فرهنگ و هنر

بانو قمرگل درگذشت | نگاهی کوتاه به زندگی هنری «بلبل افغانستان»

بانو قمرگل آوازخوان پر آوازه‌ی افغانستان، عصر روز گذشته در کانادا درگذشت.

نزدیکان خانم قمر گل تأیید می‌کنند که او از مدتی به این‌سو بیمار بود و سرانجام عصر روز جمعه در شهر تورنتوی کانادا در سن ۶۰ سالگی درگذشت.

بانو قمر گل، از محبوب‌ترین هنرمندان زن در افغانستان محسوب می‌شود. وی از شهرت زیادی برخوردار بود و هواداران بسیاری داشت. بیش‌ترین آهنگ‌های برجای مانده از خانم قمرگل به زبان پشتو است؛ اما آثاری به فارسی نیز از او به یادگار مانده‌است.

هرچند بنا به سنت‌های حاکم، هنرنمایی زنان در افغانستان دشوار بود؛ اما خانم قمرگل با این سنت‌ها مبارزه کرد و پا به عرصه‌ی هنر موسیقی گذاشت.

زنده‌یاد قمر گل، فرزند گل شیرین بود و در سال ۱۹۵۲ میلادی در ولسوالی شگه‌‌ ننگرهار چشم به جهان گشود.

 در سنین کودکی، در محافل خوشی اقوام و خویشاوندان آواز می‌خواند و صدای گیرایش حاضران را به وجد می‌آورد؛ ولی این صدا و استعداد در ولسوالی شگه‌ای محصور نماند؛ بلکه به اطراف و گوشه و کنار ننگرهار نیز رسید و هنر دوستان زیادی جذب صدای بانو قمرگل شدند.

همین شهرت خانم قمر گل باعث شد که از او در محافل زیادی در ننگرهار دعوت شود تا اینکه از او برای اجرای کنسرت‌ها در شهر جلال آباد دعوت شد و هنر دوستان از شنیدن صدای او لذت ‌بردند.

دیری نگذشت که خانم قمرگل با آهنگ‌ساز و آوازخوان معروف حفیظ‌الله خیال آشنا شد. استاد خیال از او دعوت کرد که آهنگ‌هایش را در رادیو-تلویزیون ملی ثبت کند تا همه مردم از صدایش بهره ببرند.

قمر گل اولین آهنگش را که «په ما میینه سترګې سرې دي» نام داشت در رادیو-تلویزیون ملی ثبت کرد ودومين آهنگ‌ خود را که «زه انتظار کوم ستا د سترگو» بود نیز ثبت و منتشر کرد. پس از نشر این دو آهنگ، شهرت بانو قمرگل به سراسر افغانستان رسید و هواداران زیادی پیدا کرد.

قمر گل در مدت کوتاهی جای‌گاه ویژه‌ای در میان هنرمندان افغانستان یافت و در همان سال‌های ابتدایی که شهرت پیدا کرده بود، با زنده‌یاد زاخیل آوازخوان و آهنگ‌ساز نام‌آشنا ازدواج کرد.

ازدواج او با زاخیل، سبب شد تا همسرش وی را بیش‌تر در کارهای هنری‌اش حمایت و همکاری کند.

حاصل ازدواج خانم قمر گل دو پسر به نام‌های ایمل زاخیل و خیبر زاخیل است.

زمانی محبوبیت استاد قمر گل به اوجش رسید و نام او بر سر زبان‌ها افتاد که آهنگ «رو رو کېږده قدمونه اشنا» منتشر شد. پس از نشر این آهنگ، پادشاه وقت محمد ظاهرشاه از او قدردانی نمود و مدال طلا را به او اهدا کرد.

آواز قمرگل محدود به افغانستان نماند؛ بلکه به بیرون از مرزها رفت. او با اجرای کنسرت‌هایی در روسیه، آسیای میانه و پاکستان، هواداران بسیاری در آن کشورها پیدا کرد.

وی در جریان زندگی هنری‌اش، جوایز متعددی کسب کرد. در سال ۱۹۸۳ هجری-خورشیدی از سوی ببرک کارمل، رییس جمهور وقت لقب هنرمند «حنجره طلایی» را از آن خود کرد و در سال ۲۰۰۷ از سوی حامد کرزی رییس جمهور وقت افغانستان، لقب «بلبل افغانستان» را به دست آورد.

بانو قمر گل در سال ۱۹۷۷ مجبور به ترک وطن شد. او نخست به پاکستان و از آنجا به کانادا رفت و تا پایان عُمر در آن کشور ماند.