افغانستان

روز جهانی ملل متحد: رفتار این سازمان با افغانستان متاثر از سیاست ابرقدرت‌ها بوده است

هفتاد و نه سال پیش از امروز، ملل متحد به هدف صلح، رفاه و حقوق بشر ایجاد شد و افغانستان از نخستین کشورهایی بود که عضویت این سازمان را به دست آورد.

بربنیاد آمار رسمی ملل متحد، افغانستان از زمان عضویتش تا اکنون سیزده نماینده به این سازمان معرفی کرده است. اما شماری از آگاهان سیاسی می‌گویند که در این مدت، نقش ملل متحد در افغانستان وابسته به منافع کشورهای ابرقدرت در کشور بوده است.

۷۹ سال پیش از امروز، ۵۰ کشور در سانفرانسیسکوی ایالت کالیفرنیای ایالات متحده، ملل متحد را ایجاد کردند و یک سال پس از آن در ۲۸ عقرب، حسین عزیز، وزیر مختار افغانستان منشور ملل متحد را امضا کرد.

بربنیاد آمارهای رسمی ملل متحد، از آن زمان تا اکنون افغانستان ۱۳ نماینده به این سازمان معرفی کرده است. در این میان تنها یک‌بار یک زن نماینده افغانستان در ملل متحد بوده است.

نخستین نماینده افغانستان، محمد کبیر لودین به گونه رسمی در سال ۱۳۲۷ خورشیدی کارش را در ملل متحد آغاز کرد. پس از آن به ترتیب، عبدالحمید عزیز، عبدالرحمان پژواک، بسم‌الله سهاک، فرید ظریف، شاه محمد دوست، نور احمد نور، خدای‌داد بشرمل، عبدالغفور روان فرهادی، ظاهر طنین، محمود صیقل، عادله راز، غلام محمد اسحاق‌زی و نصیر احمد فایق نمایندگان افغانستان در ملل متحد بوده‌اند.

محمد کبیر لودین از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۲۸ خورشیدی؛ عبدالحمید عزیز از سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۷  خورشیدی؛ عبدالرحمان پژواک از ۲۷ حمل ۱۳۳۷ تا ۳ اسد ۱۳۵۸ خورشیدی؛ بسم‌الله سهاک از ۳ اسد ۱۳۵۸ تا ۱۱ عقرب ۱۳۸۰ خورشیدی؛ فرید ظریف از ۱۱ عقرب ۱۳۸۰ تا ۳ دلو ۱۳۶۵ خورشیدی؛ شاه محمد دوست از ۳ دلو ۱۳۶۵ تا ۱۹ اسد ۱۳۶۸ خورشیدی؛ نور احمد نور از ۱۹ اسد ۱۳۶۸ تا ۴ سرطان ۱۳۷۰ خورشیدیِ؛ خدای‌داد بشرمل از ۴ سرطان ۱۳۷۰ تا ۱۰ ثور ۱۳۷۲ خورشیدی؛ عبدالغفور روان فرهادی از ۱۰ ثور ۱۳۷۲ تا ۲۷ قوس ۱۳۸۵ خورشیدی؛ ظاهر طنین از ۲۸ قوس ۱۳۸۵ تا ۱۳ میزان ۱۳۹۴ خورشیدی؛ محمود صیقل از ۵ عقرب ۱۳۹۴ تا ۱۰ جدی ۱۳۹۷ خورشیدی؛ عادله راز از ۱۰ جدی ۱۳۹۷ تا ۱۱ جوزا ۱۴۰۰ هجری خورشیدی؛ غلام محمد اسحاق‌زی از ۱۱ جوزا ۱۴۰۰- ۲۴ قوس ۱۴۰۰ هجری خورشیدی و نصیر احمد فایق۲۶ قوس ۱۴۰۰هجری خورشیدی تا اکنون به حیث نماینده افغانستان در ملل متحد بوده اند.

اما شماری از از آگاهان سیاسی به این باوراند که ماموریت ملل متحد در کشور وابسته به منافع کشورهای ابرقدرت در افغانستان بوده است.

نصرالله ستانکزی، آگاه مسایل سیاسی، می‌گوید: «بعد از تجاوز اتحاد شوروی و در سال ۱۹۸۰ ملل متحد برای نخستین بار برای افغانستان نماینده ویژه گماشت و تا حال جریان دارد و متاسفانه این بخش ملل متحد هیچ گاه موثر و قاطع نبوده و همواره زیر سوال بوده و حتا تصمیم های آن تحت تأثیر قدرت های بزرگ و بازیگران اصلی قضیه بوده است.»

با این همه افغانستان در ماه ثور سال روان خورشیدی، از حق رای در ملل متحد محروم شد.

ملل متحد دلیل محرومیت حق رأی افغانستان را پرداخت نشدن حق عضویت کشور در این سازمان اعلام کرده است. در سه سال پسین طالبان نیز بارها از ملل متحد خواسته‌اند که کرسی افغانستان در این سازمان را به آنان واگذار کنند اما این درخواست همواره رد شده است. ملل متحد اکنون ۱۹۳ عضو دارد.