رسانه هندی «اندیا» گزارش داده است که طالبان در تمیمی جدید و حساس اعلام کرده است که جریان آب رودخانههای مشترک با پاکستان را محدود میکنند، اقدامی که انتظار میرود تأثیرات بسیار جدی و گستردهای بر منابع آبی، کشاورزی، تامین آب آشامیدنی و تولید برق در پاکستان داشته باشد، بهویژه در ایالت خیبر پختونخوا.
رودخانههای کابل و کنر دو منبع حیاتی آب هستند که از کوههای هندوکش افغانستان سرچشمه میگیرند و به مناطق مهمی در پاکستان مانند پیشاور، نوشهرا و اتک میریزند.
این رودخانهها نه تنها تامینکننده آب آشامیدنی میلیونها نفر هستند، بلکه بخش عمدهای از اراضی کشاورزی این منطقه را نیز آبیاری میکنند.
طبق این گزارش با کاهش جریان آب، پاکستان با کمبود شدید آب مواجه خواهد شد که طبق برآوردها، میتواند هزینهای بالغ بر ۲۲۵۰ میلیارد روپیه در سال فقط برای تأمین آب آشامیدنی به همراه داشته باشد.
در این گزارش آمده است که افغانستان در حال پیشبرد چندین پروژه سدسازی بزرگ است که مهمترین آنها سد شاه توت بر روی رودخانه کابل است.
این سد با حمایت مالی هند و با ارزش ۲۳۶ میلیون دالر در حال ساخت است و پس از تکمیل، به حدود ۲ میلیون نفر در کابل آب آشامیدنی پاک خواهد رساند و علاوه بر آن در تولید برق و آبیاری نیز نقش خواهد داشت.
همچنین افغانستان برنامه ساخت سدی بر روی رودخانه کنر را نیز در دست دارد که توسط مقامات نظامی طالبان مورد تأیید قرار گرفته است.
این سد میتواند جریان آب به پاکستان را بهطور چشمگیری کاهش دهد.
کاهش جریان آب تأثیرات متعددی از جمله کشاورزی، آب آشامیدنی و برق آبی خواهد داشت
براساس این گزارش برآوردها نشان میدهد که در صورت محدود شدن جریان آب، میزان آب موجود برای کشاورزی در فصل تابستان تا ۲۱ درصد کاهش خواهد یافت، امری که میتواند به افت شدید عملکرد محصولات زراعی و کاهش درآمد کشاورزان منجر شود.
«اندیا» نوشته است شهرهای مهمی از جمله پیشاور و نوشیره به شدت به آب سطحی رودخانه کابل وابستهاند و کاهش آب میتواند بحران کمبود آب آشامیدنی را برای میلیونها نفر ایجاد کند.
در این گزارش آمده است که پروژههای برقآبی پاکستان از جمله سد تاربلا که از آب رودخانه کابل تغذیه میکنند نیز آسیب خواهند دید و ممکن است کمبود برق، صنایع و زندگی روزمره را مختل کند.
با این حال اقتصاد پاکستان که بخش بزرگی از آن متکی به کشاورزی است، با این وضعیت شکنندهتر شده و امنیت غذایی کشور نیز در معرض تهدید قرار میگیرد.
این بحران آب، چالشی جدی برای ثبات اقتصادی و اجتماعی پاکستان به حساب میآید و در عین حال بر تنشهای منطقهای نیز میافزاید.
نقش هند در تأمین مالی پروژههای سدسازی افغانستان، به عنوان بخشی از استراتژی فشار بر پاکستان، توجهها را به خود جلب کرده است.
این تحولات نشان میدهد که مسائل مربوط به منابع آبی در منطقه فراتر از یک موضوع زیستمحیطی بوده و به عامل مهمی در رقابتهای ژئوپولیتیکی بدل شده است.
در شرایطی که منطقه با مشکلات گستردهای از جمله تنشهای مرزی و مسائل امنیتی مواجه است، بحران آب میتواند به نقطهای بحرانی تبدیل شود که نیازمند دیپلماسی فعال و همکاری چندجانبه است تا از بروز درگیریهای بیشتر جلوگیری شود.