در هشتم مارچ، روز جهانی همبستگی زنان، افغانستان تنها کشوری‌ست که دختران و زنان در آن با محرومیت، محدودیت فزاینده و در چرخه حذف از زندگی عمومی قرار دارند.
تنها کشور جهان و تنها زنان جهان، زیر سایه تار محرومیت، محدودیت و در آستانه حذف از چرخه‌ی زندگی عمومی این‌جا در افغانستان در هشتم مارچ، روز جهانی همبستگی زنان، دختران و زنان برابری، عدالت اجتماعی و ابتدایی‌ترین حقوق شان را زیر حاکمیت طالبان رویا و هم‌چون گم‌شده‌ای شان می‌بینند.
اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه از اگست ۲۰۲۱ از سوی طالبان بر زنان آغاز شد و تا امروز هم ادامه دارد.
گلثوم سیزده ساله که امسال صنف ششم را تمام کرد و طالبان دَر مکتب را به رویش بستند. می‌گوید، روان‌اش به شدت آسیب دیده و نگران بی‌سواد ماندن و درونمای تاریک است.
این دانش‌آموز افزود: «وقتی‌که دخترها مکتب نمی‌روند، برای شان تکلیف روحی پیدا شده، غم می‌خورند، تشویش می‌کنند. من از سازمان ملل می‌خواهم که مکتب‌های دخترها و دانشگاه‌ها را باز کنند.»
طالبان زیر قول زدند؛ عکس وعده‌های شان پیشا آگست ۲۰۲۱، به دنبال رسیدن به قدرت، تیر و نیزه‌ی شان بیش‌تر زنان و دختران را هدف قرار داده و آنان از حق آموزش، کار، ورزش و بسیاری فعالیت‌های اجتماعی محروم اند.
تنها یک ماه پس از تصرف کابل، طالبان کارمندان دولتی زن را خانه‌نشین کردند؛ از همین‌جا آغاز شد و به ترتیب، منع حضور زنان در ورزش، لغو وزارت امور زنان، بسته شدن مکتب‌ها به روی دختران بالای صنف ششم، ممنوعیت سفر بدون محرم، محدودیت حضور زنان در پارک‌ها و حمام‌ها، مسدود شدن آرایشگاه‌ها، بسته شدن دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها و در نهایت، لغو مجوز کار زنان در نهادهای خصوصی از سوی طالبان به اجرا گذاشته شد.
اما این پایان کار نبود؛ طالبان از آغاز جنوری امسال، زیر نام عدم رعایت حجاب مورد نظر شان، به بازداشت ده‌ها زن و دختر پرداختند؛ بازداشت‌های که برخی زنان می‌گویند، آمیزشی از بدرفتاری، شکنجه و اخاذی را با خود داشت.
طالبان بیرون کشیدن زنان از کار در نهادهای دولتی از اگست تا سپتامبر ۲۰۲۱ اغاز کردند، اجرای ممنوعیت ورزش برای زنان در سپتامبر ۲۰۲۱، تفکیک دانشجویان دختر و پسر در سپتامبر ۲۰۲۱، ممنوعیت آموزش برای دختران بالای صنف ششم در سپتامبر ۲۰۲۱، اعلام فرمان پوشانیدن صورت مجری و خبرنگاران زن در رسانه‌ها در نوامبر ۲۰۲۱، وضع محدودیت سفر بدون محرم در دسامبر ۲۰۲۱، وضع محدودیت حضور در پارک‌ها و حمام‌ها در ۲۰۲۲، منع تحصیلات عالی برای دختران و زنان در دانشگاه‌ها در دسامبر ۲۰۲۲، بسته شدن آموزشگاه‌ها به روی زنان و دختران در چندین مرحله، منع کار برای کارمندان زن در نهادهای خصوصی و بین‌المللی در دسامبر ۲۰۲۲، بسته شدن سالن‌های زیبایی زنانه در جولای ۲۰۲۳، بازداشت زنان به بهانه عدم رعایت پوشش مورد نظر طالبان در جنوری ۲۰۲۴ و چندین مورد محدودیت‌های دیگر که طالبان بلافاصله با قدرت گیری دوباره در افغانستان علیه زنان اعمال کردند.
با این سمیرا حمیدی مسوول بخش افغانستان سازمان حال عفو بین‌الملل گفته است: «آن زنان و دخترانی که در برابر این گروه شجاعانه مظاهره می‌کنند و صدا می‌کنند؛ همیشه با خشونت، شکنجه، بازداشت، ناپدید شدن و حتا زندانی شدن از سوی طالبان مواجه می‌شوند.»
گفتنی‌ست که در بیش از دو نیم سال حاکمیت طالبان، روی همه پافشاری‌ها مردم افغانستان و جامعه جهانی، آب از آب نه‌جنبید و طالبان یک گام هم از سیاست‌های خود عقب نکشیدند. در کنار دگر پیش شرط‌ها، امروز جامعه جهانی عادی‌سازی طالبان و در نهایت به‌رسمیت شناسی را گره زده با بهبود وضعیت حقوق بشر به‌ویژه رفع سیاست‌های طالبان در برابر زنان.
با این حال برخی زنان افغانستان هم می‌خواهند، طالبان عادی‌سازی نشوند، با آنان تعامل نشود و جهان کنار زنان افغانستان را بگیرد.
از سوی هم هیدر بار معاون بخش زنان دیدبان جهانی حقوق بشر گفته است: «در هشتم مارچ امسال، هیچ چیزی برای تجلیل از این روز در افغانستان وجود ندارد. این شدیدترین بحران حقوق زنان به سطح جهان است، و این وضعیت روبه بدتر شدن است. این باید روزی باشد که همه ما انعکاس بدهیم که چگونه زنان افغانستان را کم‌زدیم و نتوانستیم کنارشان بایستیم.»
شاید امروز در هر جای جهان، زنان هشم مارچ را با شکوه و در آزادی تجلیل کنند، به جز افغانستان؛ اما این‌جا زنان در هشتم مارچ در خط مبارزه با طالبان قرار دارند؛ در مکان‌های پوشیده با صورت‌های پوشیده برای دست‌یابی به حقوق بنیادی شان و صدای طبیعی.
همین گونه در بیرون از افغانستان و در استیژهای جهانی، زنان هم‌چون در صف عدالت‌خواهی در برابر طالبان هرچند در این راه نبهای سنگینی پرداختند، با سرکوب طالبان، با بازداشت ده‌ها زن معترض و گاهی هم شکنجه. اما انگار همان‌گونه که طالبان از سیاست‌های خود عقب نکشیدند؛ زنان هم دست‌بردار نیستند و دنبال رویاهای خود می‌روند.
