افزایش پولهای کاغذی فرسوده و کهنه در کابل و دیگر شهرهای کشور، با انتقاد مردم مواجه شدهاست. این در حالی است که طالبان اجازه چاپ پول نو را ندارند.
شهروندان کابل میگویند که پس از افتادن قدرت به دست طالبان، پولهای کاغذی بهخصوص ۱۰، ۲۰ و ۵۰ افغانی بسیار فرسوده شدهاند و این موضوع، مردم و مغازهدارها را با مشکلات زیادی روبهرو کردهاست.
سیّد عظیم درویش، در ناحیهی ۱۷ شهر کابل زندگی میکند و دکاندار است. او میگوید: «مشتری برای خرید میآید و پول فرسوده و کهنه دارد. ما مجبور میشویم، پول را بگیرم؛ اما زمانیکه دوباره به مشتری پول میدهیم، جنجال میکند که پول فرسوده و کهنه است. برخی پولها را هم خودِ ما در دکان ترمیم میکنیم.»
دکانداران در کابل میگویند که شمار پولهای فرسوده، در شهر و بازار زیاد شدهاست.
احمد که در کوتهیسنگی مغازه دارد، با گلایه از افزایش پولهای فرسوده در بازار، میگوید: «اگر ۱۰ هزار افغانی کار کنیم، ۲ هزار آن پول سالم است و باقی همه فرسوده و کهنه است. همه دکانداران با این مشکل مواجه هستند.»
تنها دکانداران کابل نیستند که پولهای فرسوده برای آنها مشکلاتی بهباار آوردهاست، مردم کابل نیز در هنگام پرداخت پول هزینهی رفتوآمدهای روزانهی شان در موترها، با این دشواری روبهرو استند؛ پولهایی که بهدلیل ناتوانی طالبان در چاپ اسکناسهای جدید، هر روز به تعداد آنها در بازار افزده میشود.
فرید، یکی از رانندگان شهر کابل است. او میگوید: «پول فرسوده، مشکلات زیادی برای ما بهبار آورده و حتا افرادی که در موتر ما بالا میشوند، بهخاطر آنکه پول کهنه و فرسوده برای ما میدهند، با هم جنگ و جنجال میکنیم.»
حاجی عبدالرحمان، سخنگوی اتحادیهی صرافان در این مورد میگوید که پولهای فرسوده و کهنه بین صرافان، مشتریها و بانکها، مشکلات زیادی را برای صنف شان ایجاد کردهاست.
وی میافزاید: «قبلن در هر سه سال، پول جدید چاپ میگردید و پولهای فرسودهی کهنه جمعآوری میشد؛ اما در این اواخر، پولهای فرسوده جمعآوری نشدهاست.»
سخنگوی اتحادیهی صرافان با تأکید بر اینکه افزایش پولهای فرسوده هم مشتری و هم صرفان را با مشکلات بسیاری روبهرو کردهاست، میگوید: « ما با وزارت مالیه و دِ افغانستان بانک (بانک مرکزی) تماس گرفتیم، آنها وعده دادهاند که بهزودترین فرصت، این مشکل حل خواهد شد.»
هرچند خبرنگار تلویزیون آمو تلاش کرد تا با مسؤولان بانک مرکزی تماس بگیرد و از برنامههای آنها برای حل این مشکل سخن بگوید؛ اما مسؤولان این نهاد حاضر به پاسخگویی نشدند.
عبدالنصیر رشتیا ملاخیل، آگاه مسایل اقتصادی، موضوع چاپ پول را، موضوعِ «مهم و تأثیرگذار در اقتصاد کشور» میداند و میگوید: «معمولن در تمام دنیا برای ثابت نگهداشتن پول، نیاز بهپشتیبانی پولی داریم که ارز خارجی و طلا، مهمترین پشتیبان پول در تمام دنیا است.»
وی میافزاید: «در رابطه با فرسوده شدن پولهای کاغذی دو بحث وجود دارد؛ اول موضوع کیفیت پول مطرح است، و آن اینکه پول کاغذی با چه کیفیتی منتشر میشود و دوم موضوع فرهنگسازی در رابطه به نگهداری از پول در جامعه است. متأسفانه در افغانستان، در قسمت حفظ و نگهداری پول کاغذی، بهمردم آموزش داده نشدهاست.»
افغانستان درحالی با مشکلی به نام پولهای کاغذی فرسوده روبهرو است که امروز در بسیاری از کشورهای دنیا، پول کاغذی در معاملات استفاده نمیشود و کارتهای بانکی یا پول دیجیتلی، جایگزین استفاده از پول فزیکی شدهاست.
استفاده از پول دیجیتلی، نهتنها سبب آسان شدن معاملات در روند دادوستد میشود؛ بلکه امنیت دارایی مردم را نیز افزایش میدهد.