همزمان با ادامه اعتراض‌ها در ایران، دو مقام طالبان در ریاست مهاجرین و عودت کنندگان هرات می‌گویند که بازگشت مهاجران افغانستان از کشور همسایه افزایش یافته است.
در یک سال پسین پس از سقوط نظام پیشین، ده‌ها هزار شهروند افغانستان از بهر مهاجرت به کشورهای دیگر، از ترس طالبان و نیز از بهر نبود کار در کشور، به ایران مهاجر شده اند. هزاران تن از این افراد به گونه غیرقانونی به این کشور سفر کرده اند.
به گفته‌ی حضرت الله زعیم، کمیسار طالبان در بندر اسلام قلعه، روزانه تا سه هزار پناه‌جو به کشور باز می‌گردند که از این میان، بیش از یک هزار تن آنان افرادی هستند که به‌گونه‌ی قانونی به ایران رفته بودند.
او می‌افزاید: «در ماه‌های گذشته، روزانه بیش از یک‌هزار نفر به‌صورت قانونی به ایران سفر می‌کردند؛ اما حالا این آمار به پایین‌ترین سطح آن تقلیل یافته‌است.»
نزدیک به یک ماه است که اعتراض‌ها در پیوند با مرگ مهسا امینی در ایران جریان دارد و همه روزه دامنه‌ی آن گسترده‌تر می‌شود. گسترش اعتراض‌ها به شهرهای مختلف ایران زمینه‌ی کار برای مهاجران را محدود ساخته و این خود سبب بازگشت مهاجران از آن کشور به افغانستان شده‌است.
امرالله حبیبی، مدیر حمایت حقوقی ریاست امور مهاجران در هرات می‌گوید: «در گذشته، روزانه آمار افراد بازگشت کننده از ایران به ۳۰۰ تن می‌رسید که حالا این آمار به چندین برابر افزایش یافته و روزانه ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر بازگشت کننده وارد کشور می‌شوند.»
روایت بازگشت کنندگان
افرادی که از ایران به افغانستان بازگشته‌اند، روایت‌ها و حکایت‌های تلخی از مسیر راه و رفتار نادرست نظامیان ایرانی با پناه‌جویان دارند.
رستم، باشنده‌ی ولایت بغلان که از ایران دوباره به افغانستان برگشته‌است، می‌گوید: «با هزار بدبختی برای کار کردن به ایران رفتیم؛ اما ما را رّدِ مرز کردند، از ما پول زیاد گرفتند. سربازان ایرانی ما را زیاد لت و کوب کردند و ما را توهین و تحقیر کردند. حالا به‌کشور خود برگشتیم و از حکومت خواهش‌مندیم تا برای ما زمینه‌ی کار را مساعد سازد تا دیگر مهاجر نشویم.»
حسن، باشنده‌ی ولایت تخار نیز با شکایت از دشواری‌های مهاجرت، می‌گوید: «ما از راه پاکستان، با مشکلات زیاد به ایران رفتیم. نیمه‌شب ما را گرفتند و بعد از یک هفته شکنجه و ضرب و شتم در اردوگاه، رد مرز شدیم.»
پناه‌جویانی که از ایران اخراج شده اند می گویند که نظامیان ایرانی با پناه‌جویانی که به‌گونه‌ی غیر قانونی به ایران رفته‌اند، در هنگام برگشت به افغانستان، رفتار نادرست می‌کنند و تمام اموال آن‌ها را هنگام ورود عبور از مرز، می‌گیرند.
به گفته‌ی این پناه‌جویان، نظامیان ایرانی، هم‌واره مردم افغانستان را که به مهاجرت روی می‌آورند، مورد آزار، اذیت، توهین و لت و کوب قرار داده و آنان را به‌طور بی‌رحمانه شکنجه می‌نمایند.
گزارش‌ها از لت و کوب پناه‌جویان غیرقانونی افغانستان در ایران بارها نشر شده اند اما در برابر این رویدادها تاکنون اقدامی از سوی افغانستان و ایران انجام نشده است.
افغانستان بیش از دو میلیون پناه‌جو در ایران دارد. برخی از این پناهندگان بیش از سه دهه در آن کشور به سر برده اند. در عین حال، با سقوط نظام در افغانستان در سال گذشته، روند رفتن پناهندگان به ایران دچار رشد شدید شد.
