افغانستان

ممنوعیت بحث‌های تصوفی: استادان می‌گویند تصوف نگاه سطحی طالبان را به چالش می‌کشد

پرچم طالبان. عکس از رویترز.

ممانعت پخش موضوعات تصوفی در رسانه‌ها از سوی طالبان، انتقادهای برخی عالمان دین و استادان دانشگاه را به همراه داشته است.

برخی از استادان دانشگاه می‌گویند که تصوف نگاه‌های سطحی طالبان از دین را نقش بر آب می‌کند و زمینه را برای تساهل و مدارا فراهم می‌‌سازد.

از سویی هم، برخی از شهروندان کشور از طالبان انتقاد می‌کنند و می‌گویند طالبان در تلاش خفه ساختن صداهای است که جلو استفاده‌شان را از دین می‌گیرد.

رئیس‌وزیران طالبان در روز جمعه اعلامیه هشت ماده‌ای صادر کرد و در آن عالمان دین را از گفتگو و مناظره در رسانه‌ها ممنوع کرد.

افزون بر این در ماده پنجم این اعلامیه طالبان مخالفت‌شان را از پخش موضوعات تصوفی در رسانه‌ها اعلام کرده‌اند.

در این اعلامیه آمده است: «واعظین و استادان محترم از نشر موضوعات درسی و تصوفی حلقه‌های خاص که شکل تخصصی، مغلق و تفصیلی داشته باشند، در رسانه‌ها اجتناب ورزند، زیرا چنین مجالس خاص بوده و مخاطبین، تشریح و موضوعات آن نیز خاص می‌باشد.»

برخی از استادان دانشگاه می‌گویند که تصوف جلو افراط گرایی طالبان از دین را می‌گیرد و نگاه‌های سطحی از دین را نقش بر آب می‌کند و طالبان تصوف را خطر جدی در برابر نظام شان می‌دانند.

سردار محمد رحیمی، استاد دانشگاه، می‌گوید: «عموما نگاه‌های قشری شریعت با توجه به کاربردی که می‌تواند در سیاست برای اعمال قدرت از طرف حاکمان داشته باشد با نگاه‌های تصوفی عمدتا نقش بر آب می‌شود یعنی تصوف در واقع ویژه‌گی‌اش بیشتر بر جنبه‌های عرفانی و وصفی روحانی است که گاهی زمینه را برای بسیاری از مباحث جدید تساهل و مدارا باز می‌کند.»

برخی از آگاهان مسایل دینی به این باور هستند که عالمان دین پس از سه سال خاموشی، محدودیت‌ها و منطق طالبان را به ویژه در بخش آموزش به چالش کشیده اند و در رسانه‌ها صدای شان را بلند کرده‌اند.

به باور شماری از آگاهان مسایل دینی، طالبان از ترس نداشتن استدلال برای عملکردهای‌شان در این باره، در تلاش خاموش ساختن صدای عالمان دین هستند.

مومن ضیا بدخش، آگاه مسایل دینی، می‌گوید: «عملکرد طالبان خلاف دین، استفاده ابزاری از دین و تعبیر نادرست و برداشت غلط از دین است، بناء تعدادی از علما رسالت به دوش گرفتند و با وجود تهدیدات به فراخوانی و گفتگوی علمی پرداختند. بدون شک که قبل از مردم و شهروندان متوجه مسئولین کشور است و همچنان بحث اعتقاد هم اگر مطرح شود، آن‌جا هم عملکرد طالبان زیر سوال می‌رود و علمای روشنگر و رسالت‌مند افغانستان این موضوع را درک کردند و تزلزلی در حاکمیت طالبان ایجاد شده است تا با اصلاح فرمانی از نوع فرمان‌های حفیظ الله امینی تا به دهن مردم لجام زده باشند این کار را کردند.»

شماری از شهروندان کشور می‌گویند که طالبان به زور و جبر در تلاش عملی کردن هدف‌های‌شان با استفاده از دین هستند و هراس دارند تا مردم از واقعیت ها آگاهی یابند.

یکی از باشندگان کابل می‌گوید: «طالبان با گذشت هر روز مستبدتر می‌شوند و از عالمان هراس دارند تا واقعیت‌های دین را بیان نکنند چون چهره واقعی طالبان و سوء استفاده ‌شان از دین آشکار می‌شود. وضع محدودیت بر عالمان دین ضعف طالبان را نشان می‌دهد و می‌خواهند هدف‌های غیر دینی را بر مردم تحمل کنند.»

برخی از عالمان دین می‌گویند که تصوف با فقه حنفی نزدیکی زیاد دارد و بسیاری پیروان مذهب حنفی در طریقه نقشبندی هستند و برخی طالبان تندرو و سلفی باورهای تصوف را نمی‌پذیرند و در برابر آن جبهه می‌گیرند.