یحیی سنوار، رهبر حماس و طراح حمله ۷ اکتوبر ۲۰۲۳ بر اسرائیل بود که منجر به آغاز یک جنگ کشنده در غزه شد.
اسرائیل امروز (پنجشنبه) اعلام کرد که او در یک حمله در غزه کشته شده است.
هرچند حماس تااکنون مرگ یحیی سنوار را تایید نکرده است.
مرگ او یک لحظه مهم در حملات یکساله اسرائیل علیه حماس میباشد و ممکن است تلاشها برای آزادسازی دهها گروگان در غزه را پیچیدهتر کند.
سنوار پس از کشته شدن رهبر پیشین حماس، اسماعیل هنیه، به رهبری حماس رسید. اسماعیل هنیه در دهم ماه اسد سال روان خورشیدی در انفجاری در ایران ترور شد.
از اردوگاه پناهندگان تا مبارز حماس
یحیی سنوار در سال ۱۹۶۲ در اردوگاه پناهندگان در شهر خانیونس غزه به دنیا آمد. او یکی از اعضای اولیه حماس بود که در سال ۱۹۸۷ تشکیل شد. سنوار سرانجام رهبری شاخه امنیتی این گروه را به عهده گرفت که وظیفه داشت این گروه را از جاسوسان اسرائیل پاکسازی کند.
اسرائیل او را در اواخر دهه ۱۹۸۰ بازداشت کرد و او به قتل ۱۲ نفر از مظنونان به همکاری با اسرائیل اعتراف کرد.
سنوار به دلیل جنایاتی که شامل قتل دو سرباز اسرائیلی میشد، به چهار دوره حبس ابد محکوم شد.
یک رهبر در زندان
سنوار در زندان اعتصاباتی برای بهبود شرایط کار سازماندهی کرد. او همچنین به مطالعه زبان عبری و جامعه اسرائیل پرداخت.
او در سال ۲۰۰۸ پس از درمان توسط پزشکان اسرائیلی، از سرطان مغز جان سالم به در برد.
سنوار یکی بیش از هزار زندانی فلسطینی بود که در سال ۲۰۱۱ توسط بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر وقت اسرائیل در ازای آزادی یک سرباز اسرائیلی که توسط حماس در یک حمله مرزی اسیر شده بود، آزاد شد.
صعود به قدرت در غزه
پس از بازگشت به غزه، سنوار به سرعت در ردههای رهبری حماس صعود کرد. او به طور گستردهای به عنوان طراح قتل محمود اشتوی، یکی دیگر از فرماندهان ارشد حماس در سال ۲۰۱۶، در یک مبارزه قدرت داخلی شناخته میشود.
سنوار رئیس حماس در غزه شد و عملاً اداره این منطقه را به دست گرفت. او با اسماعیل هنیه همکاری کرد تا این حماس را با ایران و نیروهای نیابتی آن در منطقه همسو کند و همزمان قابلیتهای نظامی حماس را تقویت کند.
حمله اکتبر به اسرائیل
سنوار به همراه محمد ضیف، رئیس شاخه نظامی حماس، به عنوان طراحان حمله ناگهانی ۷ اکتبر به اسرائیل شناخته میشوند. این حمله منجر به کشته شدن حدود هزار و ۲۰۰ اسرائیلی شد و جنگی را آغاز کرد که به گفته مقامات بهداشتی غزه، بیش از ۴۲ هزار فلسطینی را در این منطقه به کام مرگ کشاند.
دادستان دادگاه کیفری بینالمللی در ماه می درخواست حکم بازداشت برای سنوار، ضیف و هنیه به دلیل نقش ادعایی آنها در این حمله را صادر کرد.
اسرائیل اعلام کرده که ضیف را در حملهای در ماه جولای کشته است؛ اما حماس میگوید که او همچنان زنده است.
آینده حماس چه خواهد بود؟
سنوار از زمان این حمله در مخفیگاه بهسر میبرد و مذاکرهکنندگان آتشبس گفتهاند که ارسال و دریافت پیام از او چندین روز طول میکشد.
حتی پیش از رسیدن به مقام رهبری حماس، تصور میشد که سنوار حرف آخر را در هر توافقی برای آزادی گروگانهای حماس میزند. حدود صد گروگان همچنان در غزه نگهداری میشوند که یکسوم آنها احتمالاً کشته شدهاند.
هنوز مشخص نیست که چه کسی جایگزین سنوار خواهد شد و این موضوع چه تأثیری بر تلاشها برای آتشبس خواهد داشت، که پس از ماهها مذاکره با میانجیگری امریکا، مصر و قطر در ماه اگست متوقف شد.
حماس صدها هزار طرفدار در غزه، کرانه باختری اشغالی و اردوگاههای پناهندگان فلسطینی در سراسر منطقه دارد. چندین تن از رهبران ارشد این گروه در قطر مستقر هستند که به عنوان میانجی میان اسرائیل و حماس عمل کرده است.
اسرائیل در طول سالها چندین رهبر ارشد حماس و فرماندهان شبهنظامی را بازداشت و یا کشته است. اما حماس به سرعت آنها را جایگزین کرده است.
هرچند حماس تاکنون هرگز وارد یک جنگ طولانیمدت با اسرائیل نشده است؛ اسرائیل میگوید که دهها شبهنظامی ارشد و بیش از ۱۷هزار جنگجو را کشته است. اما برای این آمار مدرکی ارائه نکرده است.