بازرس ویژه‌ی امریکا برای بازسازی افغانستان «سیگار» می‌گوید که وزارت دفاع ایالات متحده (پنتاگون) به دلیل برنامه‌ریزی ضعیف و عدم پاسخگویی در مورد میلیاردها دالر سلاح و تجهیزات در فروپاشی ناگهانی نیروهای امنیتی افغانستان در ماه اگست سال ۲۰۲۱ نقش داشته است.
سیگار هم‌چنان افزوده است که پنتاگون نیز در روند تحقیقات به‌گونه‌ی کامل همکاری نکرده است.
این گزارش فاش کرده است که سربازان امریکایی در مجموع به ارزش ۲.۷ میلیارد دالر هواپیما، موشک، تجهیزات ارتباطی و سایر تجهیزات نظامی برای استفاده احتمالی طالبان از خود بر جای گذاشته‌‌اند.
بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان هم‌چنان با استناد به گزارش پنتاگون به کنگره امریکا در مارچ ۲۰۲۲ گفته است که این تجهیزات شامل دست‌ِکم ۷۸ فروند هواپیما به ارزش ۳.۹۲۳ میلیون دالر، به ارزش ۵۴.۶ میلیون دالر مهمات هوا به زمین ، بیش از ۴۰هزار وسیله‌ی نقلیه، بیش از ۳۰۰هزار میل سلاح و تقریبا تمامی دوربین‌های شب‌بین، وسایل نظارت، مخابره و تجهیزات بایومتریک که برای نیروهای امنیتی تهیه شده بود، برجای گذاشته شده است.
کنگره امریکا دستور تهیه‌ی این گزارش را پس از سقوط ناگهانی کابل پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان صادر کرده بود.
در این گزارش آمده است که ایالات متحده امریکا از سال ۲۰۰۲ به این‌سو برای ایجاد نیروی امنیتی مستقل برای افغانستان که قادر به مبارزه با تهدیدات داخلی و خارجی باشند، نزدیک به ۹۰ میلیارد دالر اختصاص داده است.
پس از فروپاشی نیروهای امنیتی افغانستان در سال ۲۰۲۱، کمیته نظارت و اصلاحات مجلس نمایندگان و کمیته نیروهای مسلح مجلس به سیگار دستور دادند تا آن‌چه را که اتفاق افتاده است، بررسی کند و تفتیش و فهرست تمام تجهیزات ارایه شده به نیروهای افغانستان از سوی امریکا را تهیه کند.
در گزارش سیگار آمده است زمانی که سال ۲۰۲۰ میلادی توافقنامه دوحه میان ایالات متحده و طالبان در دوره‌ی ریاست جمهوری دونالد ترامپ امضا شد، زمینه برای فروپاشی نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان فراهم شد و با خروج نیروهای امریکایی این روند سرعت بیشتر یافت.
بازرس ویژه امریکا آمار داده است که در سال ۲۰۱۹ میلادی، پیش از امضای توافقنامه صلح دوحه، ایالات متحده امریکا ۷۴۲۳ حمله هوایی در برابر طالبان انجام داد و این حملات سبب شده بود تا نیروهای امنیتی افغانستان در حال پیشروی در جبهات جنگ باشندُ اما پس از امضای توافقنامه‌ی دوحه، این حملات کاهش یافت و نیروهای امنیتی افغانستان در نبردها تنها گذاشته شدند.
جان ساپکو، بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان در گزارش خود نوشته است: «از آن‌جایی که نیروهای امریکایی در نبرد بسیار مؤثرتر بودند، آن‌ها اغلب مأموریت‌ها را رهبری می‌کردند یا شکاف‌های حیاتی در مأموریت‌ها را پُر می‌کردند. ارائه پشتیبانی هوایی نزدیک، حملات هوایی، تخلیه زخمی‌ها، تدارکات، و جمع‌آوری اطلاعات سبب شد که در نتیجه، نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان بیش از حد به قابلیت‌های وام گرفته شده [از نیروهای امریکایی] وابسته شوند.»
او در ادامه می‌گوید: «وجود فساد توانایی نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان را از بین برد و مشروعیت و کارایی آن را تضعیف کرد.»
در گزارش سیگار آمده است که پس از خروج نیروهای امریکایی، حکومت مرکزی افغانستان نتوانست یک راهبرد امنیت ملی را توسعه دهد و افزون بر آن، رییس جمهور غنی بیشتر رهبران نیروهای دفاعی و امنیتی را تغییر می‌داد و افراد وفادار را بر بنیاد قومیت منصوب می‌کرد و سیاسی شدن این نیروها، روحیه و اعتماد نیروهای دفاعی ملی را تضعیف کرد و افسران جوان، آموزش دیده، تحصیل کرده و حرفه‌ای که زیر نظر ایالات متحده بزرگ شده بودند به حاشیه رانده شدند.
بربنیاد یافته‌های بازرس ویژه امریکا همه‌ی این مسایل دست به دست هم دادند تا زمینه برای سقوط ولسوالی‌ها فراهم شود، ولسوالی‌ها یکی پی دیگر به دست طالبان می افتاد و جنگ روانی این گروه عزم نیروهای امنیتی افغانستان را برای جنگ بیشتر تضعیف می کرد.
بازرس ویژه امریکا در پایان گزارش خود از قرارگرفتن تجهیزات امریکایی به دست طالبان نگرانی کرده است.
در این گزارش آمده است که طالبان از تجهیزات دفاعی امنیت ملی آمریکا از جمله موترهای زره و هواپیماها برای آموزش و عملیات خود استفاده می کنند.
برخی از خلبانان قوای هوایی افغانستان در ماه اگست سال ۲۰۲۱ میلادی، از پایگاه های شمالی که طالبان در حال تسخیر آن بودند، چندین هواپیما را از افغانستان به آسیای مرکزی انتقال دادند و در نهایت، برخی از اعضای پیشین نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان فرار کردند، بسیاری پنهان هستد، شماری کشته شدند و برخی دیگر به افراط گرایان پیوسته اند.
