افغانستان

نگاهی به اهمیت شاهراه سالنگ در حمل‌ونقل افغانستان

جاده‌ی سالنگ یک شاهراه ترانزیتی و مهم در کشور است که ۱۶ ولایت شمالی را با هم وصل می‌کند و به تازگی کار عملی ترمیم جاده‌ی سالنگ‌های‌ شمالی و جنوبی، از سوی وزارت فواید عامه‌ی طالبان آغاز شده‌است.

مسوولان این وزارت هم‌چنان از آغاز گفت‌وگوها، به هدف ساختن تونل دوم سالنگ‌ها با شرکت‌های خارجی خبر می‌دهند.

این درحالی است که باشندگان سالنگ‌ها سال‌ها است که چشم به‌راه آغاز این پروژه استند.

این باشندگان از طالبان می‌‌خواهند که با نظارت جدی از کار این پروژه، مردم محل را نیز برای ساخت این جاده به کار بگمارند.

مسوولان وزارت فواید عامه‌ی طالبان می‌گویند که برای ساخت تونل دوم سالنگ‌ها، با شرکت‌های خارجی گفت‌وگو کرده‌اند و در نتیجه‌ی این گفت‌وگوها تصمیم بر آن شده تا اعضای فنی دو طرف یک‌جا در مورد طرح، دیزاین و برآورد پروژه‌ی دوم سالنگ‌ها کار کنند و تصمیم نهایی در این زمینه گرفته شود.

حمل‌ونقل جاده‌ای؛ ستون فقرات اقتصاد جامعه

در همین حال آگاهان اقتصادی با استقبال از آغاز مطالعات پروژه‌ی دوم سالنگ‌ها باورمند اند که سیستم ترانسپورت، حمل‌ونقل آبی، زمینی و هوایی، ستون فقرات اقتصاد جامعه استند.

عبدالنصیر رشتیا آگاه مسایل اقتصادی در این باره می‌گوید که افغانستان کشوری محاط به خشکی است و شدیدن نیازمند داشتن جاده‌های معیاری است.

او در ادامه با بیان این‌که افغانستان کشور وارداتی است و تمام نیازمندی‌های خود را از بیرون مهیا می‌سازد، گفت: «به همین خاطر داشتن جاده‌های معیاری از نیازهای مبرم و اساسی کشور ما است.»

آقای رشتیا در ادامه افزود: «جاده‌ی سالنگ‌ها راه ترانزیتی و تجاری مهمی برای افغانستان است که اکثر ولایت‌های شمالی را به مرکز و جنوب وصل می‌کند و اهمیت ترانزیتی زیادی برای ما دارد.»

وی تاکید کرد: «داشتن جاده‌های معیاری تأثیر زیادی بر حمل‌ونقل و رشد ترازِ اقتصادی یک کشور دارد. راه خوب باعث می‌شود که در مدت زمان خیلی کوتاه، ما تأثیرات مثبت آن را در قیمت کالاها و دست‌رسی آسان به آن‌ها را در بازار شاهد باشیم که از سویی هم سبب ایجاد اشتغال در جامعه می‌شود.»

از تونل سالنگ چه می‌دانیم؟

تونل سالنگ در ارتفاع ۳هزار و ۹۵۰ متری از سطح بحر و در موقعیت مرکزی کوه‌های پُر برف هندوکش قرار دارد.

درازی این تونل ۲ هزارو ۷۰۰ متر است. کار ساخت آن در سال ۱۳۳۷ هجری-خورشیدی آغاز شد و پس از ۶ سال در سال ۱۳۴۳ به پایان رسید.

این پروژه در زمان صدارت محمد داوود، به همکاری دولت شوروی آغاز شد، ارتفاع این تونل ۵ متر و دارای ۶ متر پهنا می‌باشد.

هزینه‌ی ساخت این تونل ۶۳۶ میلیون دالر امریکایی بوده‌است و با احداث آن فاصله میان شمال و جنوب افغانستان ۱۱۰ کیلومتر کوتاه شده‌است. این تونل شمال افغانستان را به جنوب آن وصل می‌سازد.

پیش از ساخت این تونل، بازرگانی و حمل‌ونقل از میان کوه‌های پر برف هندوکش انجام می‌شد.

سالنگ در گذر زمان

در گذشته‌ها مردم برای سفر از شمال به جنوب افغانستان، پنج راه دشوار در گذر پیشِ رو داشتند. شاهراه میان بادغیس و هرات از راه مرغاب و کوتل نخودک، شاهراه دوم میان بامیان و مزار شریف، جاده سوم خنجان به شمالی، جاده‌ی چهارم میان بدخشان و پنجشیر و جاده‌ی پنجم میان بدخشان و نورستان بود.

اما فکر اتصال شمال به جنوب افغانستان، از طریق شاهراه پُخته و قیرریزی شده، پس از سلطنت امیر شیرعلی‌ خان پیدا شد.

در سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۰۸ خورشیدی امیر حبیب الله خواست تا سالنگ شمالی را به سالنگ جنوبی وصل کند. در اسناد تأریخی آمده‌است که کار ساخت این جاده ۴۰هزار طلای اشرفی و نقره‌ی نیکولای هزینه داشت.

در سال‌های ۱۳۵۲ هجری-خورشیدی این تونل با نصب ماشین‌های هواکشی، گنجایش رفت‌وآمد ۲ هزار موتر را در یک شبانه روز داشت.

در سال ۱۳۷۲ خورشیدی، جنگ سختی میان عبدالرشید دوستم و احمدشاه مسعود در گرفت. مسعود و جنرال بصیر سالنگی به منظور جلوگیری از ورود افراد دوستم، جاده را تا چندین کیلومتری تخریب کردند.

کار احیای دوباره‌ی این تونل پس از سال ۲۰۰۲  به همکاری بانک جهانی آغاز شد؛ اما چون تونل در یک ارتفاع نهایی رشته کوه‌های هندوکش قرار دارد، همه ساله با ریزش برف بسته شده و تلفات انسانی به بار می‌آورد. سرمای این محل در زمستان تا منفی ۲۵-۳۰ درجه سانتی گراد می‌رسد.

جاده‌ی سالنگ همه ساله با فرارسیدن فصل سرما و بارش برف شدید به روی ترافیک بسته می‌شود.

خرابی جاده‌ و خامه بودن آن و به کار بردن مواد غیرمعیاری در قیرریزی این جاده‌، از چالش‌هایی است که رانندگان را به ستوه آورده‌است.

این در حالی است که شاهراه سالنگ تا اکنون چندین بار نوسازی و بازسازی شده‌است؛ اما همه ساله با رسیدن زمستان، این جاده برای مردم دردسرهایی ایجاد می‌کند و اکنون که کار بازسازی آن جریان دارد، دیده شود که در زمستان پیش‌رو مشکل مسافران و رانندگان در این جاده حل می‌شود یانه؟