صنعت قالین‌بافی در این اواخر در ولایت هرات، رونق چشم‌گیری داشته‌است؛ اما قالین‌بافان از چالش‌های موجود سدِ راه شان، از جمله نبود بازار فروش و معرفی قالین افغانستان به‌نام کشورهای دیگر، انتقاد دارند.
گفته میشود که در سال جاری، قالین‌بافی در ولایت هرات ۳۰ درصد رشد داشته‌است و تولید قالین هرات به یک میلیون و ۲۰۰ هزار متر مربع رسیده که از این میان، تنها پنج درصد در داخل کشور و ۹۵ درصد دیگر به خارج از کشور صادر شده‌است.
شماری از قالین‌بافان در ولایت هرات می‌گویند که همه روزه مصروف بافتن قالین استند و قالین‌های باکیفیتی تولید می‌کنند؛ اما این قالین‌ها، به‌نام دیگر کشورها به جهان صادر و معرفی میشود؛ موضوعی که سال‌ها است تولید کنندگان آن‌ها را آزار می‌دهد.
آرزو عطایی که سال‌های زیادی از عُمر خود را پای قالین‌بافی نشسته‌است و نور چشمانش در تار و پود فرش‌های قالین کم رمق شده، تنها نان‌آور یک خانواده‌ی شش نفری است. او میگوید: «هر روز تا عصر، مصروف قالین‌بافی هستیم و زیاد زحمت می‌کشیم؛ اما عایدی که به‌دست می‌آوریم، کم است. در گذشته خوب بود؛ اما حالا هیچ فایده ندارد.»
او می‌افزاید: «باید از معرفی قالین افغانستان به‌نام دیگر کشورها جلوگیری شود و برای قالین بازار فروش ایجاد کنیم و آن را به خارج صادر کنیم تا کار ما قالین‌بافان رونق بگیرد.»
نبود بازار بیرونی؛ مشکل مهم بر سر راهِ قالین افغانستان
حاجی عبدالرحیم اقبالی، یکی از قالین فروشان در شهر هرات میگوید: «مشکل اساسی، نبود بازار بیرونی برای قالین افغانستان است که باید بیش‌تر به آن توجه شود. برای بازاریابی قالین‌های کشور باید نمایش‌گاه‌هایی در خارج برگزار شود تا صنعت قالین افغانستان به کشورهای دیگر جهان نیز معرفی شود.»
این فروشنده‌ی قالین که سال‌ها است در این بخش مشغولِ کار است، علاوه می‌کند: «مسؤولان باید با تاجران در بخش ترانسپورت، پروسس، انتقال، بازاریابی و اسکان تاجران در کشورهای مختلف همکاری کنند و در کُل (برای فعالان این حوزه) سهولت ایجاد نمایند.»
فعالان صنعت قالین خواستار این استند تا در کنار جلوگیری از استفاده‌ی قالین افغانستان به‌نام دیگر کشورها، نمایش‌گاه‌هایی نیز در داخل و خارج از کشور برای معرفی قالین افغانستان برگزار شود.
عزت‌الله یوسفی، وکیل صنف قالین‌فروشان در هرات میگوید: «قالین دست‌باف افغانستان، اکنون بازار فروش درست ندارد و خرید و فروش آن کم‌رنگ شده‌است. مسؤولان باید در این خصوص توجه داشته باشند و برای صدور قالین افغانستان به خارج، دهلیز ایجاد کنند.»
۲۰هزار نفر در بخش قالین‌بافی در هرات مشغول کار اند
قالین‌های دست‌باف افغانستان، هم اکنون به گونه‌ی قاچاق، به کشورهای هم‌سایه انتقال و از آن‌جا به‌نام همان کشور به بازارهای جهانی صادر میشود.
محمدرافع نادری، مسؤول اتحادیه‌ی تولیدکنندگان و صادر کنندگان قالین در حوزه‌ی غرب کشور میگوید: «هم اکنون نزدیک به ۵ هزار دست‌گاه در شهرهای حوزه‌ی غرب کشور، فعالیت قالین‌بافی دارند. تنها مُعضل کنونی، نبود دهلیز هوایی برای صادر کردن قالین افغانستان است و قالین از راه زمینی به‌گونه‌ی قانونی به‌کشورهای هم‌سایه و به دیگر کشورها صادر میشود.»
در همین حال، برخی از مسؤولان در هرات، از تلاش برای جلوگیری از استفاده‌ی سوء از نام قالین افغانستان سخن می‌گویند.
محمد زبیر دین پرور، رئیس اداره‌ی صنعت و تجارت ولایت هرات میگوید: «در خصوص حمایت از قالین‌بافان و آموزش آن‌ها با نهادهای همکار و حامی صحبت شده و قرار است تا در کنار این اتاق مشترک بین افغانستان و ایران، اتاق‌های هم‌سان میان کشورهای عربی و اروپایی برای صادر کردن قالین ایجاد شود.»
در حال حاضر در حوزه‌ی غرب کشور، نزدیک به ۴۰ گونه قالین از جمله بلوچی، نوکار و ملکی توسط قالین‌بافان که بسیاری از آنان خانم نیز استند، بافته میشود.
هم اکنون بیش از ۲ هزار کارگاه قالین‌بافی در ولایت هرات فعالیت دارد که در آن نزدیک به ۲۰ هزار تن مصروف کار اند و از همین طریق امرار معیشت می‌کنند.
