شماری از چهرههای سیاسی و مطرح کشور در واکنش به ۱۵ اگست، روز سقوط نظام جمهوریت و برگشت حاکمیت طالبان، سه سال حاکمیت طالبان را «تاریکترین فصل تاریخ افغانستان» خواندند.
نصیر احمد اندیشه سفیر افغانستان در جنیوا در نوشته در اکس گفته است: «تسلط نظامی کابل در سه سال گذشته {توسط طالبان} یکی از تاریک ترین فصلهای تاریخ معاصر افغانستان باقی مانده است».
او میگوید که خروج بینظم ایالات متحده و ناتو از کشور و در پی آن سقوط نظام جمهوریت و برگشت حاکمیت طالبان، «شکست بزرگ» ذینفعان بوده است.
از طرفی هم شاهگل رضایی نماینده پیشین مردم در پارلمان کشور گفته است که مذاکره با طالبان «اشتباه» بود. هرچند امریکا آن را مرتکب شد؛ اما هزینه سنگیناش را مردم افغانستان بر دوش میکشند.
این نماینده پیشین مردم در مجلس میگوید که برگشت حاکمیت طالبان بر کشور، مردم افغانستان را «قرنها» به عقب برد، آینده آنان را نابود کرد و نیمی از جمعیت کشور (زنان) را از همه حقوق شان محروم ساخت.
او با انتقاد از تسلط طالبان بر کابل، میافزاید: «بشکه زرد (وسیله که طالبان از آن برای ساخت ماینها در ۲۰ سال جنگ شان استفاده میکردند) نماد افتخار و آدم کشتن به هدف رسیدن به قدرت تبدیل شده است».
در همین حال عبدالرب رسول سیاف یکی از رهبران جهادی پیشین میگوید که نظام جمهوریت در افغانستان در پی «یک توطئه و سازش ننگین» سقوط کرد و در نتیجه طالبان بر کشور مسلط شدند.
او در نوشتهای در اکس گفته است که با برگشت حاکمیت طالبان، ساختارهای دولتی همه فرو ریخت، حقوقبشری و ارزشهای انسانی پامال و لگدمال شد، زنان از حق کار و آموزش محرومشدند، کادرهای مسلکی خانهنشین گشتند، شماری از جوانان به جرم انتساب به نظام قبلی بازداشت، شکنجه و كشته شدند.
آقای سیاف همچنین نوشته است: «این همه جفا در حق ملت مظلوم ما و در حق کشور ما و درحق انسانیت صورت گرفت و از همه خطرناکتر اینکه این ظلمها و ستمها در زیر نام اسلام صورت گرفته است. منسوب نمودن اين همه جور و جفا به اسلام جنايت نا بخشودني است».
طالبان سقوط ۱۵ اگست و سقوط نظام جمهوریت را «روز فتح» میخوانند و روز گذشته از آن تجلیل کردند.
شهروندان کشور اما این روز را «روز سیاه در تاریخ کشور» میدانند و تاکید میکنند که این روز سر آغاز حذف مردم، به ویژه زنان از صحنه سیاست و جامعه در کشور بوده است.
