کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد در تازه‌ترین گزارش خود هشدار داده است که بازگشت اجباری مهاجران افغانستان از ایران به کشورشان، که در شرایط نامساعد و سخت صورت می‌گیرد، می‌تواند وضعیت شکننده و بحران‌زده افغانستان را بیش از پیش بحرانی‌تر و بی‌ثبات‌تر کند.
این نهاد ملل متحد امروز(شنبه،۷سرطان) در بیانیه‌ای افزوده است که از زمان آغاز اجرای ضرب‌الاجل بازگشت توسط دولت ایران در تاریخ ۲۰ مارچ ، بیش از ۶۴۰ هزار مهاجران افغانستان از ایران به کشورشان بازگشته‌اند.
این بازگشت‌ها شامل اخراج بیش از ۳۶۶ هزار تن می‌شود که برخی از آنها پناهنده و برخی دارای وضعیت مشابه پناهندگی بوده‌اند.
در این بیانیه آمده است که شدت این موج بازگشت به گونه‌ای است که در روز ۲۶ جون به تنهایی حدود ۳۶۱۰۰ مهاجر افغانستان از مرز ایران وارد افغانستان شده‌اند؛ آماری بی‌سابقه که روند افزایش روزانه بازگشت‌ها را از ۱۳ جون به بعد نشان می‌دهد.
عرفات جمال، نماینده کمیساریای عالی پناهندگان در کابل، که در مرز ایران و افغانستان حضور داشته است، گفته است: «هزاران افغان در شرایط ناگوار، با وسایل بسیار اندک، خسته و گرسنه به وطن بازمی‌گردند. بسیاری از این افراد هرگز پیش از این پا به افغانستان نگذاشته‌اند و اکنون در برابر آینده‌ای نامعلوم و پرچالش قرار دارند. زنان و دختران بازگشتی به دلیل محدودیت‌های شدید آزادی رفت‌وآمد، محرومیت از آموزش و حق اشتغال، به ویژه آسیب‌پذیر هستند.»
بر اساس گزارش سازمان ملل، تاکنون بیش از ۱.۲ میلیون مهاجر افغانستان در سال جاری میلادی از ایران و پاکستان بازگشته یا اخراج شده‌اند؛ بازگشتی که فشار سنگینی بر منابع اندک و زیرساخت‌های آسیب‌دیده افغانستان وارد می‌کند.
کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد هشدار داده است که در شرایطی که کاهش قابل توجه کمک‌های بین‌المللی به افغانستان ادامه دارد، بحران‌های انسانی و پیچیده کشور را تشدید می‌کند.
طبق این گزارش تنها ۲۳ درصد از بودجه مورد نیاز برای رسیدگی به وضعیت بازگشت‌کنندگان افغانستان تاکنون تأمین شده است.
عرفات جمال با تأکید بر ضرورت اقدام فوری گفته است: «ما نیازمند کمک‌های اضطراری و حمایت بلندمدت از جامعه بین‌المللی هستیم تا بتوانیم بازگشت‌های پایدار و ادغام مجدد این افراد را تضمین کنیم و از چرخه‌های مکرر آوارگی و بی‌ثباتی جلوگیری کنیم.»
کمیساریای عالی پناهندگان همچنین از دولت‌های منطقه خواسته است که از هرگونه فشار یا اجبار برای بازگشت مهاجران افغانستان خودداری کرده و اجازه دهند بازگشت به صورت داوطلبانه، ایمن و با عزت انجام شود. زیرا بازگشت اجباری و تحت فشار می‌تواند به بی‌ثباتی منطقه و حتی فراتر از آن منجر شود.
این نهاد با همکاری نزدیک با دیگر نهادهای سازمان ملل و شرکای بین‌المللی در تلاش است تا خدمات حمایتی فوری و بلندمدت برای بازگشت‌کنندگان فراهم کرده و زمینه ادغام مجدد پایدار آنان را مهیا سازد.
با این حال، تحقق این هدف منوط به تأمین بودجه کافی و حمایت مستمر جامعه جهانی است.
به گفته ملل متحد در شرایطی که افغانستان با بحران‌های انسانی گسترده‌ای روبه‌رو است، بازگشت‌های اجباری مهاجران افغانستان از ایران چالشی بزرگ برای ثبات و امنیت ملی و منطقه‌ای به شمار می‌رود و نیازمند پاسخگویی فوری و جامع بین‌المللی است.
