با توجه به افزایش نگرانی از فعالیت و تهدید منطقهای داعش از افغانستان، جان بولتن، مشاور پیشین شورای امنیت ملی کاخ سفید گفته است که تهدید «هراسافگنی با محوریت داعش خراسان» دوباره در افغانستان متمرکز شده است.
حمله مرگبار مسکو نگرانیها از تهدید منطقهای داعش شاخه خراسان را بالا برده است؛ گروهی که مرکز فعالیت آن افغانستان پنداشته میشود.
در سه ماه پسین، سه حمله بزرگ (حمله در مسکو، حمله در کرمان ایران و حمله انتحاری در قندهار، مرکز اقتدار رهبر طالبان) به این شاخه داعش نسبت داده شده است؛ حملههای که بیشتر شهروندان آسیای میانه مسئول آن خوانده شدهاند.
در همین حال مشاور پیشین شورای امنیت ملی ایالات متحده تاکید میورزد که این شاخه داعش مسئول حملههای مسکو و کرمان ایران است و هراسافگنی از سطح جهان از بین نرفته است.
بولتن افزود: «دولت ترمپ و بایدن در مورد خروج از افغانستان به گونه مشترک مقصر اند. بنابراین تاثیر کلی این بوده که اکنون تهدید هراسافگنی با محوریت داعش خراسان، دوباره در افغانستان متمرکز شده که این گروه نه تنها مسئول حمله هفته گذشته در مسکو است؛ بلکه مسئول حمله دو ماه پیش در ایران نیز بوده است. ما شاهد هستیم که هراسافگنی از سطح جهان از بین نرفته است».
همزمان با این، فایننشیال تایمز در مقالهی تازه با اشاره به حمله در مسکو نوشته که بازگشت افغانستان همچون «مرکز رشد فعالیتهای فرامرزی هراسافگنی» با ریشه مذهبی، کاملاً قابل پیشبینی بود.
این روزنامه افزوده است که به نظر میرسد تاریخ در حال چرخش کامل است و پناهگاه قدیمی گروههای هراسافگن جهانی به شمول القاعده و داعش، به پناهگاه تازه این گروهها مبدل شده است.
بربنیاد این مقاله، اگر امریکا حضورش را در افغانستان حفظ میکرد و طالبان به قدرت نمیرسیدند، امروز تصویر متفاوتی میبود.
میرزا محمد یارمند، معین پیشین وزارت داخله در این رابطه میگوید: «تا جایی که تجربه من نشان میدهد، میتواند تسهیلکننده بسیار قوی داخلی داشته باشد؛ به دلیل اینکه اختلافات در بین طالبان بسیار زیاد است».
در مقاله نشریه دیپلومات هم آمده است که در پی حمله در مسکو، نیاز است تمرکز روی مرکزهای اصلی داعش خراسان در افغانستان و پاکستان بیشتر شود.
در این مقاله حمله اخیر داعش خراسان در مسکو نشاندهنده حضور چشمگیر داعش در منطقه نیست؛ اما در آن از حضور و نفوذ اینگروه در آسیایی مرکزی پیشبینی شده است.
ارزیابی سالانه تهدیدات از سوی نهادهای استخباراتی ایالات متحده نیز نشان میدهند که داعش شاخه خراسان در پی گسترش حملههای خارجی از افغانستان است.
برنا صالحی، آگاه سیاسی میگوید: «داعش خراسان منحیث تهدید جدی در منطقه از گذشته مطرح بوده است. با به قدرت رسیدن طالبان در کشور، کشورهای منطقه فکر میکنند که افغانستان به محل مناسبی برای سربازگیری بیشتر داعش شاخه خراسان و اقدام بیشتر این گروه در سطح منطقه، مبدل شده است».
گفتنی است که در فبروری سال گذشته میلادی، سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه گفت که شمار جنگجویان داعش شاخه خراسان، به ۶هزارو۵۰۰ تن در افغانستان رسیده و از این میان، ۴هزار جنگجوی این گروه در نزدیکی مرز با تاجیکستان جابهجا شدهاند.
گزارش بازرس ویژه ایالات متحده برای افغانستان در ماه جون سال گذشته نیز نشان میدهد که شمار این جنگجویان در کشور، از یک تا سههزار نفر است.
طالبان اما حضور گسترده و فعالیت تهدیدساز داعش را رد کردهاند. به گفته سخنگوی طالبان، بیش از یکی یا دو درصد داعشیها در افغانستان نماندهاند و طالبان به دنبال سرکوب آنان میروند.