طرح تازه ملل متحد برای تعامل ساختاری با طالبان، موسوم به «موزاییک»، با گنجاندن خواست طالبان مبنی بر رفع تحریمهای سازمان ملل، موجی از انتقادها را در پی داشته است.
در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰، توافقنامه دوحه میان ایالات متحده و طالبان امضا شد که رفع تحریمها از طالبان بخشی از توافقنامه است.
اما این بند شبیه بسیار بخشهای دیگر توافقنامه اجرایی نشد.
اکنون یوناما در طرح خود رفع تحریمها از طالبان را نیز جا داده، به عنوان یکی از سه خواست طالبان و یکی از شش مورد اصلی طرح که به رایزنی گذاشته شده است.
محبالله تایب، مسوول بخش حقوق بشر نمایندگی افغانستان در ملل متحد در ژنیو میگوید: «یک تعداد از کارمندان ملل متحد در کابل در تلاش این هستند که نکاتی را که باعث تشویق طالبان شود، از محتوا و داخل طرح بردارند و تلاش به این کنند که پروسه را به حرکت بیاندازند. متاسفانه یوناما از گذشته دور نتوانست نقشی را که انتظار میرفت، ایفا کند.»
فهرست تحریمهای ملل متحد نشان میدهند که بیش از ۱۳۰ عضو طالبان و نهادهای وابسته به آنها شامل این فهرست اند.
از حسن آخند، رییس وزیران طالبان گرفته تا سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان، امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان و بسیاری وزیران و رهبران طالبان. تحریمها بر سران طالبان شامل ممنوعیت سفر، مسدود شدن داراییها و ممنوعیت تسلیحاتی میشود.
یوناما رفع این تحریمها را در کنار واگذاری نمایندگیهای سیاسی افغانستان به طالبان و دسترسی آنها به داراییهای منجمدشده کشور را به عنوان بخشهای مهم طرح موزاییک در برابر خواستهای جهان قرار دادهاست.
نیلاب عمرخیل، عضو جنبش صدای زنان افغانستان گفته است: «چرا فعلا یوناما میخواهد طرح موزاییک را با طالبان امضا کند که هیچگاه به نفع مردم افعانستان نبوده و زمینه به رسمیتشناسی طالبان را فراهم میکند و این به معنای همدست بودن با طالبان است.»
چشمانداز یوناما در طرح موزاییک از همیناکنون با انتقادهای گسترده و شدید روبهرو است، بهویژه از سوی برخی زنان که بهای سنگین به سیاستهای سختگیرانه طالبان میپردازند.
هرچند که یوناما گفته، این طرح هنوز نهایی نشده و در مرحله رایزنی قرار دارد.
مژده صدیقی، فعال حقوق زن میگوید: «دفتر یوناما یا سازمان ملل متحد تلاش دارد که کارکردهای زشت طالبان را سفیدنمایی کرده و زمینه به رسمیت شناسی این گروه جاهل را مساعد سازد. این عمل دفتر یوناما، سیلی به روی دختران و زنان افغانستان است.»
در طرح موزاییک، در کنار خواستهای طالبان، شکلگیری حکومت فراگیر، احترام به حقوق بشر و مبارزه در برابر هراسافکنی همچون خواستهای جامعه جهانی مطرح شدهاند.
یوناما گفته، روی این موارد با کشورها، بهویژه کشورهای جی۷، طالبان و دیگر نیروها همچون چهرههای غیرطالبان مشوره و گفتگو میکند، اما برخی افراد آگاه از طرح میگویند، هنوز با نیروهای سیاسی و نمایندگان زنان و جامعه مدنی گفتگویی نشدهاست.