ولایت بلخ در شمال افغانستان از ولایت‌هایی است که صدها بنای تاریخی و بخش های باستانی را در دل اش جا داده است.
بناهای کهن و بخش های باستانی که همواره از آنان همچون هویت و شناخت مردم بلخ یاد شده است، اما به باور فرهنگیان بلخ، این روزها این داشته های تاریخی به دلیل بی توجهی مسوولان محلی و مرکزی طالبان در حال نابودی هستند..
خانقاه پدر مولانا، باغ جهان‌نما، برج عیاران، مسجد خواجه ابونصر پارسا، بالاحصار، و ده‌ها داشته تاریخی بلخ هم‌اکنون در حال ویرانی و نابودی قرار دارند.
برخی از فرهنگیان بلخ داشته های تاریخی این ولایت را ارزش‌های دیرینه و شناخت افغانستان می دانند و می‌گویند ۱۲۰ بنای تاریخی و بخش های باستانی در ولایت بلخ وجود دارند که بیشتر شان در حال نابودی قرار دارند.
صالح محمد خلیق رییس پیشین ریاست اطلاعات و فرهنگ بلخ، این ولایت را کهن‌ترین شهر در کشور می خواند و می‌گوید: “بناهای تاریخی و ساحات باستانی تنها شناخت افغانستان اند. اگر این بناها نابود شوند دیگر خبری از تاریخ کهن این کشور نیست.”
آقای خلیق از حکومت طالبان می خواهد که برای بازسازی این مکان ها و بناها به گونه جدی اقدام کند.
از سویی هم در کنار این که مکان های تاریخی در حال فروپاشی اند نگرانی‌هایی از کندن کاری‌های خودسر و قاچاق داشته های تاریخی به دلیل بی‌توجهی مسوولان وجود دارد.
آقای خلیق هر چند از فرد یا گروهی نام نمی‌برد اما می‌گوید که فعالیت‌هایی در بخش‌هایی از این ولایت برای تاراج داشته‌های اصیل کشور ادامه دارند.
او می‌افزاید: “از سال‌های گذشته به این سو، از سوی افرادی که هویت شان معلوم نیست کندن کاری و قاچاق وجود دارد و من امید‌وارم که امارت اسلامی جلو این کار را بگیرد.”
بی‌مهری حکومت در راستای نگهداری، حفظ و مراقبت از بخش های تاریخی و باستانی انتقاد باشنده‌گان بلخ را نیز به همراه داشته است.
این باشنده گان می‌گویند که حکومت با بازسازی و نگهداری از مکان های باستانی که می‌توانند منبع خوب عایداتی باشند زمینه حضور گردشگران را فراهم سازد.
الله محمد احمدی، باشنده شهر مزارشریف، در این باره می‌گوید: “مکان‌های تاریخی ما در حال نابودی قرار دارند. حکومت باشد متوجه جاهای تاریخی باشد چون اگر گردشگران بیایند یک عاید خوب از آن به دست می‌آید.”
با این همه رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان در بلخ از تلاش‌ها برای حفظ، ترمیم، و حراست از آنان سخن می‌زند.
او می‌گوید که راهکارهای جدید و مناسبی برای نگهداری، بازسازی و جلوگیری از تخریبات داشته های تاریخی از سوی حکومت طالبان در دست گرفته می‌شوند.
ذبیح‌الله نورانی رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان در بلخ می‌افزاید: “امارت اسلامی به شهروندان اطمینان می‌دهد که پس از این هیچ فرد و یا گروهی نمی‌تواند به صورت خود سر کندن کاری‌های کند به قاچاق ارزش‌های کهن بپردازد.”
با این همه پیش از این مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ در جریان بازدید از بناهای تاریخی بلخ از ساخت و ساز دوباره برای حفظ و مراقبت و جلب توجه گردشگران بیشتر تاکید کرده‌اند.
بلخ تنها ولایتی نیست که داشته های کهن و باستانی آن در حال ویرانی استند، در سال‌های پسین به گونه دوامدار نگرانی‌های از وضعیت خراب بناهای تاریخی در ولایت‌های مختلف کشور وجود داشته است.
