قزاقستان و ازبیکستان به‌طور جداگانه طرح‌هایی را برای ساخت خطوط جدید راه‌آهن در افغانستان آغاز کرده‌اند؛ پروژه‌هایی که هدف اصلی آن‌ها ایجاد مسیر ترانزیتی مستقیم به بنادر اقیانوس هند از طریق خاک افغانستان است.
این خطوط قرار است در ولایت هرات در غرب کشور به یکدیگر متصل شوند و هرات را به یک مرکز مهم حمل و نقل و لجستیک منطقه‌ای تبدیل کنند.
در تاریخ ۲۴ اپریل، هیئت قزاقستانی در مراسم امضای پروتکل همکاری با افغانستان برای ساخت خط آهن ۷۸۰ کیلومتری از تورغندی در مرز ترکمنستان تا اسپین‌بولدک در مرز پاکستان شرکت کرد.
رسانه‌های قزاقستان گزارش داده‌اند که دولت این کشور متعهد شده است که ۵۰۰ میلیون دالر امریکایی در این پروژه سرمایه‌گذاری کند.
بر اساس توافق‌نامه جدید، در مرحله نخست قرار است یک خط آهن ۱۱۵ کیلومتری از تورغندی تا هرات ساخته شود و شرکت مشترک حمل و نقل و لجستیک نیز در شهر هرات تأسیس شد.
مقام‌های قزاقستان این پروژه را در راستای گسترش ارتباطات ترانزیتی منطقه‌ای و دسترسی به بنادر اقیانوس هند بسیار مهم دانسته‌اند.
آنان تأکید کرده‌اند که این خط آهن می‌تواند به حلقه‌ای کلیدی در مسیرهای آینده ترانزیت کالا میان آسیای مرکزی و جنوبی تبدیل شود.
چند هفته پیش از این توافق، روسیه و ازبیکستان نیز آغاز پروژه راه‌آهن سراسری افغانستان را اعلام کرده بودند؛ پروژه‌ای به طول ۵۷۳ کیلومتر که قرار است آسیای مرکزی را از طریق افغانستان به بنادر پاکستان متصل کند.
هزینه این طرح در سال ۲۰۲۱ حدود ۴.۸ میلیارد دالر برآورد شده بود.
گزارش‌ها حاکی از آن است که یکی از شاخه‌های این خط آهن از هرات عبور خواهد کرد؛ امری که به گفته کارشناسان می‌تواند هم‌افزایی میان پروژه‌های مستقل منطقه‌ای را تقویت کند.
شرکت مشاوره حمل و نقل(ترنس) مستقر در مسکو می‌گوید: «ایجاد یک مرکز حمل و نقل در هرات، جریان بار از بنادر پاکستان به سمت ترکمنستان و ازبیکستان را تسهیل خواهد کرد و بالعکس.»
روسیه و بلاروس نیز از مسیرهای جدید ترانزیتی در افغانستان استقبال کرده‌اند.
بلاروس پس از از دست دادن دسترسی به بنادر لیتوانی و لتونی، به دنبال مسیرهای جایگزین است و روسیه نیز در پی تنوع‌بخشی به شبکه‌های لجستیکی خود است.
