یکسال و شش ماه از تصرف کامل افغانستان به دست نیروهای طالبان میگذرد و شمار زیادی از شهروندان افغانستان به دلیل ترسِ از دست دادن جان و نداشتن امنیت و امکانات اولیهی زندگی در کشور خود، مجبور به ترک وطن شده و با هزاران دشواری مهاجرت میکنند.
آنها با سفر قاچاق به ایران و از آنجا به ترکیه میروند و تلاش میکنند تا خود را به اروپا برسانند؛ راهی که دشواریهای بسیار دارد و گزارشهای زیادی از لتوکوب شهروندان افغانستان توسط پولیس ترکیه در رسانهها منتشر شدهاست.
یعقوب، سرباز ارتش پیشین افغانستان بود و شش ماه پیش قصد داشت خود را از خاک ایران و از مرز کرکوش شهرستان خوی آن کشور به ترکیه برساند؛ اما توسط نیروهای مرزبانی ترکیه بازداشت شد و به قول خودش مورد «شکنجه» و «لتوکوب» قرار گرفت.
او که به صورت غیرقانونی ابتدا به ایران سفر کرده و در مسیر مهاجرت به همسایهی غربی ایران (ترکیه) تنها نبود، آن طورکه خودش میگوید، بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر همراهش بودهاند که همهای آنها از سوی نیروهای مرزبانی ترکیه گرفتار و پس از شکنجه، دوباره به ایران بازگردانده شدند و حالا به شکل پنهانی در ایران زندگی میکنند.
برخورد خشن مأموران ترکیه با پناهجویان افغانستان
فرید، یکی دیگر از پناهجویان افغانستان است که از سرِ ناچاری تصمیم گرفت به ترکیه مهاجرت کند.
او میگوید که چنان شکنجه شدهاست که یک طرف صورت و چشمش کاملن کبود شده و آثار شلاق در تمام وجودش مانده بود و از فرط درد شبها خواب نداشتهاست.
فرید ادامه داد که از سوی پولیس ترکیه مورد خشونت شدید قرار گرفتهاست و چندین بار بیهوش شدهاست.
این شهروند کشور میگوید که پولیس ترکیه او را کاملن لخت کرده و سپس داخل آب سرد رودخانه فرو میبردهاست.
آنها تمام اسناد، وسایل، پول، تیلفون همراه، گذرنامه ولباسش را گرفتند و بعد به ایران و از آنجا به افغانستان رّد مرز شدهاست.
در بیش از چهار دههی گذشته، مشکل مهاجرت با زندگی بخش زیادی از مردم افغانستان گره خوردهاست و در این دورهی پسین نیز مهمترین قشری که از این کشور مهاجرت کردند، کسانی بودند که در حکومت پیشین سِمتِ دولتی یا نظامی داشتند یا در رسانهها و نهادهای بشردوستانهی غیرانتفاعی افغانستان کار میکردند؛ چرا که احتمال تهدید، کشته یا زندانی شدن آنان از سوی طالبان وجود داشت.
وضعیت پناهجویان افغانستان در ترکیه
ادارهی مهاجرت ترکیه اعلام کردهاست که به اخراج «پناهجویانِ غیرقانونی» در آن کشور ادامه میدهد و پناهجویان افغانستان نیز شامل این حکم میشوند.
بر بنیاد گزارشهایی که روز یکشنبه ۱۸ جدی منتشر شدهاست، بیش از پنج هزار و ۴۰۰ پناهجوی افغانستان که بهگونهی قاچاق به ترکیه رفتهاند، در مراکز استرداد شهروندان خارجی ترکیه نگهداری میشوند.
براساس گزارش آناتولی، در مراکز استرداد شهروندان خارجی در آن کشور، ۲۰ هزار و ۴۹۷ پناهجوی غیرقانونی حضور دارند که هزاران شهروند افغانستان را نیز شامل میشود.
ترکیه از اول ماه جنوری سال جاری میلادی تا پنجم این ماه، یک هزار و ۹۸۳ پناهجوی غیرقانونی را بازداشت و یک هزار و ۲۸ تن آنان را به کشورهای شان بازگرداندهاست.
طبق گزارش خبرگزاری اناتولی، ۴۷۷ تن از این پناهجویان مسترد شده، شهروندان افغانستان هستند.