فلسطین د لرغونو تمدنونو په لړ کې په ځانګړې توګه د روم او مصر په امپراطورۍ کې یو مهم سوداګریز مرکز و.
د لرغوني روم اړوند دا دوه زره کلن پخوانی قبر غزه کې د ودانۍ جوړولو کارکوونکو له خوا وموندل شو، خو د کار امکاناتو د نشتون له امله یې کیندل پيل نه شول. اوس بیا فرانسوي بنسټونه مرسته کوي چې په دې لرغونې سیمه کې کیندنې ترسره شي.
لرغونپېژندونکو تر اوسه د سرپو دوه کمساري تابوتونه او ۱۲۵ قبرونه کشف کړي چې ډېری اسکلېټونه یې تر یوه حده روغ پاتې دي.
د فرانسې د لرغونپېژندنې او انجیلي څېړونو پوهنځي کارپوه فاضل وايي: «په هدیره کې مو ۱۲۵ قبرونه پيدا کړي. د هغوی په منځ دوه د سرپو تابوتونه وو. لومړنی تابوت کیندل شوی او د انګورو په پاڼو ښکلی دی، اوس د پاشا ماڼۍ په موزیم کې نندارې ته اېښودول شوی. دویم تابوت چې دلته مو ولید له سرپو جوړ شوی، د روم دورې اړوند دی او په دلفینونو ښکلی شوی.»
عوتول ویلي چې هیلهمن دي دا سیمه د سیاحت لپاره په یوه ځای بدله شي او د موندل شویو توکو د نندارې ته وړاندې کولو لپاره پکې موزیم جوړ شي.
په دې لرغونې سیمه کې د یکشنبې په ورځ لږترلږه ۲۵ انجنیران او مسلکي کارګر تر سختې ګرمې لاندې پر کیندلو، پاکولو او د اسکلېټونو په خوندي ساتلو بوخت وو.
لرغونپېژندونکو همداراز په یو شمېر قبرونو کې خاورینې کوزې پیدا کړې، چې د یو بل ترڅنګ اېښودول شوې وې.
په همدې حال کې د فلسطین د سیاحت وزارت د لرغونو اثارو عمومي مدیر جمال ابوریدا ویلي، چې د دې لرغونې سیمې موندل ښيي چې فلسطینانو څو زره کاله مخکې دلته ژوند کاوه.
د فلسطین د سیاحت وزارت د لرغونو اثارو عمومي مدیر جمال ابوریدا وايي: «دا د دې په اړه د اسراییلو ادعا چې فلسطین له خلکو پرته هېواد او خلک یې له هېواد پرته دي ردوي. د دې جرګې شتون او تر دې شېبې د ۱۲۵ قبرونو موندل کېدل دا ښيي چې په دې ځای کې استوګنه له پخوا او دوامداره ده.»
غزه له ۲۰۰۷ کال راهیسې د حماس ډلې له خوا کنټرولېږي او د مصر او اسراییل تر اقتصادي ولکې لاندې ده. په دې لړ کې، لرغونپېژندونکي وايي چې دا موندل شوې سیمه کولای شي د سیاحت په یوه ځای بدله شي.
