کندز مرکز زون شمال شرق و یکی شهرهای بزرگ افغانستان است. بر بنیاد آمار سال ۱۳۹۸ احصاپیه مرکزی، این ولایت بیش از یک میلیون نفوس دارد و این شهر تنها یک کتاب فروشی دارد.
مالک این کتابفروشی اسد الله فضلی نام دارد. از کودکی در این جا کار می کند. او از انگیزه پدرش برای ایجاد این کتابفروشی میگوید: «من در گذشته کتابهای مورد نیازم را در حوزههای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، درسی و فلسفه بود از پاکستان و کشورهای دیگر وارد میکردم اما بعد از تحولات ۹۰ درصد از کتابهای مورد نیازمان چاپ داخلی است.»
او جنگهای طولانی را دلیل اصلی بی علاقگی جوانان به دانش و کتاب می داند.
وی گفت: «نزدیک به دوسال میشود وضعیت امنیتی در کندز نسبت به سال های گذشته بهتر شده اما تاکنون هیچ گونه اقدام فضایی برای تشویق جوانان به مطالعه و یا گسترش مکان های کتاب فروشی نشده، وضعیت تغییر کرده و جنگ پایان یافته است و اکنون زمانی آن فرا رسیده که در این مورد کار صورت بگیرد.»
در حومهی شهر کندز دکانهایی وجود دارد که با نام کتاب و قرطایسه فروشی یاد میشوند. اما آنها تنها کتابهای مدارس دینی را میفروشند. کتابهای مرتبط به علوم انسانی و دیگر علوم در آنجا وجود ندارد.
هدایت یکی از جوانان میگوید: «عامل کم علاقهگی جوانان برگزار نشدن برنامههای فرهنگی است، راهاندازی نمایشگاه کتاب و برنامههای دیگر باعث میشود تا جوانان به مطالعه رو بیارند.»
بر بنیاد گفتههای مسولان ریاست معارف کندز در این ولایت بیش از ۵۰۰ مکتب فعال بوده که در آنها حداقل ۳۸۰هزار تن از دانش آموزان دختر و پسر مشغول فراگیری آموزش هستند.
ولایت کندز یک دانشگاه دولتی و هفت نهاد تحصیلات عالی خصوصی دارد که در آن بیش از ۵ هزار دانشجو دختر و پسر مصروف تحصیل هستند. از این میان درصد دانشجویان را دختران تشکیل میدهند که حالا از رفتن به دانشگاهها محروم هستند.
شهر کندز در ۲۰ سال گذشته شاهد جنگهای فراوان بوده و خسارات هنگفتی مالی و جانی به مردم رسیده است. کندز در ۲۰ سال حکومت جمهوری دست کم سه بار به دست طالبان سقوط کرد.