شماری از فعالان فرهنگی و باشندگان هرات نسبت به بی‌توجهی به آبده‌ها و آثار تاریخی ولایت هرات ابراز نگرانی کرده و هشدار می‌دهند که بخشی از گنجینه‌های ارزشمند تاریخی این شهر در معرض نابودی قرار گرفته‌اند.
آنان می‌گویند که نبود برنامه‌های منظم حفاظتی، یکی از دلایل اصلی تهدید جدی این بناهای باستانی است.
هرات با داشتن بیش از ۷۸۰ بنای تاریخی، یکی از غنی‌ترین ولایت‌های کشور از نظر میراث فرهنگی، معماری اسلامی و تمدن شرقی به‌شمار می‌رود. اما به گفته‌ی فعالان فرهنگی، بی‌توجهی مداوم و نبود راهکارهای مؤثر برای حفاظت از این گنجینه‌ها، وضعیت بسیاری از این آثار را به مرحله‌ی بحران رسانده است.
یکی از نمادهای برجسته‌ی تاریخی این شهر، قلعه‌ی اختیارالدین یا ارگ هرات است؛ بنایی که از ارزشمندترین و کهن‌ترین آثار تاریخی کشور به‌حساب می‌آید. با وجود مرمت‌هایی که در گذشته صورت گرفته، فعالان فرهنگی هشدار می‌دهند که این بنای تاریخی همچنان با تهدیداتی چون فرسایش طبیعی و بی‌توجهی احتمالی مواجه است و ضرورت دارد که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت و تحت مراقبت‌های مستمر قرار گیرد.
ولی شاه بهره، فعال فرهنگی، می‌گوید: «حفاظت این قلعه و معرفی آن وظیفه مسئولین و فرهنگیان این شهر و نیز پژوهشگران و نویسندگان است.»
برخی باشندگان هرات نیز این آثار را تنها نماد فرهنگی شهر خود نمی‌دانند، بلکه آن را میراث گران‌بهای نیاکان‌شان می‌خوانند. این شهروندان می‌گویند، بارها نگرانی‌شان را نسبت به وضعیت نابسامان این آثار ابراز کرده‌اند.
یک باشنده هرات می‌گوید: «اگر توجه نشود، این آثار یک به یک نابود می‌شوند. کسی نیست رسیدگی کند.»
یک باشنده دیگر می‌گوید: «آبدات تاریخی از جمله غنایم اجداد و نیاکان ما است که به ما رسیده و باید در حفظ و نگهداری آن‌ها کوشا باشیم.»
شهروندان تاکید دارند که مسئولیت حفظ و نگهداری این بناهای تاریخی بر عهده نهادهای فرهنگی و دولتی است، اما تاکنون اقدام مؤثر و مداومی برای حفاظت از این میراث‌ها صورت نگرفته است.
فعالان فرهنگی هشدار می‌دهند، اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، نسل آینده چیزی از این گنجینه‌ی فرهنگی به‌یادگار نخواهد داشت.
