یک منبع از شفاخانه ایمرجنسی پنجشیر به آمو می‌گوید که از زمان تسلط طالبان بر پنجشیر، اجساد دستِ کم ۱۷۲ فرد ملکی به این شفاخانه انتقال یافته است. به گفته‌ی این منبع زنان نیز مشمول این کشته شده‌ها هستند.
این منبع به آمو گفت که دست‌ِکم ۵۷ تن از افراد کشته شده از منطقه‌ی دره‌ی عبدالله‌خیل بوده‌اند. در عین حال، ۳۸ تن از ولسوالی حصه‌ی اول، ۳۱ تن از بازارک، ۳ تن از ولسوالی آبشار، ۲۲ تن از ولسوالی رخه ، ۱۱ تن از ولسوالی عنابه، و ۸ تن از ولسوالی پریان بوده‌اند.
در عین حال، بیش از ۲۰ منبع از نزدیکان افراد کشته شده در گفت‌وگو با آمو کشتار نزدیکان‌شان را از سوی طالبان تایید کرده‌اند. این منابع به دلیل ترس از طالبان نمی‌خواهند هویت‌شان فاش شود.
از سوی دیگر، محمد علم ایزدیار، معاون پیشین مجلس سنا، نیز در گفت‌وگو با آمو تایید کرد که بیش از ۱۷۰ تن از افراد ملکی در پنجشیر از سوی طالبان کشته شده‌اند.
شماری از این افراد نظامیان پیشین بوده‌اند که از زمان سقوط جمهوریت مصروف زندگی عادی خود بودند و در درگیری‌های میان طالبان و نیروهای جبهه‌ی مقاومت دخیل نبوده‌اند.
طالبان همواره گزارش‌های مربوط به کشتار افراد ملکی را رد کرده‌اند.
قربانیان چی کسانی هستند؟
بربنیاد معلوماتی که آمو به دست آورده است، بیش از ۴۰ تن از قربانیان تنها در سال ۱۴۰۱ کشته شده‌اند. اکثر این افراد باشندگان دره‌ی عبدالله‌خیل پنجشیر بوده‌اند.
یکی از این قربانیان سمینه دختر ۱۶ ساله باشنده دره عبدالله خیل بود که در ۲۴ اسد ۱۴۰۱ در روستای خواجه عبدالله خیل در منزل‌شان به قتل رسید. نزدیکان او در گفت‌وگو با آمو طالبان را عامل قتل سمینه خواندند.
یک منبع دیگر می‌گوید که ده تن از بستگان او به نام‌های محمد نظر، الله نظر، گل حیدر، زمان‌الدین، کرزی و شیرزی برادران، میرزاجان، لطف خدا و سمیع‌خان که باشندگان دره بودند در تاریخ ۲۶ ثور ۱۴۰۱ توسط طالبان کشته شده‌اند.
این منبع می‌گوید: «کرزی ۱۷ ساله و شیرزی ۱۴ ساله هر دو برادر بودند که توسط طالبان کشته شدند. این منبع می گوید که پس از کشته این دو نوجوان، پدر آنها بینایی‌اش را از دست داده است.
منبع دیگر می‌گوید که خالد بخشی از افسران ارتش در حکومت سابق در ۱۸ ثور ۱۴۰۱ از سوی طالبان کشته شده است.
این منبع در ادامه گفت: «خالد بخشی پسر عمه من بود. او در گذشته افسر اردوی ملی بود و به همین جرم به شکلی بی‌رحمانه پیش چشمان خواهر و خانمش شهیدش کردند».
به گفته این منبع، به خانواده خالد بخشی اجازه‌ی به خاک‌سپاری از سوی طالبان داده نشد و اکنون در جایی به طور پنهانی دفن شده است.
غلام سخی قربانی دیگر، باشنده روستای متا، ولسوالی خنچ ولایت پنجشیر است که در ۲۲ حوت ۱۴۰۰ زیر شکنجه طالبان به قتل رسید.
نزدیکان غلام سخی می‌گویند که او دکان‌دار بوده و با طرف‌های درگیر ارتباطی نداشته است.
قربانی دیگری که نوار دیداری قتل او از سوی جنگجویان طالبان منتشر شد و بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت، بلال آموزگار مکتب متوسطه‌ی حصارک ولسوالی رُخه است. بلال به اتهام همکاری با جبهه‌ی مقاومت در ۲۲ حوت ۱۴۰۰ توسط طالبان تیرباران شد.
و محمد عظیم قربانی دیگری که به گفته‌ی نزدیکانش، طالبان او را در ۲۰ سنبله ۱۴۰۰ هنگام سفر به کابل در منطقه‌ی تاواخ از مربوطات ولسوالی عنابه تیرباران کردند.
گل‌میر ۲۳ ساله باشنده روستای کرامان دره‌ی عبدالله خیل یکی دیگر از قربانیانی است که از سوی طالبان در ساحه دشتک ولسوالی عنابه به قتل رسیده است.
یکی از بستگان گل‌میر به آمو گفت: «گل میر ۲۳ سال عمر داشت و سرپرست خانواده بود. او به جرم پنجشیری بودن در ۱۴ سنبله ۱۴۰۰ در ساحه دشتک ولسوالی عنابه توسط طالبان شهید شد».
شریفه قربانی دیگر و باشنده ولسوالی آبشار در ۲۶ سرطان ۱۴۰۱ هنگام چراندن مواشی از سوی طالبان به قتل رسیده است. یک منبع می‌گوید که از شریفه هشت کودک به جا مانده است.
به دنبال قتل شریفه شماری از زنان که باشنده پنجشیر بودند در یک مکان سربسته در ۲۸ سرطان سال روان اعتراض کردند و خواستار اجرای عدالت شدند.
تازه‌خان باشنده ولسوالی پریان که عضو نیروهای پولیس در دوره جمهوریت بود در ۱۳ حوت ۱۴۰۰ از سوی طالبان تیرباران شده است. یک منبع می‌گوید که او پس از فروپاشی نظام در خانه‌اش بود و با طرف‌های درگیر ارتباطی نداشت.
قربانی دیگری که قتل‌اش از سوی طالبان راهپیمایی باشندگان پنجشیر را به همراه داشت، محمد آغا باشنده روستای زمان‌کور ولسوای عنابه پنجشیر است.
به گفته منبع محمدآغا، عضو نیروهای پولیس در جمهوریت بود که هنگام انتقال گندم به آسیاب در ۵ جدی ۱۴۰۰ از سوی طالبان تیرباران شده است. محمدآغا نیز پس از سقوط جمهوریت غیرنظامی بوده و با طرف‌های درگیر ارتباط نداشته است.
تازه‌ترین قربانیان نورمحمد نعیمی و غلام ایشان اند که هردو باشنده روستای منجنستو دره‌ی عبدالله خیل بودند و در ۴ عقرب ۱۴۰۱ از سوی طالبان به قتل رسیدند. نزدیکان این افراد به آمو گفتند که آنها در زیر شکنجه‌ی طالبان جان داده‌اند.
یک‌تن از نزدیکان نور محمد گفت: «نور محمد یک موتر داشت و برای آوردن گاوهای خود به حصارک رفته بود که از سوی طالبان بازداشت شد و زیر شکنجه شهید شد».
آمو با نزدیکان دیگر افراد ملکی کشته شده نیز صحبت کرده که به دلیلِ انتقام‌جویی طالبان از خانواده‌های‌شان اجازه ندادند روایت‌های آنها در این گزارش اضافه شود.
در همین حال بلال کریمی، معاون سخنگوی طالبان می‌گوید که هیچ فرد ملکی از سوی جنگجویان این گروه کشته نشده است. او به آمو گفت: «اگر اشتباهن شخصی آسیب دیده باشد، تحقیق می کنیم».
وضعیت وخیم حقوق بشری در پنجشیر
رچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی ملل متحد برای حقوق بشر در افغانستان، اخیراً پس از سفر به پنجشیر، وضعیت حقوق بشری در آن دره را وخیم خواند. آقای بنت در گزارش‌اش به مجموع عمومی ملل متحد گفت: «محدودیت جدی بر مردم عادی در آن‌جا وجود دارد. به حدی که دهقان نمی تواند به کشت‌زارهایش سر بزند و از چوپان از پیِ رمه‌اش برود».
سخنگویان طالبان در پاسخ به سوال آمو گفتند که هیچ فرد ملکی از سوی طالبان کشته نشده است. آقای بلال کریمی، معاون سخنگوی طالبان، به آمو گفت: «کسانی که اسلحه به دست دارند و در مقابل نظام اسلامی و همچنان به خاطر اخلال امنیت مردم اسلحه به دست می گیرند و آشوب برپا می کنند، بدون شک موقف امارت اسلامی در قبال آنها واضح و جدی است و اجازه نمی دهد که همچون عملی را کسی انجام بدهد».
اشاره‌ی آقای کریمی به نیروهای جبهه‌ی مقاومت است که از زمان به قدرت رسیدن طالبان تاکنون، در پنجشیر، اندراب، خوست، و اخیراً در بدخشان و تخار با طالبان درگیر بوده‌اند.
آمو پیش از این در اگست ۲۰۲۲ در مورد کشتار ۶۶ غیرنظامی در اندراب نیز گزارش داده بود.
دفتر نماینده‌گی سیاسی ملل متحد در افغانستان (یوناما) در گزارش خود در مورد نقض حقوق بشر و کشتار افراد ملکی نوشته است که از ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ تا ۱۵ جون ۲۰۲۲ هفتصد تن از افراد ملکی کشته و ۱۴۰۶ تن دیگر زخمی شده‌اند.
زخم‌های کهنه
طالبان در جریان جنگ‌های داخلی در سال ۱۳۷۳ در قندهار ظهور کردند. در ۱۳۷۵ خود را به پشت دروازه‌های کابل، که در آن زمان در کنترول دولت مجاهدین به رهبری برهان‌الدین ربانی بود، رساندند. دولت مجاهدین که در جنگ‌های داخلی تعضیف شده بود در میزان ۱۳۷۵ شکست خورد و از کابل به شمال عقب نشینی کرد. در آن زمان، احمدشاه مسعود، فرمانده نیروهای نظامی دولت مجاهدین، به دره‌ی پنجشیر عقب نشینی کرد و با همراهی دیگر احزاب ضد طالبان، مقاومت مسلحانه را به راه انداخت.
طالبان در دور نخست حاکمیت‌شان در میان سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰ با حملات پی‌هم موفق نشدند پنجشیر و بخش‌هایی از تخار و بدخشان را به تصرف خود درآوردند. احمدشاه مسعود در یک حمله‌ی انتحاری در سال ۲۰۰۱ از سوی اعضای القاعده در ولسوالی خواجه بهاءالدین تخار جان باخت.
اکنون پس از ۲۱ سال از درگذشت احمدشاه مسعود، افغانستان برای بار دوم به دست طالبان افتاده است. هرچند پایگاه‌های اصلی او، مانند پنجشیر، تخار و بدخشان، به تصرف طالبان درآمده اند، اما برخی از باشندگان پنجشیر و منطقه‌های همجوار آن، بار دیگر دست به مقاومت مسلحانه زده اند.
در عین حال، شماری از چهره‌های سرشناس پنجشیر به این باور اند که طالبان با کشتار غیرنظامیان به دنبال ایجاد فشار بالای جبهه‌ی مقاومت اند. آنان می‌گویند که چون پنجشیر به طالبان تسلیم نشد، این گروه از مردم محل انتقام می‌گیرند.
حبیب‌الله حسام، یکی از متنقذین پنجشیر در گفت‌وگو با آمو ریشه‌ی کشتارها در این ولایت را در «نگاه قومی» طالبان به قدرت و «کینه‌ها»ی که این گروه از دوره‌ی حکومت مجاهدین و همچنان سقوط حکومت به دست نیروهای حزب جمعیت اسلامی در سال ۱۳۸۰ می‌داند.
او در پیامی به آمو گفته است: «مقاومت اول و سقوط امارت قومی طالبان توسط پنجشیری‌ها رهبری می شد. پنجشیری‌ها به نمایندگی دیگر اقوام غیر پشتون خواهان زعامت اند و به دیگران سهم می‌خواهند».
ترانه ادیب فعال حقوق زن نیز معتقد است: «این گروه نظر به رفتاری که در برابر مردم یک جغرافیای خاص دارند، وانمود کردند که ماموریت بی‌ثباتی و ایجاد تعصب میان اقوام افغانستان را دارند. طاالبان باشنده‌گان پنجشیر و اندراب را به جرم قومیت به قتل می‌رسانند».
ملا هیبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان در یک سخنرانی در قندهار، با اشاره به درگیری‌ها در پنجشیر گفت که به مسئولان طالبان گفته است که با مردم پنجشیر با نرمی بیشتر برخورد کنند. آقای آخندزاده در ادامه گفت:«۲۰ سال برای مردم پنجشیر علیه ما تبلیغات شده است. به آنها گفته اند که طالبان آدم‌کش اند و به ناموس مردم تجاوز می کنند». آقای آخندزاده خطاب به فرماندهان طالبان گفت که باید برای رفع این «برداشت» با مردم پنجشیر «رفتار نیک» کنند.
اما به نظر می رسد قربانی اصلی این درگیری‌ها مردم غیر نظامی محل اند. رچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در روزهای اخیر پس از بازگشت از پنجشیر از «سرکوب گسترده»ی غیرنظامیان از سوی طالبان و «رفتار تکان‌دهنده» در برابر اسیران جنگی جبهه‌ی مقاومت سخن گفته است.
