جان مارک پامرشایم، معاون دستیار دفتر بخش آسیای جنوبی و مرکزی وزارت خارجه ایالاتمتحده که بهتازگی مسئولیت پیشبرد سیاست خارجی کاخ سفید در مساله افغانستان را در کنار دیگر همکارانش به دست گرفته است، در مورد افغانستان در گذشته چه دیدگاههایی داشته است؟ و این تصمیم تازه وزارت خارجه ایالات متحده چه پیامی برای مساله افغانستان دارد؟
به گفته وزارت خارجه ایالاتمتحده، از این پس جان مارک پامرشایم معاون دستیار دفتر بخش آسیای جنوبی و مرکزی این وزارت، کرن دیکر کاردار ایالات متحده برای افغانستان و رینا امیری فرستاده ویژه ایالات متحده برای حقوق بشر افغانستان، سیاست واشنگتن در مسأله افغانستان را مدیریت و رهبری خواهند کرد.
جان مارک پامرشایم، چهره تازه در مساله افغانستان اما او یک دیپلومات کهنهکار و آگاه از وضعیت منطقه و افغانستان است.
او در همسایگی افغانستان نیز ماموریت داشته است. او به حیث سفیر ایالات متحده در دوشنبه کار کرده است.
آقای مارک پامرشایم در ۲۶ میزان سال ۱۳۹۷ خورشدی در آستانه نامزدیاش برای این سفارت، در نامهای به کانگرس از پیچیدگیهای مرزی میان تاجیکستان و افغانستان نوشت و تاجیکستان را برای شکوفایی افغانستان مهم خواند.
جان مارک پامرشایم در این نامه نوشت: «مرز طولانی جنوبی تاجیکستان با ناآرامترین بخشهای افغانستان، ولایتهایی که پناهگاه داعش و دیگر گروههای هراسافکن و همچنان بخش زیر اداره طالبان هستند، میباشد. برای سالها، ایالات متحده اصلیترین حامی بینالمللی آموزش و زیرساخت برای سرویس گارد مرزی تاجیکستان بوده است. علاوه بر این، ایالات متحده حامی جدی اصلاحات عدالت و اجرای قانون بوده است.
تاجیکستان به عنوان همسایه شمالی افغانستان، برای توسعه اقتصادی آن کشور و آینده آن به عنوان یک کشور امن، باثبات و مرفه در آسیای مرکزی گستردهتر که در حال شکوفایی است، حیاتی است.»
او در ادامه هم از تهدید داعش خراسان، و چالشهای آنوقت امنیتی در افغانستان نوشته بود و نقش تاجیکستان را در بهبود وضعیت افغانستان «حیاتی» گفته بود.
در نامه او آمده بود: «تاجیکستان دارای مرزی به طول ۸صد مایل با افغانستان است و چالشهای مانند تجارت غیرقانونی مواد مخدر، قاچاق انسان، گسترش هراسافکنی و افراط گرایی خشن، بهگونه عمیق نگران کننده است. در صورت تایید، من برای تقویت همکاری خود با تاجیکستان کار خواهم کرد.»
یک تصویر آقای مارک پامرشایم را نشان میدهد که در سال ۱۳۹۸ خورشیدی هنگامی که سفیر ایالات متحده در دوشنبه بود، از بخشهای مرزی میان تاجیکستان و افغانستان دیدار کرده است. او گاهگاهی به زبان فارسی نیز صحبت میکند.
این دیپلمات امریکایی کارشناسی ارشد از دانشگاه کلمبیا دارد. بر بنیاد اطلاعات وزارت خارجه ایالات متحده خطوط کاری او پیش
از تصمیم تازه این وزارت، کشورهایی چون قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان را در بر میگرفت. حالا افغانستان نیز به آن اضافه شد.
او از حوت ۱۴۰۱ تا اکنون معاون دستیار وزیر خارجه ایالاتمتحده در امور آسیای جنوبی و مرکزی بود. آقای مارک دیپلومات ایالات متحده در سطحهای مختلف در جاپان، روسیه، چین، جرمنی، قزاقستان وظیفه اجرا کرده است.
هنگامی که دولت پیشین کشور سقوط کرد، جان مارک سفیر ایالات متحده در تاجیکستان بود و به گزارش خبرگزاری آسیا پلس او در یک نشست خبری در ۲۱ ثور ۱۴۰۱ خورشیدی گفته بود که چرخبالهای ارتش پیشین افغانستان که در هنگام سقوط به تاجیکستان منتقل شده بودند به طالبان تحویل داده نخواهند شد، و متعلق به طالبان نیستند.
با اینهمه، ظاهرا جان مارک پامرشیم از این پس پالیسی واشنگتُن با طالبان را مدیریت خواهد کرد.
در این میان کرن دیکر کاردار ایالات متحده برای افغانستان در یک نشست با خبرنگاران در امارات متحد عربی گفته که تصمیم تازه وزارت خارجه ایالات متحده، بهمعنای تغییر در سیاست این کشور در مساله افغانستان نیست.
کرن دیکر گفت: «هدف این است که اطمینان حاصل کنیم افغانستان به مکانی برای تجدید درگیریها و پناهگاهی امن برای تروریستها تبدیل نشود و همچنین با طالبان صحبت کنیم تا آنها را نسبت به تعهداتشان در توافقنامه دوحه پاسخگو کنیم. در عین حال، ما برای آزادی شهروندان امریکایی که به ناحق بازداشت شدهاند و تمام شهروندان امریکایی که در بازداشت هستند، تلاش خواهیم کرد.»
اما آگاهان روبط بینالملل روایت متفاوتتری از تصمیم تازه واشنگتن دارند.
نصرالله ستانکزی، آگاه روابط بینالملل، در این باره به آمو گفت: «کنار زدن نماینده خاص تام ویست از طرف دولت ایالاتمتحده امریکا نشاندهنده این امر است که دیگر افغانستان در سیاست خارجی ایالاتمتحده امریکا جایگاه خاصی را ندارد که نماینده خاص برایش داشته باشد.»
سرانجام، حالا ایالات متحده یک دیپلومات را در مساله افغانستان پیشقدم ساخته که آشنایی دیرینه از پیچیدگی منطقه دارد، حتا تجربه کار دپیلوماتیک در کشورهای چین و روسیه نیز در کارنامه اوست، کشورهای که ظاهرا رقیبان و یا هم مخالفان ایالاتمتحده در مساله افغانستان پنداشته میشوند.