افغانستان در سال ۱۴۰۱ زیر اداره طالبان گواهِ رویدادهای امنیتی مرگباری بود. حمله‌های انتحاری، انفجارها و درگیری میان نیروهای جبهه مقاومت و جبهه‌ی آزادی با طالبان بیشترین تلفات را در این سال برجای گذاشته است.
بربنیاد آمارهایی که آمو گردآوری کرده است از آغازِ سال ۱۴۰۱ تا پایان این سال، یک‌هزار و ۳۸۰ تن کشته شدند که ۸۹۰ تن‌شان از غیرنظامیان استند.
این رویدادها همچنین ۸۷۱ زخمی برجای گذاشته است.
انفجارها و حمله‌های انتحاری
بربنیاد آمارهایی که آمو گردآوری کرده است در سال ۱۴۰۱ حدود ۷۴ رویداد ضد امنیتی در کابل و ولایت‌ها رخ داده است. بیشترین این رویدادهای ضد امنیتی در کابل رخ داده است. بر بنیاد این آمارها کابل در این سال گواه ۳۳ حمله انتحاری و انفجاری بوده است.
بیشترین این حمله‌های مرگبار در ولایت‌های کابل، بلخ، کندز و سمنگان رخ داده‌اند و قربانیان این رویدادها غیرنظامیان به شمول زنان و کودکان استند.
کابل
حمله انتحاری در برابر دروازه وزارت امور خارجه در روز ۲۰ ماه جدی، جان ۲۰ تن را گرفت و بیش از ۴۰ تن را زخمی ساخت. داعش مسئولیت این رویداد را پذیرفت.
در روز ۱۱ ماه جدی حمله انتحاری در برابر دروازه میدان هوایی نظامی در کابل ۱۴ کشته و ۱۸ تن زخمی برجای گذاشت. مسئولیت این حمله را نیز داعش پذیرفت.
در ۲۱ قوس همین سال حمله کننده‌ی انتحاری مهمانخانه‌ی اتباعِ چینایی را در شهر نو کابل هدف قرار داد که در این حمله ۳ تن کشته و ۱۸ تن دیگر زخم برداشتند. مسئولیتِ این حمله را نیز گروه داعش برعهده گرفت.
در ۳۰ حمل ۱۴۰۱ دانش‌آموزانِ مکتب «عبدالرحیم شهید» در ناحیه‌ی ۱۳ شهر کابل هدف یک انفجار مرگبار قرار گرفتند. این حمله جان ۲۵ تن از دانش‌آموزان را گرفت و ۴۸ تن دیگر را زخمی ساخت.
۱۰ روز پس از حمله بر دانش‌آموزان مکتب عبدالرحیم شهید، انفجاری در مسجد «خلیفه صاحب» در ناحیه شش شهر کابل نمازگذاران را پس از ادای نماز جمعه هدف قرارداد. در این حمله ۶۶ تن کشته شدند و ۷۸ تن دیگر زخمی شدند.
باشندگان این منطقه گفته‌اند که حمله در میان تجمع صوفیان در این عبادتگاه هنگامی رخ داد که آنان مشغول«ذکر» بودند.
انفجار دیگری در ۱۵ اسد ۱۴۰۱ در مراسم سوگواری ۱۰ محرم در حوزه‌ی ۶ کابل ۲۰ کشته و ۵۰ زخمی برجای گذاشت.
بربنیاد گزارش‌ها تمامی قربانیان این حمله غیرنظامیان و هزاره‌ها بودند. داعش مسئولیت این رویداد را نیز پذیرفت.
در ۱۹ ماه اسدِ ۱۴۰۱ رحیم‌الله حقانی از حامیان پرنفوذ طالبان و مسوول مدرسه حقانیه در کابل در یک حمله انتحاری در مدرسه‌اش همراه با ۶ تن دیگر کشته شد.
۱۲ روز پس از حمله بر مراسم سوگواری محرم، انفجار دیگری نمازگزاران مسجد «صدیقیه» را در کابل هدف قرارداد. در این انفجار ۱۲ تن کشته و ۳۳ تن دیگر زخمی شدند. گفته شده است که قربانیان این حمله همه سنی مذهب بودند.
اما حمله به دانش آموزان مرکز آموزشی «کاج» در غرب کابل مرگ‌بارترین حمله در سال ۱۴۰۱ گفته شده است.
صبح جمعه ۸ میزان ۱۴۰۱ دانش‌آموزان مرکز آموزشی کاج هنگامی که مشغول گذراندنِ آزمون کانکور آزمایشی بودند، هدف یک حمله انتحاری قرار گرفتند. در این حمله ۵۷ دانش‌آموز کشته شدند و ۱۱۵ تن دیگر زخمی شدند.
بیش از ۵۰ تن قربانیان این حمله دختران هزاره بودند. هیچ گروهی مسئولیت این رویداد را نپذیرفته است.
یک حمله کننده انتحاری در روز ۱۴ سنبله ۱۴۰۱ مواد انفجاری همراهش را در برابر سفارت روسیه در کابل منفجر کرد.
رسانه‌های روسی گزارش دادند که در این حمله ۲۰ تن به شمول دو شهروند روسیه کشته شده است.
حمله هواپیماهای بی‌سرنشین نیروهای امریکایی در ۸ اسد ۱۴۰۱ بر رهبر شبکه القاعده در کابل نیز از مهم‌ترین رویدادهای ضد امنیتی گفته می‌شود. این حمله به دستور جو بایدن رییس جمهور ایالات متحده امریکا بر خانه‌ی رهبر القاعده در منطقه شیرپور شهرکابل، رخ داد، در این حمله ایمن‌الظواهری، کشته شد.
بلخ
ولایت بلخ در شمال کشور در سال ۱۴۰۱ گواه انفجارهای مرگباری بود.
در تاریخ یک ثور انفجاری در مسجد سه دکان در شهر مزارشریف ۳۰ کشته و ۶۰ زخمی برجای گذاشت. همه قربانیان این رویداد غیرنظامیان و از شیعیان بودند.
هشت روز پس از انفجار مسجد سه دکان در ۸ ثور ۱۴۰۱ دو موتر مسافربری در ناحیه‌های سوم و دهم هدف دو انفجار ماین قرار گرفتند و در این انفجارها ۹ کشته و ۱۳ زخمی برجای گذاشتند. مسئولیت این رویداد را داعش پذیرفت.
در روز ۸ قوس انفجار مرگبار دیگری که در شهر مزار شریف رُخ‌داد که موتر کارمندان مواد نفتی بندر حیرتان را هدف قرار داد. در این انفجار ۲۱ تن کشته شدند و ۳۰ تن دیگر زخم برداشتند.
در ۱۸ ماه حوت ۱۴۰۱ حمله کننده‌ی انتحاری داود مزمل؛ والی طالبان را در بلخ هدف قرار داد. در این حمله داوود مزمل، والی طالبان در بلخ با ۲ تن دیگر کشته شدند و ۸ تن دیگر زخم برداشتند. داعش مسئولیتِ این حمله را برعهده گرفت.
آخرین حمله مرگبار در شهر مزارشریف، حمله انفجاری در مرکز فرهنگی تبیان در این شهر بود. این انفجار در روز شنبه ۲۰ حوت ۱۴۰۱ هنگامی در مرکز فرهنگی تبیان در بلخ رخ داد که شمار زیادی از خبرنگاران در مراسمی که زیر نام «مهدودیت، رسانه ها و ترویج فرهنگ» برگزار شده بود، حضور داشتند.
در این انفجار سه تن کشته شدند و ۳۰ تن زخم برداشته‌اند. اما طالبان شمار کشته ها را یک تن و زخمیان را ۸ تن اعلام کرده‌اند. یک روز پس از این انفجار داعش با پخش خبرنامه‌ای مسوولیت این رویداد را پذیرفت.
هرات
ولایت هرات در غرب کشور هم در سال گذشته روزهای ناآرام زیادی را تجربه کرد. روز ۱۱ سنبله سال ۱۴۰۱ بود که یک عامل انتحاری خود را در کنار مولوی مجیب‌الرحمن انصاری، خطیب مسجد گازرگاه هرات منفجر کرد. در این انفجار ۱۸ تن کشته و ۲۳ تن دیگر زخمی شدند.
طالبان داعش را مسئول این حمله اعلام کردند.
مقام‌های طالبان در هرات گفته‌اند که مجیب رحمان انصاری در کنار برادرش، محافظان امنیتی او و غیرنظامیانی که برای نماز جمع شده بودند در یک انفجار انتحاری «مشکوک» جان باخت.
کندز
در انفجاری که در ۲ ثور ۱۴۰۱ در عبادتگاه «مولوی سکندر» در ولسوالی امام صاحب ولایت کندز اتفاق افتاد ۶۰ تن کشته شدند و ۳۰ تن دیگر زخم برداشتند. تمامی قربانیان این رویداد غیرنظامیان بودند.
سمنگان
در تاریخ ۹ قوس ۱۴۰۱ انفجار در مدرسه «جهادیه» در جاده بندر شهر ایبک ولایت سمنگان ۱۹ کشته و ۲۳ زخمی برجای گذاشت. بیش‌تر قربانیان این رویداد کودکان بودند.
درگیری‌ها
در طول یک‌سال گذشته درگیری میان جبهه مقاومت و طالبان تلفات سنگینی به طرف‌ها وارد کرده است.
نیروهای جبهه‌ی مقاومت در ۱۸ ماهِ گذشته در ولایت‌های پنجشیر، بغلان، تخار و بدخشان در برابر طالبان جنگیده‌اند که این درگیری‌ها به دو طرف تلفات سنگینی وارد کرده است.
بربنیاد آمارهایی که آمو گردآوری کرده است در این درگیری‌ها ۵۵۸ تن از نیروهای جبهه‌ی مقاومت و افراد طالبان کشته شده‌اند.
از این میان ۱۶۲ تن از نیروهای جبهه‌ی مقاومت در درگیری‌ها با طالبان در پنجشیر، اندراب و بدخشان کشته شده‌اند که هشت تن از فرماندهان ارشد این جبهه در میان قربانیان استند.
از سویی هم جبهه‌ی آزادی گزارش‌هایی در وب‌سایت مربوط به این جبهه منتشر کرده که نشان می‌دهد در حمله‌هایی که در برابر طالبان در یک سال گذشته انجام داده است در حدود ۲۲ تن از افراد طالبان کشته شدند و ۱۸۸ تن دیگر زخمی شده‌اند.
این جبهه نیز گفته است که ۵ تن افراد این جبهه در اندراب بغلان از سوی طالبان کشته شده‌اند.
درگیری‌های اندراب
در این سال اسدالله اندرابی و خیر محمد خیرخواه دو تن از فرماندهان جبهه مقاومت با ۲۵ تن از همراهان شان در دو رویداد جداگانه در درگیری با طالبان کشته شدند.
درگیری‌های پنجشیر
نیروهای جبهه مقاومت پنجشیر در سال ۱۴۰۱ شدیدترین درگیری‌ها را با طالبان داشته‌اند.
مرگ‌بارترین درگیری میان نیروهای جبهه‌ی مقاومت و طالبان در ۱۴ سپتمبر رخ داد. در این درگیری، ملک خان و خنجر خان از فرماندهان این جبهه با ۸۰ تن از نیروهای زیر فرمان‌شان پس از اسیر شدن به دست طالبان تیرباران شدند. در این درگیری‌ها ۷۰ تن از افراد طالبان نیز کشته شدند.
در ماه اکتبر محمد یار از فرماندهان این جبهه با ۳ پسر، برادر و ۳ تن از همراهانش در پنجشیر از سوی طالبان اسیر شدند و به گلوله بسته شدند. تصویرهای گلوله باری بر این هشت تن در رسانه‌ها پخش شده است.
درگیری‌های در بدخشان
در درگیری که میان طالبان و نیروهای جبهه‌ی مقاومت در ۲۴ اکتبر در ولایت بدخشان، دو فرمانده جبهه‌ی مقاومت به نام‌های بحرالدین و حمیدالله مجاهد با ۴۲ تن از افراد شان کشته شدند. تلفات طالبان در این درگیری ها ۳۶ تن گفته شده است.
جبهه‌ی مقاومت در گزارش سالانه‌ی خود در ۳ سپتامبر اعلام کرده‌است که در درگیری نیروهای وابسته به این جبهه و افراد طالبان، از نیمه‌ی آگوست ۲۰۲۱ تا نیمه‌ی آگوست ۲۰۲۲ میلادی ۷۱۵ تن از طالبان و ۱۲۱ تن از نیروهای جبهه‌ی مقاومت کشته شده‌اند.
کشتار غیرنظامیان از سوی طالبان
طالبان در ولایت‌های شمالی به ویژه پنجشیر و اندراب ولایت بغلان و شماری از ولایت‌های دیگر متهم به قتل ده ها غیرنظامی استند.
بربنیاد آمارهای آمو طالبان در سال ۱۴۰۱، ۹۰ غیرنظامی را در پنجشیر و ۱۹ غیرنظامی را در اندراب کشتند.
آماری که آمو گردآوری کرده است، تنها بخشی از تلفات نظامیان و غیرنظامیان در افغانستان در سال ۱۴۰۱ است.
از سوی دیگر انفجار و آتش سوزی در شاهراه سالنگ از مرگبار ترین رویدادهای سال ۱۴۰۱ است.
شامگاه ۲۶ ماه قوس یک تانکر نفت در تونل سالنگ انفجار کرد و آتش گرفت که به دنبال آن ده‌ها موتر در این تونل آتش گرفتند. در این رویداد ۸۷ تن کشته شدند و ۹۰ تن دیگر زخم برداشتند.
