هم‌زمان با فرارسیدن ۳۰ جولای روز جهانی مبارزه با قاچاق انسان تلویزیون آمو با شماری از کسانی که به صورت غیرقانونی افغانستان را به قصد کشورهای همسایه و اروپا ترک کرده‌اند، گفت‌وگویی داشته است.
مهاجران غیرقانونی روایت‌های تکان دهنده‌ای از مسیر راه قاچاق و وضعیت پناهجویانی دارند که به صورت غیرقانونی و با اعتماد به قاچاقبران انسان سفر کرده‌اند. این مسافران که بیشتر آنها جوان هستند می‌گویند که از دم مرگ گذشته‌اند.
روایت قادر از سفر غیرقانونی به اروپا
قادر سلطانی ۲۸ ساله یکی از کسانی است که پس از سقوط نظام جمهوریت و افزایش مشکلات اقتصادی، با همکاری قاچاقبران انسان افغانستان را به قصد اروپا ترک کرد. اما در مسیر راه با شلیک مرزبانان ایرانی در مرز این کشور با ترکیه زخمی شد.
آقای سلطانی این حادثه این گونه به یاد می آورد: «در مرز ایران و ترکیه هر نفر ۲۰ میلیون تومان (نزدیک به ۶۵۰دالر) به پولیس ایران دادیم. اما کمی که پیش رفتیم، پولیس خواست موتر ما را متوقف کند. راننده توقف نکرد و آنها شلیک کردند و یک مرمی به پای راست من خورد.»
این گفته‌ها پایان آنچه بر او گذشته نه بلکه آغاز یک روایت دردناک از یک سفر پر از امید است که حالا به ناامیدی برای قادر و دوستان او تبدیل شده است.
او می‌گوید که مرزبان ایرانی او و تمام کسانی که با او یکجا قصد رسیدن به ترکیه و از آنجا به کشورهای اروپایی را داشته‌اند بازداشت و ۲۰ شبانه روز تمام بدون اندک توجهی به وضعیت صحی‌اش آنها را در زندانی نگهداری کرده‌اند.
او می‌افزاید:«بعد از ۲۰ روز، نظامی‌ها من را به تهران انتقال دادند و داکتر پای من را دید و گفت که باید وقت آورده می‌شد.»
پس از آنکه داکتران قادر را جواب می‌کنند، پولیس ایران او را به مرز اسلام قلعه برده و از خاک این کشور بیرون می‌کنند. اما قادر پس آنکه وضعیت صحی‌اش اندک بهبود می یابد، دوباره راه سفر در پیش می‌گیرد. او هنوز منتظر یک فرصت برای بیرون شدن از مرزهای ایران به سوی ترکیه و از آنجا به طرف کشورهای اروپایی است.
روایت بهرام از قاچاقبران
بهرام ۲۳ ساله باشنده ولایت پنجشیر است. او با شکایت از وضعیت پیش آمده در افغانستان می‌گوید که او با ۱۰۰ تن دیگر از افغانستان به قصد ترکیه و از آنجا به سوی آلمان سفر خود را آغاز کرده اند.
بهرام می‌گوید که پیش از سفر با قاچاقبران آنها را «انسان‌های خوب» و «همکار» کسانی می‌پنداشته که بنا بر مشکلات قصد سفر می‌کنند. اما در جریان سفر به این حقیقت پی‌برده است که قاچاقبرها هیچ تعهدی در قبال جان و مال مهاجران ندارند و به تنها چیزی که فکر می‌کنند پول است.
او می‌گوید: « قاچاق‌بر یک نفر است او خودش تا آخر سفر نمی‌باشد. از من ۱۲۰۰ دالر گرفت. آنها راه بلد دارند و )در مسیر راه( ما را به یکدیگر تسلیم می‌کنند. در راه قاچاق کسی دَ قصه کسی نیست».
پناهجویان که با تلویزیون آمو صحبت کرده اند، از ناامنی و بی‌کاری به عنوان دو دلیل اصلی مهاجرت‌شان به سوی اروپا نام می برند. ظاهراً این دو دلیل آنقدر آنها را نسبت به آینده ناامید ساخته است که خطرات این مسیر را پذیرفته و دل به دریا می زنند.
با این‌حال، بسیاری از این پناهجویان حتا وقتی به کشورهای مقصد می رسند، از کم‌ترین حقوق پناهندگان نیز برخوردار نمی شوند.
گفته می‌شود که شمار زیادی از این مهاجران غیرقانونی در کارهای سخت با دستمزد کم کار می‌کنند و در بسیاری موارد هم مورد سوء استفاده‌ی کارفرمایان قرار می‌گیرند.
شماری از این مهاجران ادعا می‌کنند که قاچاقبران نیز در بسیاری موارد مهاجران غیرقانونی را به کارفرمایانی که کارهای شاق و گاهی هم کارهای غیرقانونی انجام می‌دهند، معرفی می‌کنند. شماری از مهاجرانی که به شکل غیر قانونی به ترکیه رفته اند، به تلویزیون آمو گفتند که به دلیل شرایطی که دارند ترس از بازداشت از سوی پولیس ترکیه سبب می شود حتا زیر بدترین شرایط هم کار کنند.
روایت پرویز احمد از روزهای سخت زندگی
پرویز احمد یکی دیگر از پناهجویان افغانستان است که از مرز یونان برگشت داده شده و اکنون در یکی از شهرهای ترکیه پنهان از نظر پولیس بسر می‌برد.
او در این باره به آمو گفت:«در یک فابریکه کار می‌کنم والله اگه ماره در جمع آدم حساب کنن )کنند(، مام) ما هم( مجبور هستیم دگه چطور کنیم».
بر بنیاد آمارهای سازمان بین‌المللی مهاجرت شمار تخمینی آوارگان افغانستان تا ۱ دسامبر سال گذشته ۳.۴میلیون تن گفته شده است. در حالی‌که تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ شمار این مهاجران در کشورهای هم‌جوار یعنی ایران و پاکستان به صورت غیرقانونی پناه برده بودند به ۲.۲ میلیون تن می رسید.
براساس این گزارش تعداد مهاجران تازه افغانستان در پاکستان ۱۱۷،۵۵۰، در ایران ۳۲،۸۸۰، در ازبیكستان ۱۳،۰۲۰ و تاجيكستان ۵،۷۱۰ گزارش شده و گفته شده است که ۳،۷۸۰ نفر از شهروندان افغانستان در نقاط مرزي ايران نگهداري مي‌شوند.
از سویی هم در گزارش دیگری از این سازمان بین‌المللی آمده است که سالانه بیش از ۴هزار نفر در مهاجرت‌های غیرقانونی جان خود را از دست می‌دهند.
دراین گزراش که به تاریخ ۱۴ جون سال روان میلادی از سوی سازمان جهانی مهاجرت به نشر رسیده آمده است: «از سال ۲۰۱۴ به این‌سو سالانه بیش از ۴هزار نفر تلفات در مسیرهای مهاجرت غیرقانونی در سراسر جهان ثبت شده است. با این حال تعداد کشته‌های ثبت شده تنها یک عدد تقریبی است.»
سازمان ملل، سی‌ام جولای را روز مبارزه با قاچاق انسان نام‌گذاری کرده است. هدف از این نام‌گذاری جلب توجه جهانیان به موضوع قاچاق انسان و خطرات ناشی از آن عنوان شده است. اما شمار زیادی از کشورها روزانه شاهد بیشتر شدن این پددیده جهانی هستند.
