در جهان امروز که تماسهای تصویری، پیامهای فوری و تلفنهای همراه، ارتباطات را بسیار ساده ساخته پولیسِ ایالت اودیسا در شرق هند، هنوز کبوتران نامهبر را به عنوان یکی از ابزارهای ارتباطی گذشته را به خوبی حفظ کرده است.
در ساختمانی در شهر کوتاکِ این ایالت، بیش از ۱۰۰ کبوتر بلجیمی نگهداری و تربیت میشوند تا در صورت قطع تمام وسایل ارتباطی، بتوانند تماسها را میان نیروهای پولیس برقرار کنند.
این رسم از زمان استعمار انگلیس در هند به جا مانده است که از کبوتران برای ارسال نامه به پاسگاههای پولیس در مناطق دور دست و ارتباط با نیروهایی که در سفر بودند استفاده میشد.
ساتیش کمار گجبهی، افسر پولیس در این باره گفت: «این خدمات کبوترِ نامه بر است که از سال ۱۹۴۶ به این سو برای ارتباط یک پاسگاه پولیس با پاسگاه دیگر استفاده میشود. ما اکنون از آن به حیث یک میراث و یک چیز تشریفاتی استفاده میکنیم.»
در این مکان، نیروهای پولیس کبوتران را از هفته پنجم یا ششم زندگی برای نامه بری تربیت میکنند.
نخست پیرامون محل زندگی آنها برایشان نشان داده میشود تا با آن خوب آشنا شوند و سپس برای ماموریت به مکانهای دورتر فرستاده میشوند. هر روز، سه کیلومتر به مقصد آنها اضافه میشود. آنها میتوانند از فاصله ۲۵ کیلومتری، به خانه بازگردند.
نامهها را بر برگههای بسیار نازک مینویسند و سپس در کپسولهای پلاستیکی یا مسی میگذارند تا به پای کبوتر بسته شده و به سوی مقصد، فرستاده شود.
در جریان طوفان سهمگین اودیسا در سال ۱۹۹۹ که تقریباً تمام راه و ابزارهای ارتباطی قطع شده بودند، این کبوتران بودند که ارتباط را میان مناطق مختلف تامین کردند.
انیل دهیر، تاریخدان گفت: «اگر فردا بخواهید خدمات کبوتران نامهبر را فعال بسازید، به همان اندازه پنجاه سال گذشته موثر خواهد بود. اگر فرضاً در آینده تمام ابزارهای ارتباطی از بین بروند، کبوتران نامه بر هیچ گاهی زمین گیر نخواهند شد. ثابت شده است که تا کنون موثر بوده اند. درباره آنها داستانهای بسیاری نقل شده است.»
بعد از تربیت، حافظه این کبوتران در مورد مکانها و فاصلهها تا چندین سال دست نخورده میماند. آنها بسته به سرعت باد، ۵۵ کیلومتر در ساعت پرواز میکنند و میتوانند تا ۸۰۰ کیلومتر را بپیمایند.
بررسیها نشان داده است که برخی از کبوتران توانایی پیدا کردن مقصد را از فاصلههای زیاد دارند و همچنین میتوانند میدانهای مغناطیسی را تشخیص دهند و از هزاران کیلومتر دورتر، مقصد خود را زیر نظر داشته باشند.