بازرگانی

تقلای ماندن و نماندن زنان تجارت پیشه در دایکندی

حدود سه هفته پس از تسلط طالبان بر شهر نیلی، کارخانه «شگوفه‌های بادام نیلی» در تصرف افراد این گروه درآمد. آنان ادعا کردند که ساختمان این کارخانه مالکیت حکومت است اما فاطمه حسینی به همراه ۹ زن دیگر که تا پیش از آمدن طالبان با اشتیاق در آنجا کار می‌کردند، این ادعا را رد می‌کنند.

دو و نیم سال قبل موسسه خیریه اکسفام در دایکندی برای توانمند سازی زنان و عرضه معیاری محصولات زراعتی و حیوانی چهار کارخانه را در این ولایت ایجاد کرد. یک کارخانه پروسس محصولات بادام و یک کارخانه عرضه تولیدات لبنی در مرکز و مشابه این دو کارخانه در ولسوالی شهرستان ولایت دایکندی با عضویت و مدیریت زنان راه‌اندازی شد.

طبق برنامه پروژه این موسسه، پس از شش ماه آموزش و کار مشترک کارخانه را با تمام وسایل و امتیاز آن به زنان می‌سپرد که در نهایت همینگونه شد.

اما با تسلط طالبان قواعد دگرگون شد. طالبان در کمتر از سه هفته ساختمان کارخانه «شگوفه‌های بادام نیلی» را تصرف و آنجا را به پایگاه نظامی تبدیل کردند.

فاطمه حسینی، زن ۴۰ ساله است که تا قبل از آمدن طالبان سرپرستی این کارخانه را برعهده داشت او با ۹ زن دیگر امیدوار بودند که راهی برای رونق کسب وکار خود بیابند.

آنان پس از چندین ماه کار مداوم توانستند ماهیانه تا ۵هزار افغانی برای مصارف خانه خود عاید به دست آورند. آخرین بار با یک تاجر در کابل توافق کردند که ۵۰۰ کیلوگرم بادام برایش بسته‎بندی و آماده کنند.

حالا حدود یک سال می‌شود که فاطمه با برخی دیگر از زنان عریضه به دست پشت دروازه اداره‌های مختلف طالبان رفته تا بتواند دوباره کارخانه‌اش را راه‌اندازی کند اما کسی به حرف‌های او عتنایی نمی‌کند.

افراد طالبان علاوه بر تصرف ساختمان کارخانه، دو موتورسیکلت و کمپیوتر آن را نیز قید کرده‌اند.

پس از مراجعه مکرر زنان به دفاتر والی و فرماندهی امنیه طالبان در دایکندی آنان با استناد به سخن یک وکیل پیشین در شورای ولایتی این ولایت گفته است که کارخانه دولتی است.

فاطمه در این باره می‌گوید: «طالبان ما را تهدید کردند که (شما) را زندانی می‌کنیم و می‌کشیم.»

اما او مقاومت کرد و به طالبان گفت که «مگر از روی جسد ما بگذرید.»

با همه این‌ها، فاطمه و زن‌های همکار او حامی نیافتند و کارخانه آنان در تصرف نظامیان طالبان باقی ماند.

فاطمه می‌گوید: «اگر طالب نمی‌آمد، می‌توانستیم روی پای خود بایستیم. ۳۰ تا ۴۰ لک (۳۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار) افغانی ضرر کرد‌ه‌ایم.»

معصومه محمدی هنوز امیدوار است

با این حال در سمت جنوب مرکز دایکندی در ولسوالی شهرستان کارخانه بادام «ممتاز» هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

معصومه محمدی؛ مسئول این کارخانه می‌گوید با آنکه با مشکلات عمده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند، هنوز امیدشان را از دست نداده‌اند.

معصومه محمدی، هنگامی که شنید طالبان کارخانه بادام «شگوفه‌های نیلی» را مسدود کرده است، بسیار متاثر شد. او چهار ساعت فاصله را تا شهر نیلی با موتر طی کرد تا یکجا با فاطمه حسینی برای دوباره بازشدن این کارخانه دادخواهی کنند.

این زن ۳۵ ساله سرپرستی دو فرزند دختر و دو پسر را به عهده دارد و مثل پنج زن همکارش مصارف خانواده‌اش را از کارخانه بادام «ممتاز» تامین می‌کند.

معصومه محمدی می‌داند که اکنون شرایط برای زنان بسیار تنگ‌تر از قبل شده است. با آن‌هم مصمم است هرطور شده نگذارد کارخانه‌اش از کار بازماند. اما چالش‌های فراروی او عمده است.

او درباره این چالش‌ها می‌گوید: در حال حاضر کارخانه به برق، آب و مهمتر از آن به بودجه دسترسی ندارد. مسائلی که هر یک مشکل کلانی برای ادامه فعالیت کارخانه ممتاز شمرده می‌شود.

سال گذشته هنگامی که جنگ‌ها در کشور شدت گرفت، معصومه محمدی نتوانست بادام کافی خریده و ذخیره کند تا بتواند با بلند رفتن نرخ آن به قیمت بهتر بفرشد. حالا نیز همچون فاطمه حسینی که پس از سال‌ها رنج و محرومیت یک دلخوشی برای خود یافته بود از وضعیت بی‌ثبات افغانستان نگران است و مدام به این فکر می‌کند که چقدر می‌تواند در مبارزه‌ ماندن و نماندن دوام بیاورد و با چالش‌های نو روبرو شود.