباره انگیزه واقعی این ممنوعیت برانگیخته است؛ اینکه هدف آن، جلوگیری از ورود مهاجران عمدتاً آفریقایی و مسلمان باشد.
ترمپ چهارشنبه‌شب هنگام اعلام این محدودیت‌ها گفت دولتش اجازه نخواهد داد آنچه در اروپا رخ داد، در امریکا نیز تکرار شود.
او روز پنج‌شنبه در کنار فریدریش مِرتس، صدراعظم آلمان، در دفتر بیضی کاخ سفید گفت کشور مر‌تس نیز «با برخی از افرادی که اجازه ورود به کشورشان داده شده، دچار مشکل است.»
ترمپ گفت: «می‌خواهیم آن‌ها را همین حالا اخراج کنیم.»
پروفسور دیپ گولاسکارام، استاد حقوق مهاجرت در دانشگاه کلرادو، این فرمان را «نمایشی از امنیت ملی» توصیف کرد.
او افزود: «اقدامات ترمپ—از تلاش برای اخراج دانشجویان معترض به جنگ غزه گرفته تا ادعای بی‌اساس درباره مهاجران هائیتی و حمایت از پناهندگی سفیدپوستان افریقای جنوبی—همگی در یک مسیر مشخص حرکت می‌کند.»
او گفت: «این اعلامیه جدید گامی دیگر در جهت بازسازی امریکایی سفید و مسیحی است، با هدف برانگیختن احساسات نژادی و ایجاد هراس از بیگانگان.»
از سوی دیگر، منتقدان می‌گویند انتخاب کشورها در این فهرست، ادعای محافظت از امریکایی‌ها را زیر سوال می‌برد.
دیوید بی‌یر، مدیر مطالعات مهاجرت در مؤسسه کاتو، گفت: «اگر این ممنوعیت واقعاً مانع از حملات می‌شود، پس چرا در دوره‌ای که ممنوعیت برداشته شد، حمله‌ای رخ نداد؟»
او همچنین اشاره کرد که روند بررسی ویزا توسط افسران کنسولی انجام می‌شود و هیچ‌کس صرفاً بر اساس ادعا وارد امریکا نمی‌شود.
او افزود: «این تصور که دولت با چشمان بسته درخواست‌های ویزا را تأیید می‌کند، هم توهین‌آمیز است و هم نادرست.»
