در سال ۱۴۰۲ شهروندان افغانستان همچنان با مشکلات زیاد اقتصادی روبه‌رو بودند و ملل متحد اعلام کرد که رشد تولید ناخالص داخلی افغانستان تقریبا به صفر نزدیک شده است.
بربنیاد گزارش برنامه توسعه‌ای ملل متحد سال‌ها طول خواهد کشید تا سطح اقتصاد افغانستان به ویژه درآمد سرانه این کشور به حالت اول یعنی پیش از اگست سال ۲۰۲۱ میلادی برسد.
محمد اسلم شصت و سه سال دارد و سرپرست یازده عضو خانواده‌اش که پیش از آمدن طالبان در یکی از مکتب‌های خصوصی کار می‌کرد؛ اما اکنون در بیکاری بسر می برد و برای زنده ماندن کودکان خورد سال اش را به تگدی می‌فرستد.می‌گوید که طعم فقر را بیشتر در دو سال حاکمیت طالبان تجربه کرده است.
این باشنده ولایت بادغیس افزود: «اینه بچا‌ها را روان می‌کنم گدایی می‌کند ما همین‌جا پرتو‌ایم پارسال خودم جور بود می‌رفتم نان پیدا می‌کردم می‌خوردم حالی همین‌طور بدبختی است.»
با این حال برنامه توسعه‌ای ملل متحد اعلام کرده است که میزان فقر در افغانستان دو برابر شده است و ۸۵ درصد از جمعیت افغانستان زیر خط فقر قرار دارند.
ملل متحد در واپسین گزارش خود در هژدهم جنوری سال ۲۰۲۴ میلادی، از کاهش ۳۱.۲ درصدی تولید ناخالص داخلی افغانستان خبر داده است.
محدودیت‌ها بر زنان که اجرای کمک رسانی را مختل کرده است و افزون بر آن منروی شدن نهادها، از دست رفتن تخصص و توانایی های فنی، وضع تحریم بربانک‌ها و اختلال در تجارت سبب شده تا اقتصاد افغانستان فرو بپاشد.
استیفان دجاریک، سخنگوی ملل متحد در نزدهم جنوری سال ۲۰۲۴ میلادی گفت: «ر بنیاد این گزارش، زنان شاغل در تمام بخش ها به طور چشمگیری کاهش یافته است، تقریبا از ۱۱ درصد در سال ۲۰۲۲ به تنها شش درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است.»
برنامه انکشافی ملل متحد همچنان گفته است که از هر ده افغان، هفت نفر قادر نیستند نیازهای اولیه شان برای غذا، مراقبت های بهداشتی، اشتغال و سایر نیازهای روزانه را فراهم کنند.
ملل متحد گزارش داده است که افغانستان با جمعیت نزدیک به چها۵ میلیون نفری، از کشورهای با کمترین درآمد سرانه در جهان به شمار می‌رود.
در این گزارش درآمد سرانه افغانستان
۲۰۲۰ میلادی ۵۱۲ دالر، در ۲۰۲۱ میلادی ۳۶۵ دالر، در سال ۲۰۲۲میلادی ۳۵۹ دالر و در سال ۲۰۲۳ میلادی ۳۳۲ دالر گزارش شده‌است.
اما با این همه، در سال که گذشت برخی از پروژه‌های بزرگ نیز یا آغاز شدند یا بر آغاز کار آن قرارداد‌های به امضا رسیدند. از جمله تکمیل فاز نخست کانال قوش تیپه با درازی ۱۰۸ کیلومتر و امضای قرارداد از سرگیری کار پروژه کاسا یک هزار از کلیدی‌ترین این پروژه‌ها استند.
در نزدهم ماه حوت سال ۱۴۰۲ هجری خورشیدی، نمایندگان قرغیزستان، ازبیکستان، پاکستان و نماینده طالبان از سرگیری کار پروژه کاسا یک هزار را که برق آسیای میانه را به جنوب آسیا انتقال می.دهد، در شهر استانبول به امضا رساندند.
بانک جهانی هم پس از تعلیق نزدیک به دو نیم ساله، حاضر شدن این پروژه را تمویل کند اما شرط گذاشت که هزینه های ساخت این پروژه و عواید آن در آینده در خارج از افغانستان مدیریت می شود و طالبان در این امر دخیل نخواهند بود.
طالبان از تصمیم بانک جهانی در پیوند به آغاز کار پروژه کاسا یک هزار استقبال کردند.
در حال حاضر، ازبیکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ایران از تمویل کنندگان مهم برق افغانستان هستند و در سال که گذشت افغانستان گواه بی برقی‌های فراوان بود و ازبیکستان در پنجم حوت، پنجاه درصد برق صادراتی اش را به افغانستان قطع کرد و باشندگان کابل و یازده ولایت دیگر به کمبود شدید برق روبرو شدند.
در همین حال صنعت افغانستان که نقش مهم در تولید ناخالص داخلی دارد، به دلیل قطع برق تا شصت درصد از تولید باز ماند.
برخی از آگاهان اقتصاد به این باور اند که افزون بر صنعت، کشاورزی نیز سهم برازنده در رشد تولید ناخالص داخلی دارد.اما بخش کشاورزی افغانستان در سال ۱۴۰۲ هجری خورشیدی، از آفت‌های طبیعی آسیب دید.
بربنیاد اطلاعات ملل متحد و نهادهای آن سه سال خشکسالی پیهم و سرازیر شدن سیلاب هزاران کشاورز را در ولایت‌های مختلف زیان رساند و مهم‌تر از آن در ماه‌های نخست سال روان هجری خورشیدی، ملخ‌های مراکشی به زمین‌های کشاورزی در ده ولایت شمال و شمال شرق افغانستان که مرکز تولید گندم کشور شمرده می شوند، را هدف قرار دادند.
در بیستم ثور سال ۱۴۰۲ هجری خورشیدی، سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد حمله ملخ‌های مراکشی به سبد گندم افغانستان را نگرانی بزرگ خواند.
ریچارد ترنچارد، نماینده سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد در افغانستان گفته است: «همچنین باید برای سال آینده خود را آماده کنیم، زیرا نکته دیگر در مورد ملخ های مراکشی این است که می تواند از سال به سال صد برابر شود، بنابراین کاری که باید انجام دهیم این است که مطمئن شویم سال آینده شاهد شیوع بسیار بدتری نباشیم.»
در کل، دورنمای اقتصاد افغانستان از سویی سازمان‌ها و نهادهای بزرگ مالی مانند بانک جهانی تاریک گفته شده است و در سال‌های آینده تولید ناخالص داخلی افغانستان پائین تر پیش بینی شده است.
