د دوحې غونډه نن د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو د سرمنشي او د هېوادونو د ځانګړيو استازو په شتون سره پیل شوه.
لومړنۍ ماښامنۍ کاري ناسته نن د هېوادونو د ځانګړیو استازو ترمنځ جوړه شوه. سرچینه وايي چې سبا د افغانستان لپاره د هېوادونو د ځانګړيو استازو ترمنځ اصلي ناستې جوړېږي.
د سرچينې په وینا، په دې غونډه کې به د افغانستان لپاره د هېوادونو د ځانګړيو استازيو ترمنځ درې کاري غونډې جوړې شي، چې د ملګرو ملتونو سرمنشي به وينا وکړي او د ورځې په پاى کې به د هېوادونو ځانګړي استازي د افغانستان د مدني ټولنې له استازو سره یوه دوه ساعته ناسته ولري.
په دې غونډه کې د مدني ټولنې په استازيتوب لطف الله نجفي زاده، ميترا مهران، شاه ګل رضايي او محبوبه سراج هم شتون لري.
د ایران ځانګړی استازی آمو ته وايي چې تمه کېږي دا غونډه به د افغانستان د حالاتو په ښه کولو کې مرسته وکړي.
دا په دوحه کې د چهار فصل هوټل دی.؛ د ملګرو ملتونو د سرمنشي او د هېوادونو او سازمانونو د ځانګړيو استازو مهمه دوه ورځنۍ غونډه په لاره اچول شوې ده. له بحران څخه د افغانستان د وتلو په هیله.
د ملګرو ملتو سرمنشي انتونیو ګوتریش په دغه هوټل کې د ۲۵ هېوادونو له استازو او له خپلو پلاوړ سره شتون لري. یوازې د لومړۍ ورځې د ماښامنۍ په ناسته کې د ګډون لپاره.
د افغانستان لپاره د ایران ځانګړی استازی حسن کاظمي قُمي وايي: «هر هغه نوښت چې رغنده وي او د افغانانو له ثبات، امنیت او پیوستون سره مرسته کوي، جمهوري اسلامي ایران یې ملاتړ کوي. زه هیله من یم چې په دوحه کې جوړه شوې غونډه به د افغانستان د وضعیت په ښه کولو کې مرسته وکړي.»
څلور غونډې د دوو ورځو لپاره پلان شوي دي؛ لومړی، د نن ورځې ماښامنۍ ناسته د هېوادونو د ځانګړیو استازو ترمنځ. خو د غونډو ګڼه ګوڼه او اصلي خبرې اترې د دوحې د سبا ورځې د غونډې د اجنډا په سر کې دي.
لومړۍ ناسته به د دویمې ورځې د سهار په نهو بجو په دوحه کې د هېوادونو د ځانګړيو استازو ترمنځ پيل شي او تمه کېږي چې درې کاري ناستې به ولري، له غرمې وروسته په يوه بجه به د ملګرو ملتونو سرمنشي وینا وکړي او له غرمې وروسته درې نیمې بجې د افغانستان د مدني ټولنې له استازو سره ځانګړي استازي خبرې کوي.
که څه هم له طالبانو سره د ځانګړیو هېوادونو د استازو وروستۍ ناسته د ماښام په پنځه نیمو بجو پلان شوې وه، خو د طالبانو په نه شتون کې د کار له اجنډا څخه دغه برخه لرې شوې ده.
د دوحې دوه ورځنۍ غونډه
ـ د هېوادونو او سازمانونو د ځانګړیو استازو د ماښامنۍ غونډې لومړۍ ورځ
ـ د هېوادونو د ځانګړیو استازو کاري غونډې
ـ د ملګرو ملتونو د سرمنشي وینا
ـ د افغانستان د مدني ټولنې له استازو سره د هېوادونو د ځانګړیو استازو ناسته
ـ له طالبانو سره د هېوادونو د ځانګړیو استازو غونډه چې د دوی د نه ګډون له امله لغوه شوه.
د کورنیو چارو پخوانی وزیر محمد عمر داوودزی وايي: «طالبانو غوښتل چې ملګري ملتونه د افغانستان د یوازیني مسؤول استازي په توګه له دوی سره چلند وکړي. البته، دا له وخته مخکې وه. د طالبانو تمه سمه نه وه تعریف شوې. دوی لا د نړۍ هیڅ هیواد په رسمیت نه دي پېژندلي. د ادغام په برخه کې هماغه لومړني ګامونه هم نه دي پورته شوي، خو خپل ځانونه مسؤول دولت ګڼي، دا چې طالبان ادعا کوي چې دولت مسؤول دی، په دې سره مسؤول دولت نه کېږي.»
په دې غونډه کې د مدني ټولنې په استازيتوب لطف الله نجفي زاده، ميترا مهران، شاه ګل رضايي او محبوبه سراج شتون لري.
یوه مدني فعاله محبوبه سراج د دوحې ناستې پایلو ته هیلهمنه ده.
هغه وايي: «زه تل هیلهمنه یم، زه تل هیلهمنه یم.»
د خبرو اترو اصلي محور د ملګرو ملتونو په خپلواکه ارزونه، په ځانګړې توګه د افغانستان لپاره د ځانګړي استازي پر ټاکلو او له افغانستان سره د همغږي، او لا منظم او جوړښتیز نړیوال ګډون د اجماع پر رامنځته کولو دی.
په ملګرو ملتونو کې د افغانستان د دایمي استازولۍ سرپرست نصیر احمد فایق وايي: «موږ هیله من یو چې دا کنفرانس به په نړیواله کچه، په سیمه ییزه کچه او په کورنۍ کچه د خبرو اترو د بهیر پیلامه وي، چې وکولای شي د یوه مسؤول او مشروع حکومت د رامنځته کولو لپاره یو بنسټ رامنځته کړي چې د اصولو په رعایت کولو د ملګرو ملتونو د منشور او د بشري حقونو او نړیوالو کنوانسیونونو ته په ارزښتونو مکلف وي.»
تمه کېږي چې د افغانستان لپاره د ځانګړي استازي په ټاکلو او د افغانستان د سیاسي راتلونکي لپاره د یوې لارې نقشې په جوړولو کې به د ملګرو ملتونو د سرمنشي او د هېوادونو د ځانګړیو استازو سلا مشورې وي. هغه څه څې له یوې خوا به په هېواد کې د ټول ګډونه جوړښت د رامنځ ته کېدو لامل نه شي او له بلې خوا به افغانستان د نړۍ په یوه واحد نظر سره په نړیواله ټولنه کې مدغم شي.
