حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفتوگو با روزنامه اطلاعات این کشور که روز گذشته منتشر شده است، موضوع افغانستان و مناسبات دو کشور (ایران و افغانستان) را یک پدیده چند لایه خوانده است و تاکید کرده است: «اصلاً نمیشود به صورت خطی و تکبعدی آن را (روابط ایران و افغانستان) تحلیل کرد. اولاً در سطح سیاسی، راهحل در افغانستان را تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام میدانیم، در تشکیل این دولت قوم پشتون و طالبان را یکی از واقعیتهای مهم افغانستان میدانیم. ثانیاً وضع کنونی در افغانستان را به رسمیت نشناختیم.»
امیرعبداللهیان در ادامه با اشاره به اینکه مسأله دیگر این که هر اتفاقی در افغانستان بیفتد تأثیر مستقیمی بر ایران دارد، افزود: «امروز وجود چند میلیون انسان از افغانستان در ایران بالاخره پدیدهای است که برای ما در کنار استقبال به عنوان خواهر و برادر دینی و همسایگی تبعات خاص خود را دارد؛ لذا هر چه افغانستان امنتر باشد و توسعه یافتهتر باشد مردم افغان (افغانستان) علاقمند بازگشت به کشورشان یا ماندن در کشورشان میشوند. اگر بازارچههای مرزی بسته شود شرایط مردم افغانستان بدتر میشود و نتیجهاش این که سیل مهاجرین بیشتر به راه میافتد، لذا سعی کردیم تجارت بین دو کشور را حفظ کنیم.»
وزیر خارجه ایران در ادامه گفت: «اما این که رفتار هیات حاکمه فعلی افغانستان صد در صد منطبق با مصالح دو کشور است، حتماً اینطور نیست و ما چالشهایی داریم. مثلاً در دو سال گذشته چند بار درگیریهای کوتاه مرزی پیش آمده است. توضیحی که دادند این بود که عوامل خودسر این کار را انجام میدهند. البته واقعاً کمک و مدیریت کردند که کنترل شود، اما بالاخره بین ما و افغانستان برخوردی اتفاق افتاده است.
این دیپلمات ایرانی در ادامه با اشاره به موضوع حقابه هیرمند و بازدید هیات فنی ایران تصریح کرد: «اما اگر بگویم در مقایسه با دوران اشرف غنی در موضوع حقابه چه وضعی داشتیم ؛ بهتر است. فراموش نمیکنیم در زمان اشرف غنی وقتی سد کجکی میخواست افتتاح شود چه جملهای را رئیسجمهوری وقت افغانستان به کار برد، اما هیات حاکمه افغانستان بارها به صراحت اعلام کرد که به عهدنامه پایبند است. دیگر این که در مذاکرات دیپلماتیک به ما میگویند که ما اجرای عهدنامه را هم قبول داریم، حال اختلاف ما بر سر چیست؟ حرف ما بر سر این است که اگر قبول دارید باید سهم ما از حقابه را بدهید. آنها میگویند به دلیل خشکسالی که وجود دارد حتی اگر آب رها شود هم به ایران نمیرسد. تاکنون بحث این بود که به جای اینکه برای ما استدلال سیاسی بکنید هیات فنی ما از نزدیک سد و مسیر آب را ببیند و بگوید که آیا امسال خشکسالی بوده یا نبوده است. بررسیهای ما نشان میدهد که آنجا یک سال خشکسالی بوده و یک سال نبوده است. اما برای ما اظهارنظر سیاسی مقامات افغانستان (طالبان) نباید ملاک قرار بگیرد؛گزارش فنی تیم مشترکی که بین ایران وافغانستان در سطح وزارت نیرو وجود دارد، ملاک قضاوت باید باشد.»
امیرعبداللهیان با بیان اینکه پیگیری حقابه ایران وظیفه ذاتی وزارت خارجه است و با همه توان آن را ادامه میدهیم گفت: «انتظار ما از طرف مقابل (طالبان) این است که این همکاری که برای حضور هیات فنی انجام شده است استمرار داشته باشد تا سطحی که درک و فهم مشترکی بین ما باشد و افکار عمومی ما هم متقاعد باشد که اگر امسال آب نیامد ریشهاش بدعهدی و عدم اجرای عهدنامه نبود، بلکه به خاطر خشکسالی و فقدان آب بود و این را هم فنیها باید نظر بدهند و نه ما سیاسیان ایران و نه سیاسیون حاکم افغانستان.»