سازمان ملل متحد با صدور فراخوان اضطراری خواستار تأمین فوری بودجه برای پشتیبانی از موج فزاینده مهاجران بازگشته کشور از پاکستان شده است.
آمارهای این نهاد نشان می‌دهند که از ۳ اپریل تا ۳ می حداقل ۱۱۰ هزار مهاجر از پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند و بسیاری از آن‌ها در شرایط اضطراری و بدون هیچ‌گونه دارایی یا وسایل اولیه زندگی به سر می‌برند.
سازمان بین‌المللی مهاجرت به همراه شرکای خود روز دوشنبه از طریق کنسرسیوم مرزی افغانستان این فراخوان را منتشر کرد و هشدار داد که ترکیب بازگشت‌های اجباری، شرایط وخیم انسانی و کمبود شدید بودجه، ده‌ها هزار تن را در معرض خطر بحران انسانی قرار داده است.
این فراخوان با هدف رسیدگی به نیازهای حدود ۱.۵ میلیون تن از بازگشت‌کنندگان ــ عمدتاً بدون مدارک اقامتی ــ صورت گرفته که تحت تأثیر اجرای مرحله دوم «برنامه بازگرداندن اتباع خارجی غیرقانونی» از سوی پاکستان قرار گرفته‌اند؛ برنامه‌ای که انتظار می‌رود در ماه‌های آینده صدها هزار تن دیگر را نیز وادار به ترک پاکستان کند.
اوگوچی دنیلز، معاون عملیاتی سازمان بین المللی مهاجرت، در این‌باره گفت: «بیشتر بازگشت‌کنندگان در شرایطی بسیار آسیب‌پذیر وارد افغانستان می‌شوند. افراد آسیب‌پذیر، به‌ویژه زنان و دختران، اغلب از خانواده‌هایشان جدا شده‌اند و به سرپناه و خدمات اولیه دسترسی ندارند.»
بر اساس داده‌های این نهاد، تنها در ماه اپریل، به‌طور میانگین روزانه ۳ هزار تن از گذرگاه‌های مرزی در ولایت‌های ننگرهار و قندهار وارد افغانستان شده‌اند؛ در حالی‌که این رقم در ماه‌های گذشته تنها حدود ۱۰۰ تن در روز بود. بیشتر بازگشت‌کنندگان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.
این سازمان همچنین درباره شرایط مرز ایران و افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفته است که بین جنوری و اپریل ۲۰۲۵، بیش از ۲۶۵ هزار افغان از ایران به کشور بازگشته‌اند که از این میان، ۷۵ درصد به‌صورت اجباری اخراج شده‌اند.
در بیانیه‌ای آمده است: «ما از همه کشورها می‌خواهیم که تا زمان فراهم شدن شرایط بازگشت داوطلبانه، امن و با کرامت، روند اخراج اجباری افغان‌ها را متوقف کنند.»
سازمان بین‌المللی مهاجرت و شرکای آن تاکنون به بیش از ۴۸ هزار تن از بازگشت‌کنندگان در مراکز پذیرش و ایستگاه‌های انتقال کمک‌رسانی کرده‌اند. این کمک‌ها شامل غربال‌گری، توزیع غذا، سرپناه، حمل‌ونقل، خدمات درمانی و پشتیبانی روانی ــ به‌ویژه برای گروه‌های آسیب‌پذیر ــ بوده است.
با این حال، افزایش بی‌سابقه بازگشت‌ها فشار زیادی بر جوامع میزبان وارد کرده است. سال‌ها جنگ، خشکسالی و فروپاشی اقتصادی، ظرفیت خدمات عمومی را تحلیل برده و کاهش کمک‌های بین‌المللی نیز توان پاسخ‌گویی دولت و نهادهای امدادرسان را تضعیف کرده است.
اوگوچی دنیلز هشدار داد: «در نبود بودجه فوری و اضافی، نهادهای بشردوستانه قادر به پاسخ‌گویی به نیازهای فزاینده نخواهند بود. در این شرایط، نیازهای بازگشت‌کنندگان و جوامع میزبان به‌طور جدی نادیده گرفته خواهد شد.»
کنسرسیوم مرزی تحت رهبری سازمان بین المللی مهاجرت متشکل از چندین نهاد سازمان ملل و سازمان‌های غیردولتی است که با هدف حمایت اضطراری از مهاجران بازگشته افغانستان فعالیت می‌کند.
