عباس رضایی، کارگردان فلم مستندِ «اطلاعاتِ روز» که به تازگی مؤفق شد از کشور هالند، جایزه معتبری را در بخش فلم مستند به‌دست آورد، از وضعیت فرهنگی در افغانستانِ زیرِ تسلطِ طالبان بسیار نگران است. او می‌گوید که فرهنگ برای اداره‌ی طالبان، ابزاری برای گروگان‌گیری جامعه است.
هفته‌ی گذشته جشن‌واره‌ی بین‌المللی فلم مستند در آمستردام، مستند اطلاعات روز را، برنده‌ی بهترین فلم بلندِ امسال این جشن‌واره اعلام کرد.
این پیروزی بزرگ برای جامعه‌ی فرهنگی افغانستان پس از سقوط این کشور به دست طالبان است.
عباس رضایی فلم‌ساز کشور، این فلم مستند را در مورد افغانستان در اوضاعی ساخته‌است که اگر طالبان او را در کابل با کمره‌اش می‌دیدند، بی‌گمان به او آسیب می‌زدند.
رضایی، کارگردان مستندِ اطلاعات روزدر گفت‌وگو با آمو یاددهانی کرد که در «اوضاع بُهت‌انگیز» تصمیم به ساخت این مستند گرفت و در این فلم، به چالش‌های تولید آن و وضعیت سینمای افغانستانِ زیرِ تسلطِ طالبان پرداخته‌است.
سقوط دوباره‌ی کشور در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ به دست طالبان و هرج و مرج ناشی از آن، باعث شد که فلم‌سازان زیادی، به‌ویژه خارجی‌ها، هر کدام روایت خود را از این اتفاق به تصویر بکشند؛ اما به باور رضایی، روایت این افراد با نگاه کُلی و صرف گزارش روی‌داد تولید شده‌است نه با نگاه عمیق؛ چیزی که به باور این کارگردان، مستندِ اطلاعات روز را از سایر آثار متمایز می‌کند.
عباس رضایی تأکید کرد که او در این مستند تلاش کرده، پیامدهای فروپاشی حاصل از سقوط را بررسی کند.
او می‌افزاید که فلمش را با روی‌کرد تأریخی- هنری نسبت به ماجرا ساخته‌است تا بتواند تبعات و اتفاق‌ها را به شکل درست روایت کند.
از طرف دیگر، در اوضاعی که طالبان وارد کابل شده بودند و وحشت و آشفتگی در شهر جریان داشت، ساختن چنین فلمی بسیار دشوار بوده‌است.
او در این باره می‌گوید: «بزرگ‌ترین مسئله‌ی موجود در آن زمان، روایت ناامنی و وضعیت آشفته‌ای بود که بر کشور حاکم شده بود. ترس از این‌که طالبان هر لحظه ممکن از خود حرکتی غیرقابل پیش‌بینی نشان دهند و ممکن بر دفتر ما حمله کنند و حتا احتمال داشت آن‌ها خبرنگاران بیشتری را بازداشت کنند، وجود داشت.»
طوری‌که همان روزها، دو تن از کارمندان روزنامه‌ی اطلاعات روز و از همکاران عباس رضایی که برای پوشش راه‌پیمایی دختران مُعترض به جاده‌های کابل رفته بودند، بازداشت و به شکل وحشت‌ناکی شکنجه شدند.
رضایی درباره‌ی آن «تجربه‌ی جمعی» که همه به فکر یافتن راهی برای ترکِ کشور بودند، می‌گوید: «باشندگان کابل نتوانستد تا دو ماه از شوک و ترومای حاصل از سقوط کشور، شب‌ها به راحتی بخوابند.
همه‌‌ای ما در یک سردرگمی بودیم. این اتفاق می‌توانست خیلی خطرناک باشد.»
با این حال، او خوش‌حال است که توانسته‌است این بخش از تأریخ افغانستان را به‌حیث یک فلم‌ساز ضبط و به دنیا عرضه کند.
رضایی در این باره گفت: «محدودیت‌ها نباید انجام مسؤولیت ما را در کم کردن رنج امروز مردم کاهش دهد.»
عباس رضایی می‌گوید که طالبان با زندگی متمدنانه که مبتنی بر قانون، احترام کرامتِ انسان و درک متقابل است، بیگانه هستند.
او با ابراز نگرانی از وضعیت فرهنگی در کشور می‌گوید که فرهنگ برای طالبان ابزاری است تا از طریق آن جامعه را آرام کنند و بیشتر آن‌ها را به گروگان بگیرند.
به گفته‌ی او در افغانستانِ زیرِ تسلطِ طالبان، کار فرهنگی و فلم‌سازی برای فلم‌سازان محلی بسیار سخت شده‌است؛ حتا برای کسانی که در کانال‌های یوتیوب در بخش تفریحی توجه داشته‌اند، محدودیت وجود دارد.
او می‌افزاید که برای فلم‌سازانِ «آموزش دیده و متعهد» که امنیت داشته و از حقوق اولیه‌ی شان هم برخوردار باشند، زمینه‌ی کار مساعد نیست.
به گفته‌ی وی، طالبان به هیچ عنوان نمی‌پذیرند که واقعیت درونی جامعه‌ی افغانستان به دیگر نقاط جهان مخابره شود.
با آن‌هم، عباس رضایی تأکید می‌کند: «این همه خطرات، نباید باعث شود که مسؤولیت ما نسبت به کم‌کردن رنج و درد مردم از تبعیض، قوم‌گرایی و حذف که امروز بر آن‌ها تحمیل می‌شود، کاهش یابد.»
رضایی از شاعران شناخته شده‌ی مهاجر افغانستانی در مشهد بود که پس از بازگشت به کابل، در سال‌های پسین در روزنامه‌ی اطلاعات روز کار می‌کرد.
او متولد ۱۳۶۲ هجری- خورشیدی است و نزدیک به ۹ سال می‌شود که در سینمای اکسپریمنتال /آوانگارد و مستند فعالیت دارد. اطلاعات روز سومین کار مستند او است.
